رابطه سرمایه‌های روان‌شناختی، معنوی و اجتماعی با نشانگان بالینی سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهرکرد

2 دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد واحد شهرکرد

چکیده

امروزه در جهان، سالمندی به عنوان مفهومی پویا مطرح اسـت و بـا افـزایش کمیـت جمعیت سالمند، کیفیت زندگی آنها نیز باید مورد توجه قـرار گیـرد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ساده و چندگانه سرمایه­های روان‌شناختی، معنوی و اجتماعی با نشانگان بالینی سالمندان مقیم مراکز بهزیستی استان چهارمحال و بختیاری بوده است. به این منظور 200 نفر از سالمندان به شیوه تصادفی ساده انتخاب و به پرسش­نامه­های پژوهش پاسخ دادند. ابزار پژوهش شامل پرسش­نامه سرمایه روان‌شناختی لوتانز، سرمایه معنوی کینگ، سرمایه اجتماعی انیکس و نشانگان بالینی بود. نتایج نشان داد همبستگی بین سرمایه­های روان‌شناختی، معنوی و اجتماعی با اختلال شکایت جسمانی، وسواس، حساسیت در روابط متقابل، افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، ترس مرضی، پارانایا، روان­پریشی و نمره کل نشانگان بالینی معکوس و معنی­دار در سطح کمتر از 01/0 می­باشد. علاوه بر این نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که سرمایه­های روان‌شناختی پیش­بینی کننده سلامت­روان در همه ابعاد نشانگان بالینی سالمندان بوده و سرمایه معنوی و اجتماعی از معادله خارج می‌شوند. روی­هم­رفته سرمایه­های­روان‌شناختی 34 درصد از واریانس سلامت‌روان سالمندان را تبیین می­کند. و از چهار مؤلفه آن به ترتیب امید، خوش­بینی و تاب­آوری پیش­بینی کننده سلامت‌روان بوده که در مجموع 33 درصد از واریانس سلامت‌روان را تبیین می­کنند. بنابراین با توجه به نتایج بدست آمده می­توان گفت برنامه­ریزی جهت افزایش سرمایه­های روانی چون امید، خوش­بینی، تاب­آوری و خودکارآمدی در دوران جوانی و میانسالی می­تواند در کاهش ابتلا به انواع اختلالات روانی و در نتیجه افزایش سلامت­روان انسان در دروان کهنسالی کمک نماید. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Psychological, Spiritual and Social Capital with Clinical Symptoms of the Elderly

نویسندگان [English]

  • Rezvan Salehi 1
  • Masoomeh Mohammadi 2
1 shahrekord university
2 Faculty of Literature and Humanities, Islamic Azad University, Shahrekord
چکیده [English]

 
Aging is a dynamic concept in today’s world, and the quality of life should be taken into consideration as the elderly population grows. Therefore, the purpose of this study is to investigate the simple and multiple relationship between psychological, spiritual and social capital with clinical symptoms of elderly people living in nursing homes of Chaharmahal and Bakhtaran province. To this end, 200 elderly people were selected by simple random sampling method and responded to the questionnaires. The research tools include the Luthans’ Psychological Capital Questionnaire (PCQ), Kings’ Spiritual Capital, Onyx’s Social Capital, and Clinical Symptoms. The results show that there is a reverse and significant correlation (at a level less than 0.01) between psychological, spiritual and social capital with physical impairment, obsession, hypersensitivity in interpersonal relationships, depression, anxiety, aggression, phobia, paranoia, psychosis and total score of clinical symptoms. Furthermore, the results of regression analysis show that psychological capital predicts mental health in all aspects of the clinical symptoms of the elderly, while spiritual and social capital are out of the equation. Overall, psychological capital accounts for 34% of the variance in the health of the elderly. And of its four components, hope, optimism and resilience are respectively the predictors of mental health, which together account for 33% of mental health variance. Therefore, based on the results, it can be said that planning to increase psychological capital such as hope, optimism, resilience and self-efficacy during the young and middle ages, can help reduce the possibility of all types of mental disorders and thus increase the mental health of people during the old age.

کلیدواژه‌ها [English]

  • psychological capital
  • spiritual capital
  • Social Capital
  • clinical symptom
  • elderly

مراجع

ابراهیمی، ا. (1376). بررسی رابطه میزان افسرگی سالمندان مقیم خانه سالمندان با نگرش و عملکردهای دینی آنان (طرح پژوهشی). اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی.
الهی، ط.، خسروی، ر.، رشیدی، س.، و اخوان، ا. (1393). امیدواری و مشکلات روان‌شناختی در سالمندان. مجله دانشگاهعلوم پزشکی زنجان، 22(92)، 125-116.
براتی، م.، فتحی، ی.، سلطانیان، ع.، و معینی، ب. (1391). بررسی وضعیت سلامت روانی و رفتارهای ارتقا دهنده سلامتی در سالمندان شهر همدان. مجله علمی دانشکده پرستاری و مامائی همدان، 39، 19-12.
بهادری خسروشاهی، ج.، هاشمی، ت.، و بیرامی، م. (1391). رابطه سرمایه روان‌شناختی و ویژگی­های شخصیتی با رضایت شغلی در کتابداران. نشریه پژوهنده، 17(6)، 318-312.
جعفری، ا.، و حسامپور، ف. (1396). پیش­بینی رضایت از زندگی بر اساس هوش معنوی و سرمایه روان‌شناختی در سالمندان. مجله سالمند، 12(1)، 103-90.
حیدری، و. (1393). نقش سرمایه روان‌شناختی در ارتقای شاخص­های کیفیت زندگی. فصلنامه علمی پژوهشی و بین­المللی انجمنجغرافیایایران. 12(42)، 255-239.
دیانت­نسب، م.، جاویدی، ح.، و بقولی، ح. (1395). نقش واسطه­گری استرس شغلی در رابطه بین سرمایه روان‌شناختی با عملکرد شغلی کارکنان. روشها و مدلهای روانشناختی، 15، 89-75.
رقیب، م.، و نجفی، م. (۱۳۸۸). نقش هوش معنوی در تربیت دینی. مجموعه مقالات همایش تربیت دینی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
زاهدی مازندرانی، م. (1393). توسعه و نابرابری. تهران: نشر مازیار.
ساعتچی، م.، کامکاری، ک.، و عسکریان، م. (1389). آزمونهای روان‌شناختی. تهران: نشر ویرایش.
ستوده، ا.، پورآقا، ف.، کافی، م.، پورنسایی، غ. (1391). اثربخشی خاطره­گویی به شیوه گروهی بر سلامت­روان مردان سالمند. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 22(85)، 67-61.
سرتیپ­زاده، ا.، علی اکبری، م.، و طبائیان، ر. (1395). اثربخشی معنویت درمانی بر تاب­آوری سالمندان شهر اصفهان. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 14(1)، 63-56.
شجاع، م.، نبوی، ح.، کسانی، ع.، و باقری، ع. (1390). تحلیل عاملی سرمایه اجتماعی و رابطه آن با سلامت­روان سالمندان شهر تهران. مجله دانشگاه علوم پزشگی خراسان شمالی، 3، 90-81.
شریفی درآمدی، پ. (1386). هوش هیجانی و معنویت. اصفهان: انتشارات سپاهان.
غباری بناب، ب.، غلامعلی لواسانی، م.، و محمدی، م. (۱۳۸۴). ساخت مقیاس تجربه معنوی دانشجویان. مجله روانشناسی،۹(۳)، ۲۷۸-۲۶۱.
فتحی­آشتیانی، ع. (1391). ارزشیابی شخصیت و سلامت­روان. تهران: چاپ بعثت.
