رابطه سلامت معنوی، بهزیستی ذهنی و کیفیت زندگی با اضطراب مرگ در سالمندان

قدم پور, عزت اله; مشرقی, شبنم

رابطه سلامت معنوی، بهزیستی ذهنی و کیفیت زندگی با اضطراب مرگ در سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار، گروه روان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

² دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

با توجه به تنوع اضطرابها بهویژه اضطراب مرگ در دوران سالمندی و رشد روزافزون جمعیت سالمندان، بررسی عوامل مربوط به سلامت روان در این دوره ضروری بهنظر میرسد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سلامت معنوی، بهزیستی ذهنی و کیفیت زندگی با اضطراب مرگ در سالمندان بود. روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه سالمندان شهر خرمآباد در سال ۱۳۹۶ بود که از جامعه مذکور تعداد ۱۰۰ نفر (۵۰ نفر زن و ۵۰ نفر مرد) به عنوان حجم نمونه و به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب گردید. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامههای سلامت معنوی پولوتزین و الیسون، کیفیت زندگی وار، کاسینسکی و کلر، بهزیستی ذهنی وایرویک ادینبورگ و اضطراب مرگ تمپلر بود. دادههای جمعآوری شده با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این پژوهش، حاکی از وجود رابطه منفی و معنادار بین سلامت معنوی، بهزیستی ذهنی و کیفیت زندگی با اضطراب مرگ در سالمندان بود (۰۰۱/0P<). همچنین نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد بهزیستی ذهنی و سلامت معنوی، پیشبینهای معناداری برای اضطراب مرگ در سالمندان بودند. پژوهش حاضر بیانگر اهمیت عوامل تعیینکننده اضطراب مرگ سالمندان بوده و تأییدی برای توجه و درنظر گرفتن این عوامل است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationship between Spiritual Health, Mental Well-Being and Quality of Life with Death Anxiety in the Elderly

نویسندگان [English]

Ezatollah Ghadampour ¹
Shabnam Moshrefi ²

چکیده [English]

Considering the variety of anxieties, especially the anxiety of death in the elderly and the increasing growth of the elderly population, the study of mental health factors in this stage of life seems to be necessary. Therefore, the purpose of this study was to investigate the relationship between spiritual well-being, mental well-being and quality of life with death anxiety in the elderly. The method of this research was descriptive correlational. The statistical population consisted of all elderly people in Khorramabad city in 1396. A sample of 100 elderly individuals (50 women and 50 men) were selected through convenient sampling method. The data collection tool included Paloutzian-Ellison’s Spiritual Well-Being Scale (1982), Ware, Kosinski, & Keller’s 12-Item Short-Form Health Survey (SF-12; 1996), the Warwick-Edinburgh Mental Well-Being Scale (WEMWBS; 2007), and Templer’s Death Anxiety Scale (1970). The collected data were analyzed using Pearson correlation coefficient and stepwise regression. The results of this study indicate that there is a negative and significant relationship between spiritual well-being, mental well-being and quality of life with death anxiety in the elderly (P <0.001). Furthermore, the results of stepwise regression show that mental well-being and spiritual well-being are significant predictors for Death anxiety in the elderly. The present study indicates the importance of the determinants of death anxiety in the elderly and confirms the need for attention and consideration of these factors.

کلیدواژه‌ها [English]

Spiritual Well-Being
mental well-being
quality of life
death anxiety
elderly

مراجع

الهبخشیان، م.، جعفرپورعلوی، م.، پرویزی، س.، و حقانی، ح. (۱۳۸۹). ارتباط سلامت معنوی و کیفیت زندگی در مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان (طبیب شرق)، 12(3)، 33-29.

پوراکبری، ف.، خواجوندخوشلی، ا.، و اسدی، ج. (۱۳۹۳). رابطه سرسختی روانشناختی و کیفیت زندگی با اضطراب مرگ در پرستاران. مجله توسعه پژوهش در پرستاری و مامایی، ۱۱(۲)، 53-50.

پیمان، ع. (1393). بررسی رابطه بین سلامت عمومی، نگرش مذهبی و ویژگیهای جمعیتشناختی با اضطراب مرگ در سالمندان شهر تهران (پایاننامه کارشناسی ارشد چاپ نشده). دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.

پیوستهگر، م.، دستجردی، ا.، و دهشیری، غ. ر. (۱۳۸۹). رابطه خلاقیت و بهزیستی ذهنی در دانشجویان . مجله علوم رفتاری، ۴(۳)، ۲۱۳-۲۰۷.

تاجور، م. (۱۳۸۲). بهداشت سالمندان و مروری بر جنبههای مختلف زندگی آنان. تهران: انتشارات نسل فردا.

جغتایی، م. ت.، و نجاتی، و. (۱۳۸۵). بررسی وضعیت سلامت سالمندان در شهرستان کاشان. نشریه سالمند، ۱(۱)، 30-10.

حسنزهی، ا. (۱۳۹۱). پیشبینی اضطراب مرگ بر اساس ویژگیهای دموگرافیک و مؤلفههای معنویت در سالمندان (پایاننامه کارشناسی ارشد چاپ نشده). دانشگاه شیراز.

خضری، ل.، بحرینی، م.، روانیپور، م.، و میرزایی، ک. (۱۳۹۴). ارتباط سلامت معنوی با افسردگی و اضطراب مرگ در بیماران سرطانی شهر بوشهر در سال ۱۳۹۳. فصلنامه پرستاری گروههای آسیبپذیر، ۲(۲)، 28-15.

خلیلی، ف.، سام، ش.، و آسایش، ح. (۱۳۹۲). وضعیت سلامت معنوی در سالمندان شهر اصفهان. فصلنامه سالمند، ۸(۱)، ۲۳-۱۶.

درویشپورکاخکی، ع.، و عابدسعیدی، ژ. (۱۳۹۲). بررسی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی وابسته به سلامت سالمندان شهر تهران. نشریه علمی پژوهشی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ۲۳(۸۲)، ۱۶ـ۸.

دهشیری، غ. ر.، سهرابیاسمرود، ف.، جعفری، ع.، و نجفی، م. (۱۳۸۷). بررسی خصوصیات روانسنجی مقیاس بهزیستی معنوی در میان دانشجویان. نشریه مطالعات روانشناختی، 4(3)، 144-129.

رجبی، غ. ر. (۱۳۹۱). روایی و اعتبار نسخه مقیاس بهزیستی ذهنی در بیماران سرطانی. فصلنامه روانشناسی سلامت، 1(4)، 41-30.

رجبی، غ. ر.، و بحرانی، م. (۱۳۸۰). تحلیل عاملی سؤالهای مقیاس اضطراب مرگ. مجله روانشناسی، 5(4)، 344-331.

رجبی، غ. ر.، و هاشمی شیخشبانی، س. ا. (۱۳۹۰). بررسی ویژگیهای روانسنجی نسخه فارسی مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی تصوری در بین کارکنان سازمان آب و برق خوزستان. مجله علوم رفتاری، 5(4)، 364- 357.

رضایی، م، سیدفاطمی، ن.، و حسینی، ف. (۱۳۸۷). سلامت معنوی در بیماران مبتلا به سرطان تحت شیمی درمانی. فصلنامه حیات، 14(4-3)، 39-33.

عسگری، پ.، و شرفالدین، ه. (۱۳۸۷). رابطه اضطراب اجتماعی، امیدواری و حمایت اجتماعی با احساس ذهنی بهزیستی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی واحد علوم و تحقیقات خوزستان. نشریه یافتههای نو در روانشناسی (روانشناسی اجتماعی)، ۳(۹)، ۳۶-۲۵.

