اثربخشی امید درمانی گروهی بر افزایش شادکامی و کیفیت زندگی زنان سالمند

معتمدی, عبدالله; مصطفی بور, وحید; فرخی, حسین

اثربخشی امید درمانی گروهی بر افزایش شادکامی و کیفیت زندگی زنان سالمند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

² کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه علامه طباطبائی

³ دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی،مشهد، ایران.

چکیده

سالمندی پدیده‌ای جهانی است که در آینده نزدیک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های اجتماعی و رفاهی کشورهای در حال ‌توسعه مطرح خواهد گردید و سعی در رفع مشکلات سالمندان از جمله مشکلات روانی‌شان ضروری به نظر می‌رسد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی امید درمانی بر شادکامی و کیفیت زندگی زنان سالمند شهر تسوج انجام گرفت. پژوهش حاضر از نوع نیمهآزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. شرکت‌کنندگان شامل ۳۰ زن سالمند ۵9 تا 80 سال بودند که با روش نمونه‌گیری داوطلبانه انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. سالمندان گروه آزمایش به مدت ۸ جلسه‌ ۹۰ دقیقه‌ای (هفته‌ای دو جلسه) تحت مداخله امید درمانی قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل پرسشنامههای شادکامی آکسفورد و کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت بود. داده‌های پژوهش به‌وسیله آزمون آماری تحلیل کوواریانس چند متغیره در نرم‌افزار SPSS نسخه 21 مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که امید درمانی گروهی، شادکامی و کیفیت زندگی را در گروه آزمایش به‌طور معناداری افزایش داده است (001/0>P). با توجه به این مطالعه می‌توان گفت امید درمانی گروهی بر افزایش شادکامی و کیفیت زندگی زنان سالمند مؤثر است. بنابراین پیشنهاد می‌شود مداخلاتی از این ‌دست جهت ارتقای شادکامی و کیفیت زندگی سالمندان استفاده گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Hope Group therapy on Enhancement of Happiness and Quality of Life in Elderly Women in tasouj

نویسندگان [English]

Abdolah Motamedi ¹
Vahid Mostafapour ²
Hossein Farokhi ³

¹ Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

² M.A in clinical psychology, Allameh tabatabai university

³ Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Aging seems to be a global phenomenon which will be considered as one of the most overriding social and welfare challenges for the developing countries in the near future while endeavor to resolve aged people’s difficulties like psychic problems appears to be vital. Thus, the current study aimed to determine the effectiveness of hope group therapy on increasing happiness and quality of life in the elderly women living in Tasuj, Iran. This research was a semi-experimental with pre‐test and post‐test control group design. Selected using voluntary sampling, participants included thirty 59- to 80- year-old women assigned randomly into two groups of experimental and control. Hope Therapy based Intervention protocol was executed on the experimental group members for eight 90-minute sessions (two sessions a week). Measures included Oxford Happiness Questionnaire (OHQ) and the world health organization quality of life scale (WHOQOL). It was Multivariate analysis of covariance (MANCOVA) through which data were analyzed using SPSS 21 software. Results indicated that hope group therapy increases happiness and quality of life significantly in the experimental group (P<0.001). According to this study, it can be stated that hope group therapy is effective to enhance happiness and quality of life in the aged women. Consequently, this kind of intervention is suggested to be implemented to scale up the elderly’s happiness and quality of life.

کلیدواژه‌ها [English]

hope therapy
happiness
quality of life
elderly women

مراجع

درویشپورکاخکی، ع.، عابدسعیدی، ژ.، دلاور، ع.، و سعیدالذاکرین، م. (1391). طراحی ابزار اندازهگیری کیفیت زندگی مرتبط با سلامت سالمندان. فصلنامه پژوهش حکیم، 1(15)، 37-30.

شهرستانی، م.، کرمی، ا.، دوستکام، م.، و علیمحمدی، ا. (1392). اثربخشی امید درمانی بر بهبود افسردگی و ابعاد کیفیت زندگی مادران کودکان کم‏توان‎ذهنی. فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، 9(3)، 110-93.

علیپور، ا.، و آگاه هریس، م. (1386). اعتبار و روایی فهرست شادکامی آکسفورد در ایرانی‌ها. فصلنامه روانشناسان ایرانی، ۳(۱۲)، ۲۹۸-۲۸۷.

علیپور، ا.، و نوربالا، ا. ع. (1378). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در دانشجویان دانشگاه‌های تهران. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 17(۵)، 66-55.

فخار، ف.، نوابینژاد، ش.، و فروغان، م. (1387). تأثیر مشاوره گروهی با رویکرد معنادرمانی بر سطح سلامت روان زنان سالمند. مجله سالمند، 3(7)، 65-56.

فرهادی، ع.، موحدی، ی.، و موحدی، م. (1393). اثربخشی رواندرمانی گروهی امید محور بر بهبود ابعاد کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در بیماران مبتلا به سرطان. فصلنامه یافته، 16(1)، 42-32.

قاسمی، ا.، عابدی، ا.، و باغبان، ا. (1388). اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر نظریه امید اسنایدر بر میزان شادکامی سالمندان. مجله دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی دانشگاه آزاد اصفهان واحد خوراسگان، 3(12)، 56-45.

قزلسفلو، م.، و اثباتی، م. (1390). اثربخشی گروهدرمانی امیدمحور بر بهبود کیفیت زندگی مردان مبتلا به اچ آی وی مثبت. فصلنامه اندیشه و رفتار (روانشناسی کاربردی)، 6(22)، 97-89.

کار، آ. (1393). روانشناسی مثبت (ترجمه ح. پاشا شریفی و ج. نجفیزند). تهران: سخن. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2004)

نجات، س.، منتظری، ع.، و نائینی، ک. (1385). استانداردسازی پرسشنامه‌ کیفیتزندگی سازمان جهانی بهداشت. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 4(4)، 12-1.

Argyle, M., Martin, M. & Crossland, J. (1989). Happiness as a function of personality and social encounters. In J. P. Forgas & J. M. Innes (Eds.). Recent advances in Social psychology: An international perspective (pp. 189-203). London: Oxford.

Bailey, T. C., & Snyder, C. R. (2010). Satisfaction with life and hope: A look at age and marital status. The Psychological Record, 57(2), 233-240.

Barry, P. P. (2000). An overview of special considerations in the evaluation and management of the geriatric patient. The American Journal of Gastroenterology, 95(4), 901-905.

Bonomi A. E., Patrick D. L., Bushnell, D. M., & Martin, M. (2000). Validation of the United States version of the World Health Organization Quality of Life (WHOQOL) instrument. Journal of Clinical Epidemiology, 53(1), 19-23.

Caboral, M. F., & Evangelista, L. S., (2012). Hope in elderly adults with chronic heart failure. Concept analysis. Investigación y Educación en Enfermería, 30(3), 406-411.

Cahoon, C. (2012). Depression in older adults. The American journal of nursing, 112(11), 22-30.

Cheavens, J. S., Feldman, D. B., Gum, A., Michael, S. T., & Snyder, C. R. (2006). Hope therapy in a community sample: A pilot investigation. Social Indicators Research, 77(1), 61-78.

Chen, S. L., Lin, H. C., & Jane, S.W. (2009). Perceptions of group music therapy among elderly nursing home residents in Taiwan. Complementary Therapies in Medicine, 17(4), 190-195.

Chimich, W. T., & Nekolaichuk, C. L. (2004). Exploring the links between depression, integrity, and hope in the elderly. Canadian Journal of Psychiatry, 49(7), 428-433.

Chin, A. M. H. (2007). Clinical effects of reminiscence therapy on depression from the meta-analysis of controlled trials. Hong Kong Journal of Occupational Therapy, 17(1), 10-22.

Denizli, S. (2004). The role of hope and study skills in predicting test anxiety levels of university students (Doctoral dissertation). Ankara: Middle East Technical University.

Farran, C. J., Herth, K. A., & Popovich, J. M. (1995). Hope and Hopelessness: Critical Clinical Constructs (4th Ed.). Sage Publications (Thousand Oaks, CA).

Feldman, D. B. & Snyder, C. R. (2005). Hope and the meaningful life: Theoretical and empirical associations between goal-directed thinking and life meaning. Journal of Social and Clinical Psychology, 24(3), 401-421.

Greene, M., Joshi, S. & Robles, O. (2012). By choice, not by chance: Family Planning, Human Rights and Development. New York: United Nations Population Fund.

Hall, S., Goddard, C., Opio, D., Speck, P.W., Martin, P., & Higginson, I.J. (2011). A novel approach to enhancing hope in patients with advanced cancer: A Randomised phase II trial of dignity therapy. BMJ Supportive & Palliative Care, 1(3), 315–321.

Jones, A. R., Thompson, C. J., Oster, A. R, Samadi, A., Davis, M. A, Mayberry, R. M., & Caplan, L. S. (2003). Breast cancer knowledge, beliefs, and screening behaviors among low-income, elderly black women. Journal of the National Medical Association, 95(9), 791-797.

Kavradim, S. T., Ozer, Z. C., & Bozcuk, H. (2013). Hope in people with cancer: A Multivariate analysis from Turkey. Journal of advanced nursing, 69(5), 1183-1196.

King, L. A., Hicks, J. A., Krull, J., & Del Gaiso, A. K. (2006). Positive affect and the experience of meaning in life. Journal of Personality and Social Psychology, 90(1), 179–196.

Kortte, K. B., Gilbert, M., Gorman, P., & Wegene, S.T. (2010) Positive psychological variables in the prediction of life satisfaction after spinal cord injury. Rehabilitation Psychology, 55(1), 40-47.

Lim, C., & Putnam, R. D. (2010). Religion, social networks, and life satisfaction. American Sociological Review, 75(6), 914-933.

Magyar-Moe, J. (2009). Therapists guided to positive psychological interventions. New York: Elsevier.

Marques, S., Pais-Ribeiro, J., & Lopez, S. H. (2011). The role of positive psychology constructs in predicting mental health and academic achievement in children and adolescents: A two-year longitudinal study. Journal of happiness studies, 12(6), 1049-1062.

Myers, D.G. & Diener, E. (1995). Who is happy? Psychological Sciences, 1(6), 10-19.

Rashid, T., Seligman, M. P. (2014). Positive psychotherapy: A Treatment manual. New York: Oxford University Press.

Sanatani, M., Schreier, G., Stitt, L. (2008). Level and direction of hope in cancer patients: An Exploratory longitudinal study. Supportive Care in Cancer, 16(5), 493–499.

Seligman, M. E., Rashid, T., & Park, A.C. (2006). Positive psychotherapy. American Psychologist, 61(8), 774-788.

Simonetti, J.P., & Ferreira, J.C. (2008). Coping strategies developed by caregivers of elderly with chronic diseases. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 42(1), 19-25.

Snyder, C.R., Peterson, C. (2000). Handbook of hope: Theory, measures & application (pp. 132-138). San Diego: Academic Press.

Snyder, C. R., & Lopez, S. J. (2007). Positive Psychology: The Scientific and Practical Explorations of Human Strengths. New Delhi: Sage Publications.

Snyder, C., Irving, L.M., & Anderson, J.R. (1991). Hope and health. In: Snyder, C., & Donelson, R. editors. Handbook of Social and Clinical Psychology: The Health Perspective (pp. 285-305). New York: Elmsford.

WHO.2013. (Care and independence in older age Online). Available: http://WWW.Who.int/ageing/en/ [Accessed 1 July 2013].

Young, H. M., & Cochrane, B. B. (2004). Healthy aging for older women. Nursing clinics of North America, 39(1), 131-43.