تاب‌آوری سالمندان مقیم آسایشگاه: نقش ادراک از خدا و معنای زندگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

2 استادیار گروه پرستاری، دانشکده پرستاری مامایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

با توجه به استرس­ های متعدد جسمانی و روان­شناختی در دوره سالمندی به ویژه در سالمندان مقیم آسایشگاه­ها، بررسی عوامل اثرگذار بر تاب­آوری از جمله ادراک از خدا و معنای زندگی این گروه از افراد جامعه ضروری به­ نظر می­رسد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش ادراک از خدا و معنای زندگی در تاب­آوری سالمندان مقیم آسایشگاه انجام گرفت. این پژوهش یک مطالعه توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری این مطالعه کلیه سالمندان مقیم آسایشگاه­های شهر رشت در سال 1396 به تعداد 650 سالمند از هر دو جنس زن و مرد بودند. شرکت­کنندگان پژوهش شامل 225 سالمند مقیم آسایشگاه­های شهر رشت بودند که به روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای انتخاب شدند. جهت جمع­آوری داده­ها از سه پرسش‌نامه ادراک از خدای لاورنس، معنای زندگی استگر و همکاران و تاب­آوری کونور و دیویدسون استفاده شد. داده­ های حاصل از مطالعه با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این پژوهش حاکی از ارتباط مثبت و معنادار میان ادراک از خدا و معنای زندگی با تاب­ آوری سالمندان بود. همچنین نتایج رگرسیون حاکی از آن بود که معنای زندگی و خرده­مقیاس­های خیرخواهی و مشیت، قادر به پیش­بینی تاب­آوری سالمندان هستند. با توجه به عوامل تعیین کننده تاب­آوری در این پژوهش می­توان با تقویت تصور فرد از حضور خداوند و تصحیح برداشت وی از پذیرش خداوند و طراحی و کاربرد روش­های مناسب الهام گرفته از معنادرمانی بر تاب­آوری سالمندان افزود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Role of perception of God and meaning of life in predicting resilience of elderly residents in sanatoria

نویسندگان [English]

  • Masoome Kuchakinia 1
  • Shadi Dehghanzadeh 2
1 Psychology department, Human Sciences faculty, Rasht branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
2 Nursing department, Nursing and Midwifery faculty, Rasht branch, Islamic Azad Universirty, Rasht, Iran
چکیده [English]

The consideration of efficacious factors on resilience such as perception of God and meaning of life seems to be necessary in the elderly residing in nursing homes according to their innumerable physical and psychic stresses. Therefore, the current study aimed to investigate the role of perception of God and meaning of life in the resilience of the elderly residing in nursing homes. The method of this research was descriptive correlational. The statistical population included the whole 650 aged women and men residing in nursing homes located in Rasht, Iran in 2017. Selected using cluster random sampling, participants were 225 aged people. Data were collected through Lawrence’ perception of God, Steger et al.’s meaning of life and Connor and Davidson’s resilience questionnaires. Data were analyzed using Pearson correlation coefficient and stepwise multiple linear regression model. Results indicated that there is a significant positive relationship between perception of God and meaning of life with resilience in the elderly. Moreover, results from the stepwise multiple linear regression shows that resilience in the elderly can be predicted through meaning of life and subscales of benevolence and providence. Regarding the determinants of resilience in this research, the elderly’s resilience can be increased through reinforcing perception of God, correcting its acceptance, designing and using suitable methods inspired by logo therapy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Perception of God
  • Meaning of life
  • resilience
  • elderly

