نقش میانجی استرس ادراک شده در رابطه‌ ویژگی‌های شخصیت با پرفشاری خون در سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

2 کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امامخمینی(ره)، قزوین، ایران

چکیده

 
پرفشاری ­خون یک اختلال روان­تنی است که علاوه بر عوامل زیستی، عوامل روان­شناختی و استرس نیز در بروز و تشدید آن نقش دارند. به همین منظور هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی­گری استرس ادراک­شده در رابطه­ی بین ویژگی­های شخصیتی و پرفشاری خون در سالمندان بود. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه­ی مورد پژوهش شامل بیماران سالمند مبتلا به فشارخون در بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) تهران بود. نمونه­ای با حجم 298 نفر (177 زن و 121 مرد) به روش نمونه­گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده مقیاس پنج عاملی شخصیت NEO کاستا و مک­کری و پرسشنامه­ی استرس ادراک­شده کوهن، کامارک و مرملستین بود. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از روش مدل­یابی معادلات ساختاری صورت گرفت. اثر مستقیم روان­رنجورخویی و استرس ادراک­شده بر پرفشاری ­خون مورد تأیید قرار گرفت. همچنین، استرس ادراک­شده در ارتباط بین روان­رنجورخویی و پرفشاری­ خون نقش واسطه­ای ایفا کرد. یافته­های این پژوهش نشان­دهنده­ی  میانجی­گری استرس ادراک­شده در ارتباط بین روان­رنجورخویی و پرفشاری خون است. بنابراین، با مدیریت استرس و مواجهه­ی کارآمد با عوامل تنش­زا می­توان به پیشگیری و کنترل پرفشاری خون کمک نمود.


 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Mediator of Perceived Stress in the Relationship between Personality Traits and Hypertension among the Elderly

نویسندگان [English]

  • Alireza Kakavand 1
  • Nasim Damercheli 2
چکیده [English]

Hypertension is a psychotic disorder that, in addition to biological factors, psychological factors and stress also contribute to its development and exacerbation. To this end, the purpose of this study is to investigate the role of mediation of perceived stress in the relationship between personality traits and hypertension in the elderly. This descriptive study is correlational. The research population consisted of elderly patients with hypertension in Hazrat Rasoul Akram Hospital in Tehran. A sample of 298 people (177 women and 121 men) was selected using convenience sampling method. The tools used are The Five Factor Personality Profile (NEO) by Costa and McCrae, and Perceived Stress Scale (PSS) by Cohen, Kamarck and Mermelstein. Data analysis was performed using Structural Equation Modeling Method. The direct effect of neuroticism and perceived stress on hypertension was confirmed. Also, perceived stress played a mediocre role in the relationship between neuroticism and hypertension. The findings of this study indicate mediation of perceived stress in the relationship between neuroticism and hypertension. Therefore, stress management and effective approach in dealing with the stressors, can help prevent and control hypertension.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hypertension
  • Perceived stress
  • Personality Traits
امین­یزدی، س. ا. (1377). بررسی رابطه سبک اسنادی با استرس ادراک­شده (گزارش نهایی طرح پژوهشی). دانشگاه فردوسی، مشهد.
انیسی، ج.، مجدیان، م.، جوشن­لو، م.، و گوهری کامل، ز. (1390). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه پرسشنامه پنج عاملی نئو در دانشجویان.  علوم رفتاری، 5(4)، 28-17.
جبل عاملی، ش.، نشاط دوست، ح. ط.، و مولوی، ح. (1389). اثربخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر کیفیت زندگی و فشار خون بیماران زن مبتلا به فشار خون. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 15(1)، 97-88.
حمیدی­زاده، سعید.، احمدی، ف.، و اصغری، م. (1385). بررسی تأثیر تکنیک آرام­سازی بر میزان اضطراب و استرس سالمندان مبتلا به فشار خون بالا. دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، 8(2)، 51-45.
سارافینو، ا. پ. (1387). روان­شناسی سلامت (ترجمه ا. میرزایی و همکاران). تهران: رشد. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی 2002)
گروسی­فرشی، م. ت.، مهریار، ا. ه.، و قاضی­طباطبایی، س. م. (1380). کاربرد آزمون­های جدید شخصیتی نئو و بررسی تحلیل ویژگی­ها و ساختار عاملی آن در بین دانشجویان دانشگاه­های ایران. علوم انسانی الزهرا، 11(39)، 198-173.
مظلوم، ر.، دربان، ف.، واقعی، س.، مدرس­غروی، م.، کاشانی­ لطف­آبادی، م.، و شاد، م. (1390). بررسی تأثیر برنامه ایمن­سازی در برابر استرس ادراک­شده پرستاران شاغل در بخش روان. فصلنامه مراقبت مبتنی بر شواهد،  2(2)، 44-35.
هال، ج. ا.، و گایتون، آ. (1388). فیزیولوژی پزشکی (ترجمه ع. غلامرضانژاد). تهران: آییژ. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2006)
 
