اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برکاهش استرس در سالمندان مرد مبتلا به بیماری قلبی عروقی

کاکاوند, علیرضا; باقری, محمدرضا; شیرمحمدی, فرهاد

اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برکاهش استرس در سالمندان مرد مبتلا به بیماری قلبی عروقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دکتری روان شناسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

² کارشناس ارشد روان شناسی شخصیت، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

³ کارشناس ارشد روان شناسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش استرس در سالمندان مرد مبتلا به بیماری قلبی- عروقی انجام شد. روش پژوهش، نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعهی آماری مطالعه شامل کلیهی مردان سالمند مبتلا به بیماری قلبی- عروقی شهر قزوین در سال 1394 بود. تعداد 50 نفر که واجد شرایط شرکت در مطالعه بودند با استفاده از روش نمونهگیری قضاوتی هدفمند انتخاب و به شیوهی تصادفی در دو گروه (25 نفر گروه آزمایش و 25 نفر گروه گواه) جایگزین شدند. 8 جلسهی 90 دقیقهای درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در طی 2 ماه برای گروه آزمایش به صورت گروهی انجام گرفت. تمام شرکت‌کنندهها قبل و بعد از درمان و در دورهی پیگیری یک ماهه، پرسشنامهی تنیدگی ادراک شدهی کوهن (کوهن، کامارک، و مرملستین، 1983) را تکمیل کردند. نتایج حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اثر معنیداری بر تنیدگی ادراک شده دارد و باعث کاهش خرده مقیاسهای ادراک منفی و افزایش ادراک مثبت از تنیدگی شده است. نتایج مربوط به تنیدگی ادراک شدهی منفی در دورهی پیگیری معنادار باقی مانده بود اما دو گروه در تنیدگی ادراک شدهی مثبت در مرحلهی پیگیری تفاوت معنیداری نداشتند. در نتیجه درمانگری مبتنی بر پذیرش و تعهد میتواند تنیدگی ادراک شده مثبت را افزایش و تنیدگی ادراک شده منفی را در بیماران قلبی- عروقی کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Stress Reductionin Afflicted Elderly Men to Heart Diseases

نویسندگان [English]

Alireza Kakavand ¹
Mohammadreza Baqeri ²
Farhad Shirmohammadi ³

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of acceptance and commitment therapy on stress reduction in elderly men afflicted by heart diseases. The method was quasi experimental pretest – posttest design with control group. For this aim, 50 men of the patients in Qazvin were chosen by Judgmental Sampling Method, and assigned in two groups (25 in experiment group and 25 in control group). acceptance and commitment therapy was administered to the experiment group in eight 90 minutes sessions in 2 months period.Two groups completed Cohan perceived stress questionnaires (1983) before and after treatment and in follow-up period after 1 month. Results of MANCOVA test showed that acceptance and commitment therapy have significant effect on perceived stress and it decreases negative perceived and increases positive perceived stress scores. These results except positive perception remained in follow-up period, but the two groups had no significant differences in positive perceived stress in follow-up period. As a result, acceptance and commitment therapy can increase positive perceived stress and reduce negative perceived stress in elderly men afflicted by heart diseases.

کلیدواژه‌ها [English]

Acceptance and commitment therapy
peceived stress
heart diseases

مراجع

ابوالقاسمی، ع.، و نریمانی،٬ م. (1384). آزمون‌های روانشناختی. اردبیل: باغ رضوان.

ایزدی، ر.، و عابدی، م. (1392). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد. تهران: جنگل.

بهرامخانی، م.، علیپور، ا.، جانبزرگی، م.، و برزگرقاضی، ک. (1390). اثربخشی تنشزدایی عضلانی بر تنیدگی ادراک شده بیماران مبتلا به فشار خون اساسی. مجله روانشناسی بالینی، 1(9)، 88-79.

پور فرج عمران، م. (1390). اثربخشی درمان گروهی پذیرش و تعهد بر هراس اجتماعی دانشجویان. فصلنامه دانش و تندرستی، 2(6)، 42-36.

حر، م.، آقایی، ا.، عابدی، ا.، و عطاری، ع. (1392). تأثیر روش درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر میزان افسردگی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2. تحقیقات علوم رفتاری، 11(2)، 128-121.

جانبزرگی، م.، و نوری، ن. (1382). شیوه‌های درمانگری اضطراب و تنیدگی (استرس). تهران: سمت.

چوبدار، م.، باباپورخیرالدین، ج.، خانجانی، ز.، و زمینی، س. (1390). رابطه نظامهای مغزی- رفتاری و برخی عوامل جمعیتشناختی با ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 2(18)، 36-24.

روزنهان، ا.، و سلیگمن، م. (1390). روانشناسی نابهنجاری (ترجمه ر. رستمی، ع. نیلوفری، و م. قبادی). تهران: ساوالان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1993)

سادوک، ب.، و سادوک، و. (1382). خلاصه روانپزشکی (ترجمه ح. رفیعی و ف. رضاعی). تهران: ارجمند. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1995)

سارافینو، الف. پ. (1391). روانشناسی سلامت (ترجمه الف. اکبری). تهران: رشد. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1989)

کوری، م. ا.، و کوری، ج. (1391). گروه درمانی (ترجمه س. ا. بهاری و همکاران). تهران: روان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2002).

مژدهی، م.، اعتمادی، ا.، و فلسفینژاد، م. (1390). بررسی میانجی‌های درمانی و اثربخشی درمان پذیرش و تعهد در کاهش علائم اختلال اضطراب فراگیر. فصلنامه فرهنگ مشاوره و رواندرمانی، 7(2)، 33-28.

نیکپژوه، ا. (1388). راهنمای پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی عروقی. تهران: موسسه پیشگیری و ارتقاء سلامت ایرانیان معاصر.

نیکنام، م.، اللهیاری، ع. ع.، رسولزاده طباطبایی، ک.، و حجازی، ا. (1392). بررسی اثربخشی تعامل آموزش تنیدگیزدایی و سبک هویت در رضامندی روانی و تنیدگی ادراک شده. پژوهشهای روانشناسی بالینی و مشاوره، 5، 40-21.

Buchanan, R. J., Schiffer, R., Stuifbergen, A., Zhu, L., Wang, S., Bonnie, J., … MyungSuk, K. (2006). demographic and disease characteristics of people with multiple sclerosis living in rural and urbanareas. International Journal of multiple sclerosis care, 33 (8), 89-97.

Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24, 385-396.

Foley, F. W., Bedell, J. R., Larocca, N. G., Scheinberg, L. C., & Reznikoff, M. (1987). Efficacy of stress-inoculation training in coping with multiple sclerosis. Journal of consulting and clinical psychology,55(6), 919-922.

Forman, E. M., & Herbert, D. (2009). New directions in cognitive behavior therapy: Acceptance based therapies, chapter to appear. In W. T. O'Donohue, J. E. Fisher,
(Eds.), Cognitive behavior therapy: Applying empirically supported techniques in your practice (2nd ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.

Hayes, S. C, Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour Research and Therapy, 44(1), 1-25.

Hughes, R. B., Robinson-Whelen, S., Taylor, H. B., & Hall, J. W. (2006). Stress self-management: An intervention for women with physical disabilities. Women’s Health Issues, 16(6), 389-399.

Roordink, H. B., Seldenrijk, A., van Hout, P. J. H., van Marwijk, W. J. H., Diamant, H., & Penninx, W. J. H. (2015). Associations between life stress and subclinical cardiovascular disease are partly mediated by depressive and anxiety symptoms. Journal of Psychosomatic Research, 78(3), 332–339.

Sevcikova, L., Stefanikova, Z., Jurkovicova, J., Ruzanska, S.,Sabolova, M., & Aghova, L. (2001). Stress and health-related behaviour, personality characteristi and bloodpressure in older school children. Bratisl Lek Listy, 102(9), 420-423.

Vallis, M., Ruggiero, L., Greene, G., Jones, H., Zinman, B., Rossi, S., … Prochaska, J. O. (2003). Stages of change for healthy eating in diabetes: Relation to demographic, eating-related, health care utilization, and psychosocial factors. Diabetes Care, 2(5), 468-474.