رابطه بین سلامت معنوی و جهت‌گیری مذهبی با وسواس مرگ در سالمندان: نقش میانجی قدرت تحمل ابهام

یادگاری, روح الله; حیاتی, مژگان; یوسفی افراشته, مجید

رابطه بین سلامت معنوی و جهت‌گیری مذهبی با وسواس مرگ در سالمندان: نقش میانجی قدرت تحمل ابهام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

² استادیار گروه روانشناسی،دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³ استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

در همه جوامع به ویژه جامعه ایران سالمندان از گروه‌های خاص و نیازمند توجه هستند. از جمله متغیرهایی که در گروه سالمندان حسب دوره سنی آنها مهم است تفکر وسواس گونه درباره مرگ است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین سلامت معنوی و جهت گیری مذهبی با وسواس مرگ در سالمندان با میانجی گری قدرت تحمل ابهام است. این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی، و جامعه آماری آن شامل سالمندان شهر زنجان در سال 1396 بود که از این تعداد، 250 نفر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. با رعایت اصول اخلاقی و رازداری، ابتدا پرسشنامه مختصر وضعیت روانی و سپس پرسشنامه های سلامت معنوی پولوتزین و الیسون، قدرت تحمل ابهام مکلین، وسواس مرگ عبدالخالق و جهت گیری مذهبی آلپورت اجرا شد. سپس با روشهای آمار توصیفی و استنباطی –تحلیل رگرسیون- یافته ها مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد وسواس مرگ با سلامت مذهبی رابطه منفی (41/0-)، با جهت گیری مذهبی درونی رابطه منفی (28/0-) و با جهت گیری مذهبی بیرونی رابطه مثبت (15/0) دارد. سلامت معنوی و جهت گیری مذهبی بیرونی در پیش بینی وسواس مرگ نقش تبیین کننده داشتند. در نهایت، نقش میان جیگری قدرت تحمل ابهام نیز تأیید گردید. نتایج این پژوهش میتواند در شناخت بهتر دوره سالمندی و چالش‌های این گروه کارآمد باشد و به طورمستقیم در مشاوره سالمندی یاریگر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship Between Spiritual Health and Religious Orientation with Death Obsession in Elderly: The Mediation role of Ambiguity Tolerance

نویسندگان [English]

Roholah Yadegari ¹
Mojgan Hayati ²
Majid Yousefi afrashteh ³

¹ MSc of Psychology, University of Zanjan, Zanjan, Iran

² Assistant Professor, Faculty of Humanities, Department of Psychology, University of Zanjan, Zanjan, Iran

³ associate professor, departement of psychology, university of zanjan

چکیده [English]

The elderly seems to be one of the groups who require attention in any society, particularly in Iran. Of variables vital in the elderly on the account of their age period, one is thought to be death obsession. Therefore, this study aimed to investigate the relationship between spiritual health and religious orientation with obsessive-compulsive disorder in the elderly by the mediating role of ambiguity tolerance. This study was descriptive of correlational type. The statistical population included the elderly living in Zanjan, Iran in 2017, among whom 250 were selected using convenience sampling method. Considering ethics and confidentiality policy, participants were asked to fill out Brief Mental Status, Palutzian and Elison’s Spiritual Health, McLean’s Ambiguity Tolerance, Abdul-Khaleq’s Death Obsession and Allport’s Religious Orientation questionnaires. Analyzed through descriptive and inferential statistics -Multiple Regression- were results which indicated that death obsession appears to have a negative relationship with religious health (-0.41), a negative relationship with internal religious orientation (-0.28) and a positive relationship with external religious orientation (0.15). Spiritual health and external religious orientation are likely to have an interpretational role in predicting death obsessive. Finally, the mediating role of ambiguity tolerance was confirmed. Hence, the results may be effective in understanding the elderly and their challenges and help directly in geriatric counseling.

کلیدواژه‌ها [English]

spiritual health
religious orientation
death obsession
ambiguity tolerance ability

مراجع

آقاجانی، س.، نریمانی، م.، و آریاپوران، س. (1390). مقایسهی کمالگرایی و تحمل ابهام در دانشآموزان دختر تیزهوش و عادی. فصلنامه ایرانی کودکان استثنایی، 11(1)، 90-83.

الهبخشیان، م.، جعفرپورعلوی، م.، پرویزی، س.، و حقانی، ح. (1389). ارتباط سلامت معنوی و کیفیت زندگی در مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، 12(3)، 33-29.

بدریگرگری، ر.، و فرید، ا. (1391). رابطهی بین جهتگیری مذهبی درونی و رفتارهای سلامت جسمی، روانی و معنوی و نقش واسطهای ارزیابی چالش برانگیز بودن. مجله راهبرد فرهنگ، 1(20) ، 82-67.

برک، ل. (1394). روانشناسی رشد (از لقاح تا کودکی) (ترجمه ی. سیدمحمدی). تهران: نشر ارسباران. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2007)

جانبزرگی، م. (1386). جهتگیری مذهبی و سلامت روان. مجله پژوهشی دانشکده پزشکی شهید بهشتی، 31(4)، 355-350.

حسینی، ر.، علیجانپورآقاملکی، م.، مهرابی، ط.، زیرکیدانا، ا.، و دادخواه، ع. (1393). ارتباط بعد وجودی سلامت معنوی با کیفیت زندگی در زنان نابارور. مجله سلامت و مراقبت، 16(3)،60-53.

خضری، ل.، بحرینی، م.، روانی پور، م.، و میرزایی، ک. (1394). ارتباط سلامت معنوی با افسردگی و اضطراب مرگ در بیماران سرطانی شهر بوشهر در سال ۱۳۹3. نشریه علمی پرستاری گروه‌های آسیب پذیر، ۲(۲)، ۱۵-۲۸.

دهشیری، غ.، سهرابی، ف.، جعفری، ع.، و نجفی، م. (1387). بررسی خصوصیات روانسنجی مقیاس بهزیستی معنوی در میان دانشجویان. مطالعات روانشناختی، 4(3)، 144-129.

رضایی، م.، سیدفاطمی، ن.، و حسینی، ف. (1387). سلامت معنوی در بیماران مبتلا به سرطان تحت شیمی درمانی. مجله دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران(حیات)، 13(3)، 21-16.

سلمانی، ب.، و حسنی، ج. (1395). نقش عدم تحمل ابهام و باورهای فراشناختی مثبت در اختلالهای وسواس فکریعملی و افسردگی اساسی. مجلهی علوم پزشکی رازی، 23(142)، 72-64.

شریف نیا، ح.، سلیمانی، م.، عبادی، ع.، تقی پور، ب.، زراعتگر، ل.، و شهیدی، س. (1396). ارتباط بین هوش معنوی و سلامت معنوی با اضطراب مرگ در جانبازان ایرانی. مجله طب نظامی، 19(4)، 343-336.

صدری دمیرچی، ا.، محمدی، ن.، فیاضی، م.، و افسر، ا. (1396). بررسی رابطه بهزیستی روان‌شناختی با جهتگیری مذهبی و بخشش در دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی. مجله پژوهش در دین و سلامت، 3(2)،30-20.

عباسیان، ل.، عباسی، م.، شمسیگوشکی، ا.، و معماریانی، ز. (1389). بررسی جایگاه علمی سلامت معنوی و نقش آن درپیشگیری از بیماریها: یک مطالعهی مقدماتی. فصلنامه اخلاق پزشکی، 4(14)، 104-83.

محمدزاده، ع. (1394). بررسی رابطه بین وسواس مرگ با روشهای مقابله مذهبی، عمل به باورهای دینی و سبکهای دلبستگی به خدا. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 21(3)، 243-236.

محمدی‌زاده، ع.، عسکری‌زاده، ق.، و باقری، م. (1395). رابطه سلامت معنوی با اضطراب مرگ در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس. دین و سلامت، 4(2)، 28-20.

مرتضوی، خ.، و صیدی، ز. (1390). رابطه بین جهتگیری مذهبی با شادکامی و سلامت روان در دانشجویان. فصلنامه نسیم تندرستی، 5(3)، 68-65.

می، ر. (1392). انسان در جستجوی خویشتن (ترجمه ث، سید مهدی) تهران: نشر دانژه. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 1967)

نریمانی، م.، ملکشاهیفر، م.، و محمودی، ن. (1388). بررسی مهارتهای مقابلهای و تحمل ابهام دردانشآموزان دخترگوشهگیر. مجلهی پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 9(1)، 62-55.

یاسپرس، ک. (1383). نیچه، درآمدی بر فهم فلسفهورزی او(ترجمه س، جمادی)، تهران: نشرققنوس. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 1936)

یاسمینژاد، پ.، گلمحمدیان، م.، و فعلی، ب. (1390). بررسی رابطهی جهتگیری مذهبی و سرسختی روانشناختی در دانشجویان. مجلهی پژوهش درمسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 19(12)، 137-119.

Abdel-Khalek, A. M. (1998). The structure and measurement of death obsession. Personality and Individual Differences, 24(2), 159-165.

Agheli, F., Hasanzadeh, R., & Ghasemian, D. (2013). Compare of intolerance of uncertainty among obsessive-compulsive disorder, generalized anxiety disorder and healthy subjects. Journal of Novel Applied Sciences, 2(2), 896-899.

Anderson, N. L. (2013). Avoidance and intolerance of uncertainty: precipitants of rumination and depression (Doctoral dissertation).Kent State University.

Ando, M., Morita, T., Miyashita, M., Sanjo, M., Kira, H., & Shima, Y. (2010). Effects of bereavement life review on spiritual well-being and depression. Journal of Pain and Symptom Management, 40(3), 453-459.

Apouey, B. H. (2018). Preparation for old age in France: The roles of preferences and expectations. The Journal of the Economics of Ageing, 12, 15-23

Arrowood, R. B., Cox, C. R., & Ekas, N. V. (2017). Mortality salience increases death-thought accessibility and worldview defense among high Broad Autism Phenotype (BAP) individuals. Personality and Individual Differences, 113, 88-95.

Baron, R. M., and Kenny, D. A. (1986), Moderator-Mediator Variables Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Consider actions. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173–1182.

Behroozi, M., Manesh, M. A., Fadaiyan, B., & Behroozi, S. (2014). Investigation of relationship among creativity, spiritual intelligence, perfectionism and mental health of Bushehr artists. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 143, 399-403.

Byrne, S. P., Hunt, C. J., & Chang, B. P. (2015). Comparing the roles of ambiguity and unpredictability in intolerance of uncertainty. Behavior Change, 32(1), 26-34.

Canuto, A., Weber, K., Baertschi, M., Andreas, S., Volkert, J., Dehoust, M. C., ... & Crawford, M. J. (2017). Anxiety Disorders in Old Age: Psychiatric Comorbidities, Quality of Life, and Prevalence According to Age, Gender, and Country. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 26(2), 174-185.

Dadfar, M., & Lester, D. (2017). Religiously, Spirituality and death anxiety. Autism Journal of Psychiatry and Behavioral Science, 4(1), 1-5.

Folstein, M. F., Folstein, S. E., & McHugh, P. R. (1975). Mini-Mental state a practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. Journal of Psychiatric Research, 12(3), 189-98.

Harding, S. R., Flannelly, K. J., Weaver, A. J., & Costa, K. G. (2005). The influence of religion on death anxiety and death acceptance. Mental Health, Religion & Culture, 8(4), 253-261.

Harris, M. A., Cox, S. R., Brett, C. E., Deary, I. J., & MacLullich, A. M. (2017). Cognitive ability across the life course and cortisol levels in older age. Neurobiology of Aging, 59, 64-71.

Herek, G. M. (1987). Religious orientation and prejudice: A comparison of racial and sexual attitudes. Personality and Social Psychology Bulletin, 13(1), 34-44.

Hossack, R. C. (1990). Ego identity status, locus of control, and tolerance of ambiguity in late adolescent youth in religious and secular academic settings (doctoral dissertation). University of Manitoba, Winnipeg.

Issazadegan, A. (2012). Religiosity orientations and personality traits with death obsession. International Journal of Psychological Studies, 4(1), 150.

Kotradyova, K. (2016). The psychosocial aspects of the genesis of depression in old age and the possibilities of using group psychotherapy. Kontakt, 18, 194-202.

Li, Q., Huang, Z., & Christianson, K. (2017). Ambiguity tolerance and advertising effectiveness. Annals of Tourism Research, 63, 216-222.

Luhmann, C. C., Ishida, K., & Hajcak, G. (2011). Intolerance of uncertainty and decisions about delayed, probabilistic rewards. Behavior Therapy, 42(3), 378-386.

Manshaee, G., & Amini, K. (2013). The relationship between spirituality with emphasis on religious orientation and psychosomatic disorders (asthma, migraine and blood pressure). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 1260-1264.

McNulty, K., Livneh, H., & Wilson, L. M. (2004). Perceived uncertainty, spiritual well-being, and psychosocial adaptation in individuals with multiple sclerosis. Rehabilitation Psychology, 49(2), 91-110.

Michaelson, V., Brooks, F., Jirásek, I., Inchley, J., Whitehead, R., King, N., ... & Pickett, W. (2016). Developmental patterns of adolescent spiritual health in six countries. SSM-population health, 2, 294-303.

Moltafet, G., Mazidi, M., & Sadati, S. (2010). Personality traits, religious orientation and happiness. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 9, 63-69.

Paloutzian R, Ellison C. (1982). Loneliness, spiritual well-being and the quality of life. In: Peplau D, Perlman D. Loneliness: A Sourcebook of current theory, research and therapy. New York: John Wiley and Sons (p. 224-35).

Pardo, M. Á. D. J., Russo, M. T., & Sánchez, M. V. R. (2017). A hermeneutic phenomenological explorations of living in old age. Geriatric Nursing, 39(1), 9-17.

Rosen, N. O., Knäuper, B., & Sammut, J. (2007). Do individual differences in intolerance of uncertainty affect health monitoring? Psychology and Health, 22(4), 413-443.

Rosmarin, D. H., Pargament, K. I., & Mahoney, A. (2009). The role of religiousness in anxiety, depression, and happiness in a Jewish community sample: A preliminary investigation. Mental Health, Religion and Culture, 12(2), 97-113.

Safara, M., & Bhatia, M. S. (2008). Relationship of Religious Beliefs with Anxiety and Depression. Delhi Psychiatry Journal, 11(2), 177-9.

Salehi, F., Zahabi, S., Zahabi, S., & Mahmoudi, S. (2017). The relationship between religious orientation and death anxity in patients with breast cancer. Health, Spirituality and Medical Ethics, 4(1), 22-27.

Schultz, M., Meged-Book, T., Mashiach, T., & Bar-Sela, G. (2017). Distinguishing between spiritual distress, general distress, spiritual well-being, and spiritual pain among cancer patients during oncology treatment. Journal of Pain and Symptom Management, 54(1), 66-73.

Shakil, Z., & Yousaf, T. (2015). Gender Differences in Death Obsession. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 185, 146-150.

Taheri-Kharameh, Z. (2016). The relationship between spiritual well-being and stress coping strategies in hemodialysis patients. Health, Spirituality and Medical Ethics, 3(4), 24-28.

Xu, H., & Tracey, T. J. (2014). The role of ambiguity tolerance in career decision making. Journal of Vocational Behavior, 85(1), 18-26.

Ziapour, S. S., Dusti, Y., & AbbasiAsfajir, A. (2014). Correlation between religious orientation and death anxiety. Journal of Psychology & Behavioral Studies, 2(1), 20-29.