Cannor-Smith, J. K., & Flachsbart, C. (2007). Relations between personality and coping: A meta-analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 93, 1080-1107.
Chavvet- Gelinier, J., & Bonin, B. (2017). Stress, anxiety and depression in heart disease patients: a major challenge for cardiac rehabilitation. Annals of Physical and Rehabilitation Medicine, 60, 6-10.
Clark, R. (2003). Parental history of hypertension and coping responses predict blood pressure changes in black college volunteers undergoing a speaking task about perceptions of racism. Psychosomatic Medicine, 65(6), 1012-1019.
Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Normal personality assessment in clinical practice: The NEO Personality Inventory. Psychological Assessment, 4(1), 5-13.
Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. A. (1983). Global measure of perceived stress. Journal of Health Social Behavior, 24, 385-396.
Cuevas, A. G., Williams, D.R., & Albert, M. A. (2017). Psychosocial factors and hypertension a review of the literature. Cardiology Clinics, 35(2), 223-230.
Dennis, S., & Kenedy, R. (2000). Techniques for managing stress. Psychosomatic Medicine, 112(10), 415-420.
Doubova, S. V., Martines-Vega, I. P., Aguirre-Hernandez, R., & Perez-Cuevas, R. (2017). Association of hypertension- related distress with lack of self-care among hypertensive patients. Psychology, Health & Medicine, 22(1), 51-64.
Egan, B.M., Zhao, Y., & Axon, R. N. (2010). Us trends in prevalence, awareness, treatment, and control of hypertension. Journal of the American Medical Associations, 303, 2043-2050.
Folkman, S., & Lazarus, R. S. (2001). Coping and emotion in stress and coping. New York: Columbia, university press.
Friedman, M. (1977). Type a behavior pattern: some of its pathophysiological components. Bulletin of the New York Academy of Medicine, 53(593), 593-604.
Garcia-Vera, M. P., Sanz, J., Espinosa, R., Fortun, M., & Magan, I. (2010). Differences in emotional personality trats and stress between sustained hypertension and normotension. Hypertension Research, 33, 203-208.
Ginty, A. T., Carroll, D., Roseboom, T. J., Phillips, A. C., & Rooij, S. R. (2013). Depression and anxiety are assiciated with a diagnosis of hypertension 5 years later in a cohort of late middle-aged men and women. Journal of Human Hypertension, 27, 187-190.
Izawa, S., Eto, Y., & Yamada, K. C. (2011). Cynical hostility, anger expression style, and acute myocardial infarction in middle-aged Japanese men. Behavioral Medicine, 37, 81-86.
Jang, K. L., Thordarson, D. S. Stein, M. B. Chhan, S. L., & Taylor, S. (2007). Coping style and personality: A biometric analysis. Anxiety, Stress and Coping, 20(1), 17-24.
Jana, M. (2016). Stress, D-Type personality and coronary disease. Facta universitatis, series. Medicine and Biology, 18(2), 69-74.
Laszlo, A., Tabak, A., Korosi, B., Eorsi, D., Torzsa, P., Cseprekal, O., ... Nemcsik, J. (2016). Association of affective temperaments with blood pressure and arterial stiffness in hypertensive patients: a cross-sectional study. Boston Medical Center Cardiovascular Disorders, 16(158), 1-10.
Ostir, G. V., Berges, I. M., Markides, K. S., & Ottenbacher, K. J. (2006). Hypertension in older adults and the role of positive emotions. Psychosomatic Medicine, 68, 727-733.
Pederson, S. S., & Denollet, J. (2003).  Type D personality, cardiac events, and impaired quality of life: a review. European Journal of Cardiovascular Prevention & Rehabilitation, 10(4), 241-248.
Sparrenberger, F., Cichelero, F. T., Ascoli, A. M., Fonseca, F. P., Weiss, G., Berwanger, O., Fuchs, S. C., Moreira, L. B., & Fuchs, F. D. (2009). Does psychosocial stress cause hypertension? A systematic review of observational studies. Journal of Human Hypertension, 23, 12-19.
Spruill, T. M. (2010). Chronic psychosocial stress and hypertension. Current Hypertension Reports, 12(1), 10-16.
Tlawkley, L. C., Thisted, R. A., Masi, C. M., & Cacioppo, J. T. (2010). Loneliness predicts increased blood pressure: five year cross-lagged analyses in middle-aged and older adults. Psychology and Aging, 25(1), 132-141.
Turiano, N. A., Pitzer, L., Armour, C.H., Karlamangla, A., Ryff, C. D., & Mroczek, D. K. (2012). Personality trait level and change as predictors of health outcomes: findings from a national study of americans. Journals of Gerontology Sereis B-Psychological Sciences and Social Sciences, 67(1), 4-12.
Vinik, B. H. (2005). Psychiatric mental health aspects.In: William R, Mutran E, Kity K. Clinical aspects of aging. Baltimore: Lippincott Company.
Yang, Y. C., Li, T., & Ji, Y. (2013). Impact of social integration on metabolic functions: evidence from a nationally representative longitudinal study of us older adults. BMC Public Health, 13(1), 12-22.