رابطه جهت‌گیری مذهبی و اضطراب مرگ در سالمندان: نقش میانجی ادراک پیری و سلامت معنوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه لرستان

2 دانشجوی دکتری دانشگاه لرستان

چکیده

اضطراب و نگرانی در مورد مرگ می­تواند تأثیرات منفی بر زندگی افراد به خصوص سالمندان داشته باشد. بنابراین توجه خاص و پیشگیری از اختلال اضطراب مرگ در سالمندان یک امر ضروری است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه جهت­گیری مذهبی و اضطراب مرگ در سالمندان با نقش میانجی­ ادراک پیری و سلامت معنوی انجام گرفت. این پژوهش یک مطالعه­ توصیفی همبستگی از نوع مدل­سازی معادلات ساختاری بود. جامعۀ­ آماری شامل کلیه سالمندان بالای 58 سال شهرستان خرم­آباد در سال 1397 بودند که به روش نمونه‌گیری در دسترس 202 نفر از آنها (111 نفر مرد و 91 نفر زن) به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه­های جهت­گیری مذهبی آلپورت و روس، ادارک پیری بارکر و همکاران، سلامت معنوی بولوتزین و الیسون و اضطراب مرگ تمپلر استفاده شد. مدل­یابی معادلات ساختاری به عنوان روش آماری برای تحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزار AMOOS نسخه 24 و SPSS نسخه 22 به کار برده شد که حاکی از معنادارای روابط بین متغیرهای پژوهش بود. همچنین نتایج مدل­یابی معادلات ساختاری نشان داد که ادراک پیری و سلامت معنوی در رابطه بین جهت­گیری مذهبی و اضطراب مرگ از نقش میانجی برخوردار است. بر اساس نتایج این پژوهش می­توان گفت که جهت­گیری مذهبی از طریق ادراک مثبت از پیری و سلامت معنوی عامل مهمی در کاهش اضطراب مرگ در سالمندان است. بنابراین شایسته است که متخصصان سلامت­ روان و افرادی که در حوزه سالمندان به فعالیت می­پردازند فعالیت­هایی را برای تقویت و تعمیق جهت­گیری مذهبی سالمندان انجام دهند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship Between Religious Orientation and Death Anxiety in the Elderly: The Mediation Role of Aging Perception and Spiritual Well-Being

نویسندگان [English]

  • Hasanali Veiskarami 1
  • Mahdi Barzeghar bafrooeii 2
  • leila yousefvand 2
1 professor assistant
2 ph.D student lorestan university
چکیده [English]

Worry and anxiety about death may result in negative effects on people’s life particularly in the aged people. Therefore, specific attention to death anxiety disorder and prevention of that seem to be required. The current study aimed to investigate the relationship between religious orientation and death anxiety in the elderly with the mediation role of aging perception and spiritual well-being. The study method was descriptive-structural equation modeling. The statistical population contained the whole aged individuals up to 58 years residing in Khoramabad, Iran in 2018 among whom 202 (111 male & 91 female) were selected using convenience sampling. This study adopted Allport and Ross religious orientation, Barker et al. spiritual well-being, Paloutzian & Ellison aging perception, and Templer death anxiety scales to collect data. Applied as the statistical method to analyze data using Amoos-24 and SPSS-22 software was structural equation modeling which indicated significant relationships among variables. Meanwhile, results showed that aging perception and spiritual well-being are able to operate as mediations in the relationship between religious orientation and death anxiety. Accordingly, it can be stated that religious orientation appears to be a vital factor in the reduction of death anxiety through positive aging perception and spiritual well-being. Consequently, it is suitable for mental health experts and individuals working in the elderly’s field to adopt some measures to consolidate and deepen the religious orientation in the elderly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religious orientation
  • Aging Perception
  • Spiritual Well-Being
  • death anxiety

مراجع

بلوچی، ه.، بزرگ­منش، م.، امیر فخرایی، آ.، شفاعت، ط. (1396). نقش واسطه­ا­ی تابآوری در رابطه بین سالمت معنوی و معنای زندگی با سالمت روان در بیماران مبتال به سرطان روده بزرگ. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 15( 4)، 419-411.
جهان­گیری، م. م. (1396). پیش­بینی اضطراب مرگ بر اساس جهت­گیری مذهبی و احساس تنهایی در سالمندان شهر اراک. نشریه سالمندشناسی، 1(4)، 66-58.
حبیب­الهی، س.، سوداگر.، ش.، بنی­جمال، ش. س و صبحی­قراملکی، ن. (1397). مدل ساختاری روابط بین معنویت با سلامت روان و اضطراب مرگ: نقش میانجی­گری منبع کنترل و حمایت اجتماعی. مجله روان­شناسی پیری، 3(3)، 179- 167.
حسن­زهی، ا. (1391). پیش­بینی اضطراب مرگ بر اساس ویژگی­های دموگرافیک و مؤلفه­های معنویت در سالمندان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
خاکی، س.، خصالی، ز.، فرج­زاده، م.، دالوند، س.، مسلمی، ب و قانعی­قشلاق، ر. (1396). ارتباط بین افسردگی و اضطراب مرگ با کیفیت زندگی سالمندان. مجله دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران(حیات)،22(2)، 161- 152.
کرد، ن و سامانی، س. (1396). پیش­بینی اضطراب مرگ بر اساس بهزیستی معنوی و ابعاد دلبستگی به خدا در زنان سالمند. سومین کنفرانس­های روان­شناسی و علوم رفتاری، آذرماه.
سالاری­پور، س. م.، مکتبی، غ. ح و عالی­پوربیرگانی، س. (1396). رابطه هوش هیجانی و جهت­گیری مذهبی با اضطراب مرگ در کارکنان مرد بازنشسته­ی شرکت صنایع فولاد خوزستان شهر اهواز. مجله پیشرفت­های نوین در علوم رفتاری، 2(15)، 22- 9.
شریف­­نیا، ح.، سلیمانی، م. ع.، عبادی، ع.، تقی­پور، ب.، زراعتگر، ل و شهیدی، س. (1396). ارتباط بین هوش معنوی و سلامت معنوی با اضطراب مرگ در جانبازان ایرانی. مجله طب نظامی، 19(4)، 343- 336.
شریفی، م و فاتحی­زاده، م. (1391). رابطه مقابله مذهبی با افسردگی و فرسودگی مراقبتی در مراقبین خانوادگی. مراقبت­های نوین، 9(4)، 335- 32.
 شفیعی، ن.، شهابی­زاده، ف و پورشافعی، ه. (1391). جهت­گیری مذهبی و مرکز کنترل بیرونی، ارائه الگوی شادکامی در دانش­آموزان»، روان­شناسی و دین، 4، 105-119.
صادق­مقدم، ل.، فروغان، م.، محمدی­شاهیلاغی، ف.، احمدی، ف. ا.، فرهادی، ا.، نظری، ش و صادقی، ن. ­خ. (1394). ادراک پیری در سالمندان: یک مطالعه مروری، نشریه سالمند، 10(4)، 209- 202.
صالحی، ا و مسلمان، م. (1394).رابطه نگرش­های مذهبی با افسردگی، اضطراب و استرس در دانشجویان دانشگاه گیلان. مجله دین و سلامت، 3(1)، 64- 57.
عباسی، م.، اداوی، ح و حجتی، م. (1396). رابطه باورهای مذهبی و سلامت روانی از طریق واسطه­گری هدفمندی در زندگی و ادراک پیری در معلمان بازنشسته. مجله روان­شناسی پیری، 2(3)، 204- 195.
علی اکبری­دهکردی، م.، اورکی، م و برقی­ایرانی، ز. (1390). بررسی رابطه جهت­گیری مذهبی با اضطراب مرگ و از خودبیگانگی در سالمندان استان تهران. پژوهش­های روان­شناختی اجتماعی، 1(2)، 159- 140.
فریبرزی، ا و شاهسونی، ا. (1394، مهرماه). بررسی رابطه بین جهت­گیری مذهبی و رضایت از زندگی با اضطراب مرگ در سالمندان شهر مشهد سال 94. اولین کنفرانس بین­المللی روان­شناسی و علوم تربیتی، شیراز: مؤسسه عالی علوم و فناوری حکیم عرفی. html.439_ICPE01-ICPE01-Paper/com .civilica. www://https.
قدم­پور، ع. ا.، رادمهر، پ و یوسف­وند، ل. (1396). تأثیر در مان شناختی مبتنی بر حضور ذهن در کاهش میزان اضطراب مرگ زنان مبتلا به بیماری کرونر. مجله علوم پژشکی دانشگاه شهرکرد، 19(16)،38-47.
قدم­پور، ع. ا و مشرقی، ش. (1396). رابطه سلامت معنوی، بهزیستی ذهنی و کیفیت زندگی با اضطراب مرگ در سالمندان. مجله روان­شناسی پیری، 3(2)، 106-97.
کراسیان موجمباری، آ.، حقی­عسگرآبادی، ف.، جمهری، ف. (1396). تعیین ویژگی­های روان­سنجی پرسشنامه ادراک پیری. فصلنامه تحقیقات علوم رفتاری، 5(2)، 142-150.
محمدی­زاده، ع.، عسکری­زاده، ق و باقری، م. (1395). رابطه سلامت معنوی با اضطراب مرگ در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس. مجله دین و سلامت، 4(2)، 28- 20.
مهری­نژاد، س. ا.، رمضان­ساعت­چی، ل و پایدار، س. (1395). بررسی رابطه بین حمایت اجتماعی و پایبندی به مذهب با اضطراب مرگ در سالمندان. نشریه سالمند، 11(4)، 503- 494.
میری، م. ر.، صالحی­نیا، ح.، طیوری، ا.، بهلگردی، م و تقی­زاده، ع. ا. (1393). بررسی رابطه جهت­گیری مذهبی و سلامت روان در سالمندان. فصلنامه تاریخ پزشکی، 6(21)، 102- 83.
نادری، ف و روشنی، خ. (1390). رابطه هوش معنوی و هوش اجتماعی با اضطراب مرگ زنان سالمند. نشریه زن و فرهنگ، 2(6)، 67- 55.
یعقوبی، ح.، حسنی، ا و محمودی، ا. (1396). رابطه رویدادهای استرس­زا با مشکلات روان­شناختی سالمندان: نقش جهت­گیری مذهبی. مجله روان­شناسی پیری، 3(3)، 217- 207.
یعقوب­زاده، آ.، شریف­نیا، ح.، حسینی­گل­افشانی، س. ز.، محمدی، ف.، اویسی، س و ترکمندی، ح. (1396). عوامل مرتبط با احساس پیری در سالمندان قزوین در سال 1394. نشریه سالمند­شناسی، 1(4)، 10- 1.
Abdel- Kalek, A., & Lester, D. (2009). Religiosity and death anxiety: No Association in Kuwait. Psychological Reports, 104(3), 770- 772.
Allport, G.W., & Ross, G.M. (1967).personal religious orientation and prejudice. Journal of Personality and Social Psychology. 5, 432-443.
Barker, M, O'Hanlon, A, McGee, HM, Hickey, A, Conroy, R. M. (2007). Cross-sectional validation of the Aging Perceptions Questionnaire: A multidimensional instrument for assessing self-perceptions of aging. BMC Geriat; 7(1): 9-21.
Brown, L., Bryant, C., Brown, V., Bei, B., & Judd. (2015). Self- compassion, attitudes to ageing and indicators of health and wellbeing among midlife women. Ageing & Mental Health, 20(10), 1035- 1034.
Dezutter, J. (2009).The role of religion in death attitudes. Death Studies, 33: 73- 92.
Ellison, C. W. (1983). Spiritual well- being: conceptualization and measurement. Journal of Psychology and Theology, 11(4), 330- 340.
Freitas, M. C., Queiroz, T.A., & Sousa, J. A. (2000). The meaning of old age and the agene experience of in the elderly. Revisal day Secular de Enter mages da USP, 44(2), 407-412.
Fretas, M. C., Queiroz, T. A., & Sousa, J. A. (2010). The meaning of old age and the aging experience of in the elderly .Revisited Escola de Enfermagem da USP, 44(2), 407- 412.
Hoelterhoff, M. (2010). Resilience against death anxiety in relationship to post- traumatic stress disorder and psychiatric co morbidity. Plymouth: University of Plymouth.
Langlois, F, Vu, T. T., Chasse, K., Dupuis, G., Kergoat, M. J., & Bherer, L. (2013). Benefits of physical exercise training on cognition and quality of life in frail older adults. Journal Gerontology B Psychology Sciences Soc Sciences, 68(3), 400- 404.
Lester, D., & Abdel- Kalek, A. (2003). The Collette- Lester fear of death scale: A correction. Death studies, 27(1), 81-85.
Paloutzian, R. F., & Ellison, C. W. (1982). Loneliness of life. In L. A. Peplau & D. Perlman (Eds.). Loneliness: A sourcebook of current theory, research, and therapy (pp. 224-237). New York: Wiley Inter science.
Rossln, W. (1995). The spiritual dimension: its importance to patients’ health, well-being and quality of life and its implications for nursing practice. Inst Journal Nursing Studies, 32, 457- 468.
Shaw, R., &Langman, M. (2017). Perceptions of being old and the ageing process. Ageing International, 42(1), 115-135.
Templer, D. I. (1970). The construction and validation of a death anxiety scale. Journal General Psychology, 82, 165-177.
Winningham, R., & Pike, N. (2007). A cognitive intervention to enhance institutionalized older adults social support networks and decrease loneliness. Aging & Mental Health, 11(6), 716-721.
Wurm, S., &Benyamini, Y. (2014). Optimism buffers the detrimental effect of negative self- perceptions of ageing on physical and mental health. Psychology & Health, 29(7), 832- 848.
Ya- Huiwen. (2010). Religious and death anxiety. Journal of Human resource and adult learning, 1(6), 31-37.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1397
  • تاریخ بازنگری: 12 مرداد 1397
  • تاریخ پذیرش: 30 خرداد 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار