رابطه رویدادهای استرس زا با مشکلات روان‌شناختی سالمندان: نقش جهت‌گیری مذهبی

یعقوبی, حسن; محمودی, احمد; حسنی, امید

رابطه رویدادهای استرس زا با مشکلات روان‌شناختی سالمندان: نقش جهت‌گیری مذهبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ روان شناسی،علوم تربیتی و روانشناسی ،شهید مدنی آذربایجان ،تبریز ،ایران

² دانشجوی روانشناسی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - تبریز-ایران

³ دانشجوی روان شناسی ، داشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

سالمندان مشکلات هیجانی به نسبت بالایی را به هنگام مواجهه با رویدادهای استرسزا تجربه میکنند، که در این بین جهتگیری مذهبی میتواند به عنوان لایه محافظتی در افراد سالمند عمل کند. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه رویدادهای استرسزا و مشکلات روان‌شناختی سالمندان با واسطهگری جهتگیری مذهبی انجام شد. روش مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی زنان و مردان سالمند 60 سال به بـالای ساکن در خانههای سالمندان شهر همدان بود. حجم نمونه 92 نفر (52 نفر مرد و 40 نفر زن) بود که به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه رویدادهای استرسزای زندگی پیکل و همکاران، مشکلات روان‌شناختی دراگوتیس و همکاران و جهتگیری مذهبی آلپورت بودند. تجزیه و تحلیل دادهها با بهرهگیری از آزمونهای آماری تحلیل مسیر و ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرمافزارهای SPSS.22 و اسمارت PLS.2 صورت گرفت. نتایج نشان داد رویدادهای استرسزای زندگی با مشکلات روان‌شناختی رابطه مثبت معنیدار (05/0>P) و با جهتگیری مذهبی رابطه منفی معنیداری (01/0>P) دارد. همچنین جهتگیری مذهبی نقش واسطهای در الگوی ارتباطی بین رویدادهای استرسزا و مشکلات روان‌شناختی ایفا میکند (01/0>P). نتیجه پژوهش حاضر گویای این موضوع بود که اگرچه رویدادهای استرسزا نقش مهمی در بروز مشکلات روان‌شناختی در دوران سالمندی دارد، اما جهتگیری مذهبی به عنوان یک متغیر میانجی در کاهش مشکلات روان‌شناختی در اواخر زندگی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationship between Stressful events and Psychiatric (Psychological) Problems of the Elderly: The Role of Religious Orientation

نویسندگان [English]

Hassan Yaghoubi ¹
Ahmad Mahmodi ²
Omid Hassani ³

¹ psychology,education and psychology,Azarbaijan Shahid Madani University,Tabriz,Iran

² psychology Student ,faculty of Education & Psychology ,Azarbaijan Shahid Madani University

³ Psychology Student,faculty of Education & psychology,Azarbijan Shahid Madani University

چکیده [English]

The elderly experience a lot of emotional problems when they face stressful events of which religious orientation could act as a protective layer in the elderly. Hence, present study was conducted to reveal the relationship between stressful events and psychiatric (Psychological) problems with mediation role of religious orientation in the elderly. This is a descriptive correctional study. The statistical community of this study consisted of all the elderly men and women over 60 years old in Hamedan Nursing Homes. Sample size was 92 (52 male and 40 female). They were selected using available sampling method. The data collection tools included the stressful life events Questionnaire of pickle and colleagues, Psychiatric (Psychological) problems Questionnaire of Dragotis and colleagues and Religious Orientation Questionnaire of Alport. Data analysis was conducted using Path Analysis Statistical Tests and Pearson Correlation Coefficient and SPSS.22 software and Smart pl s.2. Results showed that stressful events of life have a positive and significant relationship (p<0.05) with psychological problems and significant negative relationship with religious orientation (p<0.01). Also, the results of this study is indicative of the fact that although stressful events play an important role in creating psychiatric problems in the elderly period, the religious orientation as a mediator variable plays an important part in reducing psychiatric problems late in life.

کلیدواژه‌ها [English]

Stressful events
religious orientation
Psychiatric Problems

مراجع

احمدی، ب. (1391). نقش واسطهگری مقابله مذهبی در سبک دلبستگی نسبت به خدا و سلامتروان والدین کودک با ناتوانی ویژه. تعلیم و تربیت استثنایی، 110، 20-7.

انیسی، ج.، اسکندری، م.، بهمنآبادی، س.، نوحی، س.، و تولایی، ع. (1393). هنجاریابی چکلیست نشانههای اختلالات روانی (SCL-90-R) در کارکنان یک واحد نظامی. روان‌شناسی نظامی، 5(17)، 67-57.

جانبزرگی، م. (1386). جهتگیری مذهبی و سلامتروان. مجله پژوهش در پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 31(4)، 350-345.

شیرازی، م.، فتحی آشتیانی، ع.، امینی، م.، و طباطبایی، س. (1387). مقایسۀ سطح سلامت روانی بیماران مبتلا به سندرم رودۀ تحریک‌پذیر، بیماری التهابی روده و افراد سالم. علوم روان‌شناختی، 8(29)، 9-1.

علیزاده، ن.، طهماسبیفر، م.، شاهمرادی، م.، و شیخی، س. (1396). بررسی رابطه بین جهتگیری مذهبی بیرونی و درونی، شوخطبعی با اضطراب مرگ در بین سالمندان مرد شهرستان آبدانان. مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 17(1)، 13-1.

قادری، د. (1389). رابطه جهتگیری مذهبی و شادکامی سالمندان. مجله سالمندی ایران، 5(18)، 71-64.

قاسمی نواب، ا.، معتمدی، ع.، و سهرابی، ف. (1394). پیشبینی ارتباط با خدا بر اساس رویدادهای زندگی، هوش معنوی و ترسیم روند زندگی در سالمندان. سلامت و مراقبت، 17(1)، 69-57.

محسنین، ش. (1396). معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی به کمک نرمافزار Smart-PLS: آموزشی و کاربردی. تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.

میری، م. ر.، صالحی‌نیا، ح.، طیوری، ا.، بهلگردی، م.، و تقی‌زاده، ع. ا. (1393). بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی و سلامت روان در سالمندان. فصلنامه علمی-پژوهشی تاریخ پزشکی، 6(21)، 102-83.

نعیمی، ا.، کاظمی، ز.، و دهقان، ک. (1395). تحلیل کانونی رابطه بین جهتگیری مذهبی و باورهای غیرمنطقی در سالمندان. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، 6(23)، 199-179.

AbdAleati, N. S., Zaharim, N. M., & Mydin, Y. O. (2016). Religiousness and mental health: Systematic review study. Journal of Religion and Health, 55(6), 1929-1937. doi: 10.1007/s10943-014-9896-1

American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5^th Eds.). Washington DC: Author.

Assari, S., & Lankarani, M. M. (2016). Association between stressful life events and depression; intersection of race and gender. Journal of Racial and Ethnic Health Disparities, 3(2), 349-356.

Brashears, M. E. (2010). Anomia and the sacred canopy: Testing a network theory. Social Networks, 32, 187–196.

Brewer, G., Robinson, S., Sumra, A., Tatsi, E., & Gire, N. (2015). The influence of religious coping and religious social support on health behavior, health status and health attitudes in a British Christian sample. Journal of religion and health, 54(6), 2225-2234.

Dein, S., Cook, C. C., & Koenig, H. (2012). Religion, spirituality, and mental health: current controversies and future directions. The Journal of nervous and mental disease, 200(10), 852-855.

Gruenewald, T. L., & Kemeny, M. E. (2007). Psychoneuroimmunological processes in aging and health. Handbook of health psychology and aging, 6, 97-118.

Hasanović, M., & Pajević, I. (2010). Religious moral beliefs as mental health protective factor of war veterans suffering from PTSD, depressiveness, anxiety, tobacco and alcohol abuse in comorbidity. Psychiatria Danubina, 22(2), 203-210.

Holmes, T. H., & Rahe, R. H. (1967). The social readjustment rating scale. Journal of psychosomatic research, 11(2), 213-218.

Huguelet, P., & Koenig, H. G. (Eds.). (2009). Religion and spirituality in psychiatry. Cambridge University Press.

Ji, C. H. C., Perry, T., & Clarke-Pine, D. (2011). Considering personal religiosity in adolescent delinquency: The role of depression, suicidal ideation, and church guideline. Journal of Psychology and Christianity, 30(1), 3-16.

Koenders, M. A., Giltay, E. J., Spijker, A. T., Hoencamp, E., Spinhoven, P., & Elzinga, B. M. (2014). Stressful life events in bipolar I and II disorder: cause or consequence of mood symptoms? Journal of affective disorders, 161, 55-64.

Koenig, H. G. (2009). Research on religion, spirituality, and mental health: A review. The Canadian Journal of Psychiatry, 54(5), 283-291.

Koenig, H. G., Berk, L. S., Daher, N. S., Pearce, M. J., Bellinger, D. L., Robins, C. J., ... & King, M. B. (2014). Religious involvement is associated with greater purpose, optimism, generosity and gratitude in persons with major depression and chronic medical illness. Journal of Psychosomatic Research, 77(2), 135-143.

Krause, N., & Hayward, R. D. (2014). Hostility, religious involvement, gratitude, and self-rated health in late life. Research on Aging, 36(6), 731-752.

Leach, M. M. (2014). Cultural diversity and suicide: Ethnic, religious, gender, and sexual orientation perspectives. Routledge.‏

Levin, J. (2012). Religion and physical health among older Israeli Jews: findings from the Share-Israel study. Israel Medical Association Journal, 14(10), 595-601.

Maercker, A., Brewin, C. R., Bryant, R. A., Cloitre, M., Reed, G. M., van Ommeren, M., ... & Rousseau, C. (2013). Proposals for mental disorders specifically associated with stress in the International Classification of Diseases-11. The Lancet, 381(9878), 1683-1685.

McFadden, S. H., & Brennan, M. (2014). New directions in the study of late life religiousness and spirituality. Routledge.‏

Moreira‐Almeida, A. (2013). Religion and health: the more we know the more we need to know. World Psychiatry, 12(1), 37-38.

Norton, M. C., Smith, K. R., Østbye, T., Tschanz, J. A. T., Schwartz, S., Corcoran, C., ... & Welsh-Bohmer, K. A. (2011). Early parental death and remarriage of widowed parents as risk factors for Alzheimer disease: the Cache County study. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 19(9), 814-824.

Reutter, K. K., & Bigatti, S. M. (2014). Religiosity and spirituality as resiliency resources: Moderation, mediation, or moderated mediation? Journal for the Scientific Study of Religion, 53(1), 56-72.

Sowa, A., Golinowska, S., Deeg, D., Principi, A., Casanova, G., Schulmann, K., ... & Gelenkamp, H. (2016). Predictors of religious participation of older Europeans in good and poor health. European Journal of Ageing, 13(2), 145-157.

Tschanz, J. T., Pfister, R., Wanzek, J., Corcoran, C., Smith, K., Tschanz, B. T., ... & Norton, M. C. (2013). Stressful life events and cognitive decline in late life: moderation by education and age. The Cache County Study. International Journal of Geriatric Psychiatry, 28(8), 821-830.

United Nations (2015). World population prospects: The 2015 revision. New York: United Nations.

Vail, K. E., Rothschild, Z. K., Weise, D. R., Solomon, S., Pyszczynski, T., & Greenberg, J. (2010). A terror management analysis of the psychological functions of religion. Personality and Social Psychology Review, 14, 84–94.

Ysseldyk, R., Haslam, S. A., & Haslam, C. (2013). Abide with me: religious group identification among older adults promotes health and well-being by maintaining multiple group memberships. Aging & Mental Health, 17(7), 869-879.

Zhao, Y., Kershaw, T., Ettinger, A. S., Higgins, C., Lu, M. C., & Chao, S. M. (2015). Association between life event stressors and low birth weight in African American and White populations: findings from the 2007 and 2010 Los Angeles Mommy and Baby (LAMB) surveys. Maternal and child health journal, 19(10), 2195-2205.

Zhu, H., Luo, X., Cai, T., He, J., Lu, Y., & Wu, S. (2016). Life event stress and binge eating among adolescents: the roles of early maladaptive schemas and impulsivity. Stress and Health, 32(4), 395-401.

Zimmer, Z., Jagger, C., Chiu, C. T., Ofstedal, M. B., Rojo, F., & Saito, Y. (2016). Spirituality, religiosity, aging and health in global perspective: A review. SSM-Population Health, 2, 373-381.