قانعیقشلاق، ر. (1396). بررسی رابطه اضطراب مرگ و افسردگی با کیفیت زندگی سالمندان شهر سقز در سال 1395 (گزارش طرح پژوهشی). کردستان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی.

کاکابرایی، ک.، و معاذینژاد، م. (1395). رابطه سن و معنایابی در زندگی با اضطراب مرگ در زنان و مردان سالمند بازنشسته. فصلنامه روانشناسی پیری، 2(1)، 47-37.

کریمی وکیل، ع. ر. (۱۳۹۱). رابطه کیفیت زندگی و جهتگیری مذهبی با اضطراب مرگ (پایاننامه کارشناسی ارشد چاپ نشده). دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.

معتمدی، ع. ا.، پژوهینیا، ش.، و فاطمیاردستانی، س. م. ح. (1394). تأثیر بهزیستی معنوی و تابآوری در پیشبینی اضطراب مرگ در میان سالمندان در شهر تهران. نشریه علوم اعصاب شفای خاتم، 3(2)، 26-19.

منتظری، ع.، گشتاسبی، آ.، و وحدانینیا، م. س. (1384). ترجمه، تعیین پایایی و روایی گونه فارسی پرسشنامه SF-36. نشریه پایش، 5(1)، 56-49.

نادری، ف.، و اسماعیلی، ا. (۱۳۸۷). رابطه اضطراب مرگ و اندیشهپردازی خودکشی با احساس ذهنی بهزیستی در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. نشریه یافتههای نو در روانشناسی، ۲(۸)، ۴۶ـ۳۵.

نادری، ف.، و روشنی، خ. (۱۳۹۰). رابطه هوش معنوی و هوش اجتماعی با اضطراب مرگ زنان سالمند. نشریه زن و فرهنگ،۲(۶)، 67-55.

نجاتی، و. (1388). بررسی وضعیت سلامت سالمندان استان قم در سال 1386. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 13(1)، 72-67.

Bergland, A., & Narum, I. (2007). Quality of life demands comprehension and further exploration. Journal of Aging and Health, 19(1), 39-61.

Bury, M., & Elston, M. A. (2004). Key concepts in medical sociology. Care, 34(3), 220-233.

Cavallero, P., Morino-Abbele, F., & Bertocci, B. (2007).The social relations of the elderly. Archives of gerontology and geriatrics, 44(1), 97-100.

Chokkanathan, S. (2009). Resources, stressors and psychological distress among older adults in Chennai, India. Social Science & Medicine, 68(2), 243-250.

Conte, H. R., Weiner, M. B., & Plutchik, R. (1982). Measuring death anxiety: conceptual, psychometric, and factor – analytic aspects. Journal of personality and social psychology, 43(4), 775-785.

Daaleman, T.P., & Dobbs, D. (2010). Religiosity, spirituality and death attitudes in chronically III older adults. Research Aging, 32(2), 224- 243.

Diener, E., & Ryan, K. (2009). Subjective well-being: a general overview. South African Journal of Psychology, 39(4), 391-406.

Emek-Savas, D. D., Guntekin, B., Yener G. G., & Basar, E. (2015). Decrease of delta oscillatory responses is associated with increased age in healthy elderly. International Journal Psychology, 103, 103-109.

Fortner, B. V., & Neimeyer, R. A. (1999). Death anxiety in older adults: A quantitative review. Death Study, 23(5), 387- 411.

Furer, P., Walker, J. R., & Stein, M. B. (2007). Series in anxiety and related disorders. Treating health anxiety and fear of death: A practitioner's guide. New York: Springer Science.

Goldzweig, G., Baider, L., Andritsch, E., & Rottenberg, Y. (2016). Hope and social support in elderly patients with cancer and their partners: an actor–partner interdependence model. Future Oncology, 12(24), 2801-2809.

Graham, J. E., Christian, L. M., & Kiecolt-Glaser, J. K. (2006). Stress, age, and immune function: toward a lifespan

approach. Journal of behavioral medicine, 29(4), 389-400.

Harrawood, L. K., White, L. J., & Benshoff, J. J. (2009). Death anxiety in a national sample of United States funeral directors and its relationship with death exposure, age, and sex. Journal of Death and Dying, 58(2), 129-146.

Hawks, S. R., Hull, M. L., Thalman, R. L., & Richins, P. M. (1995). Review of spiritual health: definition, role, and intervention strategies in health promotion. American Journal of Health Promotion, 9(5), 371-378.

Hoelterhoff, M. (2010). Resilience against death anxiety in relationship to post-traumatic stress disorder and psychiatric co-morbidity. Research with Plymouth University.

Inouye, K., & Pedrazzani, E. S. (2007). Instruction, social economic status and evaluation of some dimensions of octogenarians’ quality of life. Revista latino-Americana de enfermagem, 15, 742-747.

Jain, M., & Purohit, P. (2006). Spiritual intelligence: A contemporary concern with regard to living status of the senior citizens. Journal of the Indian Academy of Applied psychology, 32(3), 227-233.

Koenig, H. G. (1994). Aging and God. New York: Haworth press.

Kontodimopoulos, N., Papa, E., Niakas, D., & Tountas Y. (2007). Validity of SF-12 summary scores in a Greek general population. Health Quall Life Outcomes, 5(55), 1-12.

Kwok, J. Y. C., & Tsang, K. K. M. (2012). Getting old with a good life: research on the everyday life patterns of active older people. Ageing International, 37(3), 300-317.

Lou, V. W. Q. (2015). Conceptualizing Spiritual well-Being: A Qualitative Inquiry. Spiritual Well-Being of Chinese Older Adults, 13-25. DOI: 10.1007/978-3-662-46303-1

Luszczynska, A., Cao, D. S., Mallach, N., Pietron, K., Mazurkiewicz, M., & Schwarzer, R. (2010). Intentions, planning, and self-efficacy predict physical activity in Chinese and Polish adolescents: Two moderated mediation analyses. International Journal of Clinical Health & Psychology, 10(2), 265-278.

Ocampo, J. M. (2010). Self-rated health: Importance of use in elderly adults. Colombia Medical, 41(3), 275-289.

Organization, W. H. (2014). Definition of an older or elderly person, health statistics and health information systems.

Paloutzian, R. F., & Ellison, C. W. (1982). Loneliness of life. In L. A. Peplau & D. Perlman (Eds.). Loneliness: A sourcebook of current theory, research, and therapy (pp. 224-237). New York: Wiley Inter science.

Roger, J. S., Michele, Y. W, Sue, R., Gail, J., & Josephine, M. C. (2016). Knowing, planning for and fearing death: Do adults with intellectual disability and disability staff differ? Journal of Research in Developmental Disabilities, 49(12), 47–59.

Stefanek, M., McDonald, P. G., & Hess, S. A. (2005). Religion, spirituality and cancer: current status and methodological challenges. Psycho-Oncology, 14(6), 450-463.

Templer, D. I. (1970). The construction and validation of a death anxiety scale. Journal of General Psychology, 82, 165–177.

Tennant, R., Hiller, L., Fishwick, R., Platt, S., Joseph, S. u., & Stewart-Brown, S. (2007). The warwick-edinburgh mental well-being scale (WEMWBS): Development and UK validation. Health and Quality of Life Outcomes, 5(63). Doi: 10.1186/1477-7525-5-63

Waldrop, A. E, Hanson, R. F, Resnick, H. S, Kilpatrick, D. G, Naugle, A. E., & Saunders, B. E. (2007). Risk factors for suicidal behavior among a national sample of adolescents: implications for prevention. Journal Trauma Stress, 20(5), 869-879.

Ware, J. E., Kosinski, M. Y. & Keller, S. D. (1996). A 12-Item Short-Form Health Survey. Construction of scales and preliminary tests of reliability and Validity. Medical Care, 34, 220-233.