واکاوی تجربیات زنان سالمند از احساس تنهایی : مطالعه ای پدیدار شناختی

ایمان زاده, علی; علیپور, سریه

واکاوی تجربیات زنان سالمند از احساس تنهایی : مطالعه ای پدیدار شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

² کارشناسی ارشد بهسازی منابع انسانی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

با توجه به رشد روزافزون سالمندان، توجه به کیفیت زندگی آنها یکی از فاکتورهای اساسی در سلامت اجتماعی است. یکی از مؤلفههای تأثیرگذار بر کیفیت زندگی سالمندان، احساس تنهایی است. بنابراین هدف این پژوهش توصیف و تبیین تجربات سالمندان از احساس تنهایی بود. پژوهش حاضر به روش کیفی و پدیدارشناسی و نمونهگیری هدفمند و از طریق مصاحبه ژرفنگرر با 19 نفر از زنان سالمند انجام گرفت و مصاحبهها ضبط شده و به روش استرابرت و کارپینتر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافتههای حاصل از تجربیات زنان سالمند از حس تنهایی در 5 مضمون اصلی شامل «علل احساس تنهایی سالمندان»، «شرایط جسمی»، «سوء رفتار»، «نگرش مثبت به سالمندان» و «راههای کاهش حس تنهایی» شناسایی شد و مضامین فرعی شامل دوری از فعالیتهای مورد علاقه، ازدواج و جداشدن فرزندان و فوت همسر، مشکل شنوایی، مشکل درد پا، آلزایمر، سربار نبودن، طرد شدن از سوی خانواده، از هم پاشیدن زندگی فرزندان، برکت خانه، وظیفهشناسی، دلبستگی فرزندان، افزایش ارتباط با خدا و حضور در اماکن مذهبی، توجه به سلامت جسمانی سالمند و افزایش روابط اجتماعی سالمند از بطن مضامین اصلی به دست آمد. توسعه راهبردهای حمایتی از طرف اعضای خانواده، مراقبین سلامت و سیاستگذاران و اتخاذ برنامههایی جهت آموزشهای لازم در این زمینه به خانوادههای دارای سالمند از سوی مسئولان نظام سلامت ضروری میباشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the Elderly Women’s Experiences of Loneliness: A Phenomenological Study

نویسندگان [English]

Ali Imanzadeh ¹
Sarie Alipoor ²

¹ Tabriz university

چکیده [English]

Given the growing population of the elderly, paying attention to their quality of life is one of the key factors in social health. One of the factors affecting the quality of life of the elderly is loneliness. Therefore, the purpose of this study is to describe and explain seniors' experiences of loneliness. The present study was carried out using qualitative and phenomenological methods and purposive sampling was done by conducting deep interpretive interviews with 19 elderly women. The interviews were recorded and analyzed by the Streubert/Carpenter method. The findings from the experiences of elderly women of loneliness have been identified in five main themes including “the causes of loneliness in the elderly”, “physical condition”, “being abused”, “positive attitude towards the elderly”, and “ways to reduce loneliness”. Sub-themes were obtained from the core of the main themes including avoiding activities of interest, children leaving home and death of the spouse, hearing impairment, pain and walking problems, Alzheimer's disease, feeling of being a burden, rejection from the family, problems of the children's lives, being considered a blessing or not, dutifulness, attachment level of children, increasing connection with God and attending religious places, attention the physical health of the elderly and the increasing social relationships of the elderly. It is necessary for health authorities to develop support strategies by family members, health care providers and policymakers, and to adopt programs for educating families with elderly members.

کلیدواژه‌ها [English]

Lived Experience
elderly women
Loneliness

مراجع

ادیب حاج باقری، م.، پرویزی، س.، و صلصالی، م. (1390). روشهای تحقیق کیفی. تهران: نشر و تبلیغ بشری.

ایمان زاده، ع.، و سلحشوری، ا. (1390). نگاهیبهرویکردهای تحلیلیوفراتحلیلیدرفلسفه تعلیموتربیت. همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.

زنجیران، ش.، کیانی، ل.، زارع، م.، و شایقیان، ز. (1394). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر احساس تنهایی زنان سالمند مقیم سرای سالمندان. دانش و پژوهش در روا نشناسی کاربردی، 3(16)، 67-60.

شریفی، ا.،کمالی، م و چابک، ع.(1393). نیازهای اجتماعی افراد فلج مغزی: یک مطالعه کیفی به روش پدیدارشناسی. مجله علمیپژوهشیتوانبخشینوین دانشکدهتوانبخشی دانشگاهعلومپزشکیتهران، 2(8)، 30-21.

شمسایی، ف.، چراغی، ف.، اسمعیلی، ر.، و محسنیفرد، ج. (1393). تبیین احساس تنهایی در سالمندان و تحلیل آن بر اساس تئوری رشد روانی- اجتماعی: یک مطالعه کیفی. مجله آموزش و سلامت جامعه، 1(2)، 38-30.

شیخ الاسلامی، ف.، رضا ماسوله، ش.، خدادادی، ن و یزدانی، ع. (1390). احساس تنهایی و سلامت عمومی سالمندان. مجله پرستاری و مامایی جامع نگر، 21(66)، 34-28.

شیبانی تذرجی، ف.، پاکدامن، ش.، دادخواه، ا و حسن زاده توکل، م. (1389). تأثیر موسیقی درمانی بر میزان افسردگی و احساس تنهایی سالمندان. مجله سالمندی ایران، 5(15)، 60-54.

صدریدمیرچی، ا.، و رمضانی، ش. (1395). اثربخشی درمان وجودی بر احساس تنهایی و اضطراب مرگ در سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 2(1)، 12-1 .

ضرغامی، ح.، و محمودیان، ح. (1395). مهاجرت فرزندان و احساس تنهایی والدین سالمند روستایی. روانشناسی سلامت، 5(19)، 122-103.

قدوسی، آ.، فلاحیخدانی، ا.، و عابدی، ح. (1392). بررسی مصادیق سالمند آزاری و ارتباط آن با سن و جنس در سالمندان بستری در بیمارستان. مجله علمی پزشکی قانون، 4(19)، 375-367.

کوچکی، گ.، حجتی، ح.، و ثناگو، ا. (1391). ارتباط احساس تنهایی با رضایت از ندگی در سالمندان (شهرهای گرگان و گنبد). توسعه پژوهش در پرستاری و مامایی، 9(1)، 68-61.

محمدآقایی، ط. و سهیلی، ج. (1395). مروری بر تأثیر رنگها از منظر روانشناسی و اهمیت به کارگیری مناسب آنها در طراحی فضاهای اقامتی و مراقبتی سالمندان. مطالعات هنر و معماری، 11(4)، 28-20.

محمودی، ق.، نیاز آذری، ک.، و صنعتی، ط. (1391). ارزیابی سبک زندگی در سالمندان. فصلنامه سلامت خانواده دانشکده علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، 1(3)، 50-45.

مسعودی، ر.، سلیمانی، م.، هاشمینیا، ع و قربانی، م. (1389). تأثیر الگوی توانمندسازی خانواده محور برکیفیت زندگی سالمندان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 14(1)، 64-58.

مقصودنیا، ش.، و شجاعی، ه. (1384). کلیات سالمند شناسی و طب سالمندان. تهران: مرکز تحقیقات مسائل اجتماعی روانی سالمندان و پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان.

مومنی، خ.، و کریمی، ح. ( 1389). مقایسه سلامت عمومی سالمندان مقیم/غیرمقیم سرای سالمندان. مجله سالمند، 5(17)، 29- 23.

میکائیلی، ن.، رجبی، س.، و عباسی، م. (1391). مقایسه احساس تنهایی، سلامت روانی و خودکارآمدی در سالمندان. یافته‌های نو در روانشناسی، 7(22)، 81-73.

هرویکریموی، م.، انوشه، م.، فروغان، م.، شیخی، ت.، حاجیزاده، ا.، سید باقر مداح، م.، محمدی، ع.، و احمدی، ف. (1386). تبیین دیدگاه سالمندان پیرامون پدیده احساس تنهایی: یک پژوهش کیفی پدیدار شناسی، مجله سالمندی ایران، 2(6)، 420-410.

هرویکریموی، م.، رژه، ن.، جلالی، ا.، و پیشنمازی، ز. (1382). بررسی وضعیت نیازهای روانی سالمندان شهر تهران. نشریه دانشور، 11(48)، 66-59.

Asher, S, R., & Paquette, J. A. (2003). Loneliness and peer relation in childhood. Current directionsin psychological science, 12(3). 75-78. DOI:10.1111/1467-8721.01233

Birkeland, A., & Natvig, G. K. (2009). Coping with ageing and failing health: a qualitative study among elderly living alone. International journal of nursing practice, 15(4), 257-264. DOI: 10.1111/j.1440-172X.2009.01754.x

Bondevik, M., & Skogstad, A. (1996). Loneliness among the oldest old, a comparison between residents living in nursing homes and residents living in the community. The International Journal of Aging and Human Development, 43(3), 181-197. DOI: 10.2190/9C14-NHUX-XQPL-GA5J

De Vlaming, R., Haveman-Nies, A., van't Veer, P., & de Groot, L. C. (2010). Evaluation design for a complex intervention program targeting loneliness in non-institutionalized elderly Dutch people. Biomed Central public health, 10(1), 552. DOI: 10.1186/1471-2458-10-552

Ekwall, A. K., Sivberg, B., & Hallberg, I. R. (2005). Loneliness as a predictor of quality of life among older caregivers. Journal of advanced nursing, 49(1), 23-32. DOI: 10.1111/j.1365-2648.2004.03260.x

Gorard, S., & Taylor, C. (2004). Combining methods in educational and social research. McGraw-Hill Education (UK).

Heinrich, L. M., & Gullone, E. (2006). The clinical significance of loneliness: A literature review. Clinical psychology review, 26(6), 695-718. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2006.04.002

Jones, D. A., Victor, C. R., & Vetter, N. J. (1985). The problem of loneliness in the elderly in the community: characteristics of those who are lonely and the factors related to loneliness. The Journal of the Royal College of General Practitioners, 35(272), 136-139.

Kim, H., Lee, S., Hisata, M., & Kai, I. (1996). Social support exchange and quality of life among the Korean elderly in a rural area. [Nihon koshu eisei zasshi] Japanese journal of public health, 43(1), 37-49. DOI: 10.1023/A:1006765300028

Kim, O. (1999). Predictors of loneliness in elderly Korean immigrant women living in the United States of America. Journal of Advanced Nursing, 29(5), 1082-1088. DOI:10.4040/jnas.1997.27.4.871

Lee, G. R., & Ishii-Kuntz, M. (1987). Social interaction, loneliness, and emotional well-being among the elderly. Research on aging, 9(4), 459-482. DOI: 10.1177/0164027587094001

Parkhurst, J. T., & Hopmeyer, A. (1999). Developmental changes in the sources of loneliness in childhood and adolescence: Constructing a theoretical model. In K. Rotenberg & S. Hymel (Eds.), Loneliness in childhood and adolescence (pp. 56–79). New York, NY: Cambridge University Press.

Perlman, D. (2004). European and Canadian studies of loneliness among seniors. Canadian Journal on Aging/La Revue canadienne du vieillissement, 23(2), 181-188. DOI:10.1353/cja.2004.0025

Reynolds III, C. F., Dew, M. A., Pollock, B. G., Mulsant, B. H., Frank, E., Miller, M. D., ... & Schlernitzauer, M. A. (2006). Maintenance treatment of major depression in old age. New England Journal of Medicine, 354(11), 1130-1138. DOI: 10.1056/NEJMoa052619

Shearer, R., & Davidhizar, R. (1994). It Can Never Be the Way It Was Helping Elderly Women Adjust to Change and Loss. Home Healthcare Now, 12(4), 60-65.

Taube, E., Kristensson, J., Midlöv, P., Holst, G., & Jakobsson, U. (2013). Loneliness among older people: Results from the Swedish national study on aging and care–Blekinge. Open Geriatric Medicine