مراجع

ادیب حاج­باقری، م.، و رجایی، م. (1390). تجارب زندگی سالمندان مقیم در آسایشگاه: یک مطالعه کیفی. دوماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، 15(5)، 383-372.
اعظمی، ی.، معتمدی، ع.، دوستیان، ی.، جلالوند، م.، و فرزانگان، م. (1391). نقش تاب­آوری، معنویت و دینداری در پیش­بینی رضایتمندی از زندگی در سالمندان. فرهنگ مشاوره و روان­درمانی، 3(12)، 20-1.  
اورنگ، س.، هاشمی رزینی.، و عبدالهی، م. ح. (1396). بررسی رابطه طرح­واره­های ناسازگار اولیه با معنای زندگی و بهزیستی روان­شناختی سالمندان. سالمند، 12(3)، 326-345.
باقری نسامی، م. (1390). تبیین فرایند سالمندی و چگونگی رویارویی با آن در زنان سالمند (رساله دکترای چاپ نشده). دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، تهران.
پیری، م.، همایونی بخشایش، ن.، و عنایتی، ب. (1395). مدل­یابی معادلات ساختاری ارتباط راهبردهای کنترل فکر و معنا در زندگی با عملکرد تحصیلی دانشجویان. نشریه علمی-پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 9(35)، 169-155.
حق رنجبر، ف.، کاکاوند، ع.، برجعلی، ا.، و برماس، ح. (1390). تاب­آوری و کیفیت زندگی مادران دارای فرزندان کم­توان ذهنی. سلامت و روان­شناسی، 1(1)،187-177.
خاکشور، ف.، غباری بناب، ب.، و شهابی­زاده، ف. (1392). نقش تصور از خدا و هویت مذهبی در معنای زندگی. روان­شناسی و دین، 6(2)،56-43.
زاهدبابلان، ع.، رضایی جمالویی، ح.، و حرفتی سبحانی، ر. (1391). رابطه دلبستگی به خدا و تاب­آوری با معناداری در زندگی دانشجویان. دانش و پژوهش در روان­شناسی کاربردی، 13(3)، 85-75.
عابدی، ش.، فروغان، م.، خانجانی، م. س.، بخشی، ع.، و فرهادی، ا. (1395). بررسی رابطه معنای زندگی و سلامت معنوی در سالمندان مقیم آسایشگاههای شهرستان شمیرانات، 1393. سالمند، 11(3)، 465-456.
قنبری هاشم­آبادی، ب. ع.، اشرف، م. ح.، و قنبری هاشم­آبادی، م. ر. (1391). بررسی ارتباط ادراک از خدا با خودپنداره و خودکارآمدی با توجه به متغیرهای فردی درمیان دانشجویان دانشگاه فردوشی مشهد. پژوهش­های روان­شناسی بالینی و مشاوره، 2(1)،180-165.
کیهانی، م. تقوایی، د. رجبی، ا.، و امیرپور، ب. (1393). همسانی درونی و تحلیل عاملی تأییدی مقیاس کانر- دیویدسون در دانشجویان دختر پرستاری. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 14(10)، 865-857.
مصرآبادی، ج.، استوار، ن.، و جعفریان، س. (1392). بررسی روایی سازه و تشخیصی پرسشنامه معنا در زندگی در دانشجویان. مجله علوم رفتاری، 7(1)،90-83.
معتمدی، ع. (1396). بررسی کیفی ارتباط با خداوند در دوره سالمندی. سالمند، 12(1)، 77-68.
معماریان، م. (1390). کاربرد مفاهیم و نظریه­های پرستاری. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
هاشمی، ل.، و جوکار، ب. (1390). بررسی رابطه­ی بین تعالی معنوی و تاب­آوری در دانشجویان دانشگاه. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 8(13)، 142-123.
American Psychology Association. (2015). The Road to resilience. Available at http://www.apa.org/helpcenter/road-resilience.aspx.
Batthyany, A., & Russo-Netzer, P. (2014). Meaning in positive and existential psychology. New York, NY: Springer.
Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003).  Development of a new resilience scale: the Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression AND Anxiety, 18(2), 76-82. doi. 10.1002/da.10113
Flannelly, K. J., Galek, K., Ellison, C.G., & Koenig, H.G. (2010). Beliefs about God, Psychiatric Symptoms, and Evolutionary Psychiatry. Journal of ReligiousHealth. 49(2), 246-261. doi. 10.1007/978-3-319-52488-7-18
Haddadi Kohhsar, A. A., & Ghobari Bonab, B. (2011). Relationship between quality of image of God and mental health in college students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 29, 247-251. doi. 10.1016/j.sbspro.2011.11.233
Jeste, D. V., Salva, G. N., Thompson, W. K., Vahia, I. V., Glorioso, D. K., Martin, A. S., … & Depp, C. A. (2013). Association between older age and more successful aging: critical role of resilience and depression. The American Journal of Psychiatry. 170(2),188-196. doi. 10.1176/appi.ajp.2012.12030386
Kim, T. H., Lee, S.M. Yu, K., Le, S.k., & Puig, A. (2005). Hope and the Meaning of Life as Influences on Korean Adolescents Resilience: Implications for Counselor. Asia Pacific Education Review, 6(2), 143-152. doi. 10.1007/BF03026782.
King, L. A., Hicks, J. A., Krull, J. L., & Del Gaiso, A. K. (2006). Positive affect and the experience of meaning in life. Journal of Personality and Social Psychology, 90(1), 179-196. doi. 10.1037/0022-3514.90.1.179
Lawrence, R. T. (1997). Measuring the image of God: the God Image Inventory and the God Image Scales. Journal of Psychology and Theology, 25(2), 214-236.
Maning, L. K. (2013). Navigating hardships in old age: exploring the relationship between spirituality and resilience in later life. Qualitative Health Research. 23(4),568-575. doi. 10.1177/1049732312471730
McLeod, S., Musich, s., Hawkins, K., Alsgaard, K., & Wicker, E. R. (2016). The impact of resilience among older adults. Geriatric Nursing, 3, 266-272.
Moore, R. C., Eyler, L. T., Mousbach, B. T., Zlatar, Z. Z., Thompson, W. K., Peavy, G., … & Jeste, D. V. (2015). Complex interplay between health and successful aging: role of perceived stress, resilience, and social support. The American Journal of Geriatric Psychiatry. 23(6),622-632. doi.10.1016/j.jagp.2014.08.004
Nigren, B., Alex, L., Jonsen, E., Gustafson, Y., Norberg, A., & Lundman, B. (2005). Resilience, sense of coherence, purpose in life and self-transcendence in relation to perceived physical and mental health among the oldest old. Aging & Mental Health, 9(4), 354-362. doi.10.1080/1360500114415
Resnick, B., Gwyther, L. P., & Roberto, K. (2011). Resilience in aging: Concepts, research, and outcomes. New York, NY: Springer.
Sherman, N. E., Michel, R., Rybak, C., Randall, G. K., & Davidson, J. (2011). Meaning in life and volunteerism in older adults. Adult-span Journal, 10(2), 78-90. doi. 10.1002/j.2161-0029.2011.tb00127.x
Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., & Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology. 53, 80-93. doi. 10.1037/0022-0167.53.1.80

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 دی 1396
  • تاریخ بازنگری: 15 خرداد 1397
  • تاریخ پذیرش: 01 تیر 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار