اثربخشی مرور زندگی بر افسردگی و رضایت از زندگی سالمندان

چوب فروش زاده, آزاده; محمد پناه اردکان, عذرا; بحجتی اردکان, فاطمه; احمدی اردکانی, زهرا

اثربخشی مرور زندگی بر افسردگی و رضایت از زندگی سالمندان

نویسندگان

¹ استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

² استادیار گروه روانشناسی،دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

³ مربی گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

چکیده

سالمندی اغلب به عنوان زمان آرامش، تفکر و فرصتی برای انجام امور لذت بخشی که در دوران قبلی به دلیل مشغله های کاری و خانوادگی رها شده بودند تصور می‌شود، اما دوره سالمندی همیشه این‌چنین ایده آل و آرامبخش نیست. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان مرور زندگی بر میزان افسردگی و رضایت از زندگی افراد سالمند شهر اردکان انجام شد. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل سالمندان شهر اردکان بود که 30 نفر از سالمندان مراجعه‌کننده به کانون بازنشستگان و مرکز تحقیقات سالمندی شهر اردکان، به صورت نمونه گیری در دسترس و بر اساس معیارهای ورود به مطالعه انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. سالمندان گروه آزمایش به مدت 6 جلسه 60 دقیقهای (هفته ای یک جلسه) تحت مداخله مرور زندگی قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه افسردگی سالمندان یساویج و رضایت از زندگی داینر بود. داده های پژوهش به وسیله نرمافزار SPSS و آزمون آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که درمان مرور زندگی در کاهش افسردگی و افزایش رضایت از زندگی سالمندان مؤثر بوده است (05/0P<). در درمان مرور زندگی تجربه‌های گمشده، ولی مؤثر سالمندان آشکار میشود، تجربه‌های منفی مورد بررسی منطقی قرار می‌گیرد و تجربه‌های مثبت یادآوری میشود و به این ترتیب احساس مفید بودن و مؤثر بودن تمدید میشود و همین امر منجر به بالا رفتن سطح رضایت از زندگی و کاهش افسردگی در آنها میشود. یافته های این پژوهش ضرورت کاربرد مداخلات درمانی مرور زندگی را جهت کاهش افسردگی و بهبود رضایت از زندگی سالمندان نشان میدهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of life review therapy on depression rate and life satisfaction of elderly

نویسندگان [English]

Azade Choobforoush ¹
Azra Mohammad Panah Ardakan ¹
Fatemeh Behjati Ardakan ²
Zahra Ahmadi ardakani ³

¹ Assistant Professor of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Ardakan University, Ardakan, Iran.

² Assistant Professor of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Ardakan University, Ardakan, Iran.

³ Instructor of Consulting Department, Faculty of Education and Psychology, Ardakan University, Ardakan, Iran

چکیده [English]

This study aimed at investigating the effectiveness of life review therapy on depression rates and the life satisfaction of elderly people in Ardakan city. It was an experimental study and design of pre and post-tests. The study carried out in Ardakan and participants of this research were from elderly people that 30 of them were selected in a way of available sampling among clients of the retirement center and elderly research center in Ardakan. After administering 2 questionnaires about the depression of elderly people and life satisfaction of Diener, participants were divided randomly into 2 groups of control (n=15) and experimental (n=15). The experimental group received the life review therapy intervention for 6 sessions, each session 60 minutes (once a week). The collected data were analyzed through SPSS software package 21 via analysis of covariance and correlation coefficient. The findings of this study indicated that life review therapy was effective in decreasing depression and increasing the life satisfaction of elderly people. Furthermore, the results showed a significant relationship between depression and life satisfaction as well. It is recommended that it is better to use such interventions for decreasing depression and increasing life satisfaction.

کلیدواژه‌ها [English]

life review
Depression
life satisfaction
elderly

مراجع

ایلالی، ا.، تیرگری، ع. ا.، موسوینسب، ن.، و مختاری، ف. (1396). بررسی کاربرد هنر مبتنی بر مرور زندگی بر نشانه‌های افسردگی سالمندان. دانشکده پرستاری و مامایی نسیبه ساری، 12، 80-45.

بهرامی، ف.، و رمضانیفرانی، ع. (1384). نقش باورهای مذهبی درونی و بیرونی در سلامت روان و میزان افسردگی سالمندان. توان‌بخشی،6(1)، 47-42.

بیانی، ع. ا.، کوچکی، م. ع.، و گودرزی، ح. (1386). اعتبار و روایی مقیاس رضایت از زندگی (SWLS). فصلنامه روانشناسان ایرانی، 3(11)، 265-259.

پورابراهیم، ق. (1396). مقایسه رضایت از زندگی، سازگاری اجتماعی و خوش‌بینی در سالمندان ساکن منزل و سرای سالمندان. فصلنامه روانشناسی پیری، 3(3)، 228-219.

تصدیقی ثابت، د. (1394). اثربخشی درمان مرور زندگی بر بهزیستی ذهنی و افسردگی زنان سالمند آسایشگاههای شهر تهران (پایان‌نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده). دانشگاه تهران.

پورابراهیم، ت. (1385). مقایسه اثربخشی دو شیوه مشاوره گروهی معنادرمانی با مشاوره فردی چند الگویی بر کاهش افسردگی سالمندان آسایشگاه‌های تهران (پایان‌نامه دکتری چاپ نشده). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.

حسینی، م.، رضایی، آ.، و کیخسروی بیگزاده، ز. (1390). مقایسهی اجتماعی و رضایت از زندگی و افسردگی و شادکامی در سالمندان زن و مرد. فصلنامه علمی-پژوهشی جامعهشناسی زنان، 2(161)، 154-143.

سلمآبادی، م.، رجبی، م. ج.، صف آراء، م.، و کوکبی، ر. (1397). اثربخشی آموزش مرور زندگی بر رضایت از زندگی و احساس انسجام زنان میانسال و سالمند مقیم خانه سالمندان شهر قزوین. مجله سالمند، 13(2)، 209-198.

دهقان، ک.، شریعتمدار، آ.، کلانتر هرمزی، آ. (1394). اثربخشی درمان مرور زندگی بر اضطراب مرگ و رضایت از زندگی زنان سالمند ساکن شهر تهران. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 22، 39-17.

زنجانی، ح. (1379). سخنرانی افتتاحیه اولین کنفرانس بین‌المللی سالمندی در ایران. مجموعه مقالات سالمندی. تهران: گروه بانوان نیکوکار، ص.ح.

صادق مقدم، ل.، دلشاد نوغایی، ع.، فرهادی، ا.، نظری، ش.، عشقیزاده، م.، چوبان وفا، ف.، و نیازی ایوری، ف. (1394). رضایت از زندگی سالمندان: نقش حمایت اجتماعی ادراک‌شده. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 22(6)، 1051-1043.

صدریدمیرچی، ا.، قمی، م.، و قاضی ولوئی، ف. (1396). اثربخشی درمان گروهی مرور زندگی بر بهزیستی روان‌شناختی و امید به زندگی زنان سالمند. مجله سالمندی ایران، 12(3)، 325-312.

صفارینیا، م.، شریفیساکی، ش.، و احمدی، ه. (1395). اثربخشی فنون درمان مرور زندگی بر وضعیت شناختی مردان سالمند بازنشسته شهر تهران. روانشناسی سلامت، 20، 26-14.

کریمی، م.، اسماعیلی، م.، و آرین، خ. (1389). اثربخشی درمان مرور زندگی بر کاهش شدت افسردگی زنان سالمند. مجله سالمندی ایران (سالمند)، 16، 45-41.

کریمی، ط.، نوحی، ع.، و ایرانمنش، ص. (1393). مقایسه رضایت از زندگی در سالمندان مقیم منازل با سالمندان مقیم سرای سالمندان شهر اصفهان. فصلنامه پرستاری سالمندان، 1(1)، 54-43.

کیخسروی بیگزاده، ز.، رضایی، آ.، و خالویی، ی. (1394). رابطه حمایت اجتماعی و رضایت از زندگی با شادکامی در سالمندان ساکن منازل شخصی شهر شیراز. فصلنامه سالمند، 10(2)، 178-172.

ملکوتی، ک.، فتح‌اللهی، پ.، میرابزاده، آ.، صلواتی، م.، و کهانی، ش. (1385). هنجاریابی مقیاس افسردگی سالمندان (GDS): فرم 15 سؤالی در ایران. مجله پژوهش در علوم پزشکی،30(4)، 368-361.

یزدانبخش، ک. (1394). اثربخشی مرور زندگی بر افزایش سازگاری اجتماعی سالمندان بازنشسته. فصلنامه روانشناسی پیری، 1(3)، 185-179.

Anderson, A. J. (2002). Treatment of depression in older adults. International Journal of Psychosocial and rehabilitation, 6, 69-78.

American Psychological Association. (2004). Aging and depression. Washington, DC: Author.

American Psychological Association. (2007). Facts about depression in older adults. Washington, DC: Author.

Butler, R. (1963). The life review: An interpretation of reminiscence in the aged. Psychiatry, 26, 65-76.

Butler, R. (1974). Successful aging and the role of the life review. Journal of American Geriatric Society, 22(12), 529-535.

Butler, R. (2002). Living With Grief: Loss in later life. Washington, DC: Hospice Foundation of America.

Bohlmeijer, E., Roemer, M., Cuijpers, P., & Smit, F. (2007). The effects of reminiscence on psychological well-being in older adults: A meta-analysis. Aging & Mental Health, 7(3), 291-300.

Collins, C. J. (2006). Life review and Reminiscence Group Therapy: A case study (Dissertation). Texas Tech University.

Corey, G., & Corey, M. S. (2002). Groups: Process and Practice (6^thed). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.

De Leo, D., Diekstra, R. F., Lonnqvist, J., Lonnqvist, J., Cleiren, M. H., Frisoni, G. B., ... & Grigoletto, F. (1998). LEIPAD, an internationally applicable instrument to assess quality of life in the elderly. Behavioral Medicine, 24(1), 17-27.

Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.

Erickson, E., Erickson, J., & Kinvik, H. (1986). Vital involvement in old age: The experience of old age in our time. New York: Norton.

Frazer, C. J., Christensen, H., & Griffiths. K. M. (2005). Effectiveness of treatments for depression in older people. Medical Journal of Australia, 182(12), 627-632.

Haight. B. K., & Webster, J. D. (1995). The art and science of reminiscence. Washington, DC: Taylor & Francis.

Haight, B., Michel, Y., & Hendrix, S. (2000). The extended effects of the life review in nursing home residents. International Journal of Aging and Human Development, 50,151-168.

Haber, D. (2006). Life review: Implementation, theory, research, and therapy. The International Journal of Aging and Human Development, 63(2), 153-171.

Mastel-Smith, B., Binder, B., Malech, A., Hersch, G., Symes, L. & McFarlane, J.