فرجاد، ا. (1394). مقایسه تاب­آوری، سلامت­روان و کیفیت زندگی سالمندان شهر نورآباد (پایان­نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده). دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت.
فرهادی، م.، احمدی، ط.، سلطانی، م.، رمضانی، و.، قره­خانی، احمد. (1388). سلامت‌روان سالمندان، نقش بهزیستی معنوی و امیدواری. پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 3(8)،50-43.
کرمی، ج.، کریمی، پ.، و سنجابی، ا. (1396). پیش­بینی رضایت از زندگی بر اساس تاب­آوری و شادکامی در سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 2 (4)، 236-229.
کیامرثی، آ.، و مؤمنی، س. (1392). بررسی ارتباط سرمایه اجتماعی با شادکامی و موفقیت تحصیلی. مجله روا­ن­شناسی مدرسه، 2(1)، 130-119.
گل پرور، م.، و مصاحبی، م. (1394). پیش­بینی بهزیستی معنوی سالمندان از طریق مؤلفه­های سرمایه روان‌شناختی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 61، 12-4.
گودرزی،ک.، بهرامی، ف.، فرخی، ن.، و جمهری، ف. (1389). اثربخشی تعاملی هوش معنوی و آموزش مهارت­های زندگی بر سلامت روانی. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 1(1)، 51-41.
لازاروس، آر. اس.، و لازاروس، بی. ان. (1393). دوران سالمندی و کنار آمدن با آن (ترجمه ش. آتشین). تهران: نشر اوحدی. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2002)
لهسایی­زاده، ع.، و مرادی، گ. (1386). رابطه سرمایه اجتماعی و سلامت‌روان در مهاجران. مجله رفاه اجتماعی، 7(26)، 180-161.
مرتضوی، ص.، افتخار، ح.، و درعلی، ر. (1390). سلامت‌روان سالمندان شهرکرد و ارتباط آن با عوامل جمعیت­شناختی و اجتماعی. فصلنامه پایش، 10(4)، 492-485.
معمارزاده، غ.، ختائی، م.، و عباس­زاده، ش. (1391). رابطه بین مؤلفه­های روان‌شناختی و تعهد سازمانی. آینده پژوهشیمدیریت، 96، 10-1.
مقدم، ف.، برجعلی، ا.، سهرابی، ف. (1392). اثربخشی آموزش شادکامی بر افزایش امید در سالمندان. سالمند (مجله سالمند ایران)، 8(31)، 72-67.
نجاتی، و. (1388). بررسی وضعیت سلامت سالمندان استان قم. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 13(1)، 72-67.
نظامی، ع.، و گیوریان، حسن. (1395). بررسی تأثیر سرمایه روان‌شناختی بر فرسودگی شغلی پرستاران. فصلنامه علمی پژوهشی ابن­سینا، 18(1)، 52-44.
نگهبان، ز.، عرب، م.، تاجور، م.، رحیمی، ع.، و رشیدیان، آ. (1394). بررسی سلامت روانی سالمندان شهر تهران و ارتباط آن با سرمایه اجتماعی آنان. مدیریت بهداشت و درمان، 6 (1)، 88-79.
هاشمی، ت.، باباپور، ج.، و بهادری، ج. (1390). نقش سرمایه روان‌شناختی در بهزیستی روانی با توجه به اثرات تعدیلی سرمایه­های اجتماعی. پژوهش­های روان‌شناختی اجتماعی، 1(4)، 144-123.
هزار جریبی، ج.، و مهری، ا. (1391). تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و سلامت روانی و اجتماعی. فصلنامه علوم اجتماعی، 59، 88-41.
 
Allen, R. S., Phillips, L. L., Roff, L. L., Cavanaugh, R., & Day, L. (2008). Religiousness/Spirituality and Mental Health among Older Male Inmate. The Gerontological Society of America, 48(5), 692-697.
American Psychological Association. (2000). Annual Rerport of the American Psychological Association. Washington, DC: Author.
American Psychological Association. (2010). Publication manual of the Psychological Association (6thEd.).Washington, DC: Author.
American Psychological Association. (2014). Annual Rerport of the American Psychological Association, Washington, 70(5).
Avey, J. B., Luthans, F., & Jansen, S. M. (2009). Psychological capital: A positive resource for combating employee stress and turnover. Human resource management,48(5), 677-693.
Colman, J. (1998). Social capital in the creation of human capital. American of sociology, 94, 95-120.
Erez, A., & Judge, T. (2001). Relationship of core self-evaluation to goal setting, motivation, and performance. Journal of applied psychology, 86(6), 1270-1279.
Gareri, P., Fazio, D. P., & Sarro, D. G. (2002). Neuropharmacology of depression in aging and age-related diseases. Ageing Research Review, 1(1), 113-34.
Hendryx, M. S., & Ahern, M. M. (2001). Access to mental health services and health sector social capital, Administration and Policy in Mental Health, 28(3), 205-218.
Judge, T., & Bono, J. (2001). Relationship of core self-evaluation traits- self-esteem, generalized self-efficacy, Locos of control and emotional stability- with job satisfaction and job performance: A meta-analysis. Journal of applied psychology, 86, 80-92.
Kim, D., Kawachi, I. (2007). U.S. state-level social capital and health-related quality of life: multilevel evidence of main, mediating, and modifying effects, Annals of epidemiology, 17(4), 258-269.
King, D. B. (2008). Rethinking claims of spiritual intelligence: A definition, model and measure (Master thesis). Trent University, Peterboroughon.
Kouvonen, A., Tuula Oksanen, T., Vahtera, J.,  Stafford, M.,  Wilkinson, R., Schneider, J., … Pentti, J. (2008). Low Workplace Social Capital as a Predictor of Depression: The Finnish Public Sector Study, American Journal of Epidemiology, 167(10), 1143-1151.
Lee, J. S., Koeske, G. F., & Sales, E. (2004). Social Support Buffering of Acculturation Stress: A Study of Mental Health Symptoms among Korean International Students, International gournal of Intercultural Relations, 28, 399- 414.
Lent, R. W., & Brown, S. D. (2005). Career development and counseling: putting theory and research towork. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons.
Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journalof organizational behavior, 23,695-706.
Luthans, F., & Avolio, B. J. (2007). Positive psychological capital: measurement and relationship whit performance and satisfaction. Personnel psychology, 60(3), 541-572.
Onyx, J., & Bullen, P. (2000). Measuring Social Capital in Five Communities. Journal of Applied Behavioral Science, 36(1), 23-42.
Parker, C., Baltes, B., Yong, S., Huff, J., Altman, R., locust, & H., Robert, J. (2003). Relationship between psychological climate perception and work outcomes: a Meta analytic review. Journal of organizational behavior, 24, 389-416.
Raholm, M., Eriksson, K., Lindholm, L., & Santavirta, N. (2004). Perspectivs of coronary bypass surgery in terms of
 
gender, age, previous myocardial infarction and spirituality. Australian Journal of Advanced Nursing, 22(1), 18-23.
Rothon, C., Goodwin, L., & Stansfeld, S. (2011). Family social support, community ‘‘social capital” and adolescents’ mental health and educational outcomes: a longitudinal study in England, Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 47(5), 697-709.
Rowe, J. W., & Kahn, R, L. (1999). The future of aging. Contemporary Longterm Cave, 22(2), 36-38.
Schofield, G., & Beek, M. (2005). Risk and resilience in long-term foster care. British Journal of Social Work, 35(8), 128-301.
Seaman, I. E., & Adler, N. (1998). Older Americans: who will they be? National forum, 78(2), 22-26.
Seligman, M. E. P., Rashid, T., & Parks, A., C. (2006). Positive psychotherapy, American psychologist, 61(7), 774-788.
Selvaraj, P. R. (2015). Using positive psychological capital to predict mental 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 مرداد 1396
  • تاریخ بازنگری: 17 شهریور 1396
  • تاریخ پذیرش: 25 آبان 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار