اثربخشی واقعیت درمانی بر بهزیستی هیجانی، روانی و اجتماعی مردان سالمند مقیم آسایشگاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

2 کارشناس ارشد مشاوره توانبخشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکتری مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده

یکی از حوزه­های مهم سلامت سالمندان بعد روانی آن است که نیازمند توجه خاص به ویژه پیشگیری از اختلالاتی نظیر افسردگی، اضطراب و احساس یأس و ناامیدی در آنان و لزوم توجه به بهزیستی آنها است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی واقعیت­درمانی در بهزیستی سالمندان انجام گرفت. پژوهش حاضر ­از نوع نیمه­آزمایشی با طرح
پیش­آزمون-پس­آزمون همراه با ­گروه کنترل بود. جامعه­ی آماری پژوهش شامل کلیه­ی سالمندان مرد ساکن در مرکز ماندگاران شهر اردبیل بود. ابتدا پرسش‌نامه­ بهزیستی ­هیجانی، روانی­ و اجتماعی کی­یز و ماگیارمو توسط کلیه­ی سالمندان تکمیل گردید و از بین سالمندانی که نمره­ی برابر با یا بالاتر از نقطه­ی برش در پرسش‌نامه کسب کرده بودند 30 نفر به طور تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش ­(15نفر) و کنترل ­(15 نفر) جایگزین گردیدند. سپس برنامه­ی واقعیت درمانی، طی هشت­جلسه­ی 90 دقیقه­ای برای گروه آزمایش اجرا گردید و گروه کنترل طی این مدت هیچ مداخله­ای دریافت نکرد. پس از پایان برنامه­ی ­مداخله­ای، پرسش‌نامه مجدداً برای هر دو گروه به عنوان پس­آزمون اجرا گردید. داده­ها با استفاده از آزمون آماری کوواریانس مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که واقعیت درمانی موجب افزایش بهزیستی هیجانی، روانی و اجتماعی سالمندان شده است. در نتیجه لزوم کاربست درمان­های متمرکز بر مشکلات خلقی و عاطفی سالمندان به ویژه افزایش بهزیستی آنان ضروری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Reality Therapy on Emotional, Psychological and Social Well-being of Elderly Men Residing in Nursing Homes

نویسندگان [English]

  • Esmaeil SadriDemirchi 1
  • kazem Kazan 2
  • Shahriar Dargahi 3
چکیده [English]

 
One of important areas of elderly people’s health is its psychological dimension that needs a certain attention especially preventing some disorders such as depression, anxiety and feeling frustration and disappointment in them and necessity of paying attention to their well-being. Therefore, this research was carried out to evaluate effectiveness of reality therapy in well-being of elderly people. The research was quasi-experimental with pre-test and post-test design with control group. The statistical population of the research included all male elderly people residing in Mandegaran Center in Ardabil. First, Keys and Maghremo's emotional, psychological and social well-being questionnaire (2003) was completed by all elderly people and among those who had obtained a score equal to or higher than cut-off point in the questionnaire, 30 people were randomly selected and replaced in two experiment (15 people) and control (15 people) groups. Then, reality therapy program was implemented during eight 90-minute sessions for the experiment group and the control group received no intermediation during the time. After ending the intermediation program, the questionnaire was re-implemented for the both groups as post-test. Data was analyzed and evaluated through covariance statistical test. Results showed that reality therapy has led to increase in emotional, psychological and social well-being of elderly people. As a result, necessity of using focused therapies on temperamental and emotional problems especially increase in their well-beinf. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reality therapy
  • emotional
  • psychological and social well-being
  • elderly people
اسلامی، ر.، هاشمیان، پ.، جراحی، ل.، و مدرس­غروی، م. (1392). اثربخشی رویکرد واقعیت درمانی گروهی بر شادکامی و کیفیت زندگی نوجوانان بدسرپرست در مشهد. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 56(5)، 306-300.
اسمخانی اکبری­نژاد، ه.، اعتمادی، ا.، و نصیرنژاد، ف. (1393). اثربخشی روان درمانی عقلانی-عاطفی-رفتاری به شیوه گروهی بر بهزیستی روان شناختی زنان. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 2(8)، 25-13.
آقا یوسفی، ع.، فتحی آشتیانی، ع.، علی اکبری، م.، و ایمانی­فر، ح. (1395). اثربخشی رویکرد واقعیت درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر تعارض­های زناشویی و بهزیستی اجتماعی. فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، 2(7)، 19-1.
پاکزاد، ف.، و محمدپرست، م. (1393، آبان). اثربخشی واقعیت درمانی بر امید به زندگی و احساس تنهایی معلمان بازنشستگان. مقاله ارائه شده در دومین همایش ملی پژوهش و درمان در روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام.
تقربی، ز.، شریفی، خ.، و سوکی، ز. (1391). بهزیستی ذهنی در دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی کاشان. مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی همدان، 20(1)، 62-54.
ترکی، ی.، حاجی کاظمی،ا.ا.، باستانی، ف.، و حقانی، ح. (1390). خودکارآمدی عمومی ساکنین سرای سالمندی. نشریه پرستاری ایران، 24(73)، 62-55.
حاجلو، ن.، و جعفری، ع. (1393). رابطه بین بهزیستی معنوی و امید با رضایت از زندگی در سالمندان. مجله روانشناسی و دین، 7(4) 90-79.
حیدری، م.، و شهبازی، س. (1391). بررسی تأثیر برنامه آموزشی خودمراقبتی بر کیفیت زندگی سالمندان. نشریه مرکز تحقیقات مراقبت­های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهران (نشریه پرستاری ایران)، 25(75)، 8-1.
جدیدی، ع.، فراهانی­نیا، م.، جان­محمدی، س.، و حقانی، ح. (1394). کیفیت زندگی سالمندان مقیم آسایشگاه. فصلنامه پرستاری سالمندان، 2(1)، 18-9.
جعفری، ع.، حاجلو، ن.، فغانی، ر.، و خزان، ک. (1391). رابطه بهزیستی معنوی و سرسختی روان‌شناختی با سلامت روانی سالمندان. ویژه نامه سلامت روان، 10(6)، 440-431.
خزان، ک.، یونسی، س. ج.، فروغان، م.، و سعادتی، ه. (1394). اثربخشی آموزش مفاهیم واقعیت درمانی بر شادکامی مردان سالمند شهر سالمند شهر اردبیل. مجله سالمند، 10(3)، 181-174.
خسروی، و.، و خسروی، ع. (1394، خرداد). بررسی رابطه عزت نفس و سلامت روانی با بهزیستی روان‌شناختی والدین کودکان عادی و کودکان مرزی 12-7 ساله در شهرستان هرسین. مقاله ارائه شده در دومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم نربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
زراعتی، م.، حقانی زمیدانی، م.، و خدادادی سنگده، ج. (1395). مقایسه افسردگی و اضطراب مرگ در سالمندان مقیم و غیرمقیم در سرای سالمندان. نشریه پرستاری ایران، 29(102)، 54-45.
سقائیان، ا.، بهمنی، ب.، اسکندری، م.، و عسگری، ع. (1394). اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر بهزیستی روان‌شناختی زنان سرپرست خانوار. پژوهش­های روانشناسی بالینی و مشاوره، 2(5)، 15-6.
سهیلی پور، ف.، و دانشور حسینی، ن. (1391، فروردین). بررسی و مقایسه عزت نفس و سلامت روانی با بهزیستی روان‌شناختی والدین کودکان عادی و والدین کودکان مرزی. ارائه شده در سومین همایش ملی مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر.
صاحبدل، ح.، خوش کنش، ا.، و پورابراهیم، ت. (1390). بررسی تأثیر واقعیت درمانی گروهی بر سلامت روانی سالمندان مقیم آسایشگاه شهید هاشمی نژاد کهریزک. مجله سالمندی ایران، 7(24)، 24-16.
صدری، ا.، و رمضانی، ش. (1395). اثربخشی درمان وجودی بر احساس تنهایی و اضطراب مرگ در سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 16(3)، 40-28.
صفائی راد، ا.، کریمی، ل.، شموسی، ن.، و احمدی طهور، م. (1389). رابطه بهزیستی معنوی با سلامت روان در دانشجویان. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزوار، 17(4)، 280-274.
فرقانی طرقی، ا.، جوانبخت، م.، بیاضی، م.ح.، صاحبی، ع.، وحیدی، ش.، و دروگر، خ. (1391). مقایسه اثربخشی آموزش گروهی شناختی رفتاری و واقعیت درمانی بر عزت نفس دانش آموزان دبیرستانی. مجله اصول بهداشت روانی، 14(2)، 180-172.
قاضی اف، ب. (1395). بررسی اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر سلامت جسمانی و سلامت روانی سالمندان شهر اصفهان. ارائه شده در سومین کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی، برلین آلمان.
قربانعلی پور، م.، و اسماعیلی، ع. (1391). تعیین اثربخشی معنادرمانی بر اضطراب مرگ در سالمندان. فصلنامه فرهنگ مشاوره و رواندرمانی، 3(9)، 68-53.
گل­پرور، م.، و مصاحبی، م. (1394). پیش­بینی بهزیستی معنوی سالمندان از طریق مؤلفه­های سرمایه روان‌شناختی. مجله دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 16(3)، 12-4.
گلستانی بخت، ط. (1386). ارائه الگوی بهزیستی ذهنی و شادمانی در جمعیت شهر تهران (رساله دکتری روانشناسی چاپ نشده)، دانشگاه الزهرا.
گودرز، م.، فروغان، م.، مکارم، ا.، و راشدی، و. (1394). رابطه حمایت اجتماعی و بهزیستی روانی در سالمندان مراجعه کننده به مراکز توانبخشی روزانه. مجله سالمند، 10(3)، 118-110.
مرادی شهر بابک، ف.، علی­قنبری هاشم­آبادی، ب.، و آقامحمدیان شعرباف، ح.ر. (1389). بررسی اثربخشی واقعیت درمانی به شیوه گروهی بر افزایش میزان عزت نفس دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد. مجله مطالعات تربیتی و روانشناسی، 11(2)، 238-227.
میرزائی، م.، و شمس قهفرخی، م. (1388). بررسی عوامل موثر بر سلامت خودادراک سالمندان در ایران. مجله سالمندی ایران، 3(2)، 546-539.
یزدخواستی، ف. (1388). بررسی اختلالات افسردگی و شناختی سالمندان و ارتباط آنها با یکدیگر. تازه­های علوم شناختی، 11(4)، 17-12.
 
Barness, R., & Parish, T. S. (2006). Drugs" versus" reality therapy. International Journal of Reality Therapy, 25(2), 43-54.
Bridges, L., Geyelin, N., & Janathn, Z. (2001). Background for community-level work on emotional well-being in adolescence: Reviewing of the literature on contributing factors review literature. Available in https://eric.ed.gov/?id=ED465453
Dost, M. (2004).Subjective well-being of university students(Unpublished Ph.D thesis). Ankara, Hacettepe University.
Goldzweig, G., Baider, L., Andritsch, E., & Rottenberg, Y. (2016). Hope and social support in elderly patients with cancer and their partners: an actor–partner interdependence model. Future Oncology12(24), 2801-2809.
Kakia, L. (2010). Effect of group counseling based on reality therapy on identity crisis in students of guidance schools. The Quarterly Journal of Fundamentals of Mental Health, 10, 430-437.
Karademas, E. C. (2007). Positive and negative aspects of well-being: Common and specific predictors. Personality and Individual Differences, 43(2), 277-287.
Keyes M, Shmotkin D, Ryff C. (2002). Optimizing wellbeing: The empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007-1022.
Roskes, M., De Dreu, C. K., & Nijstad, B. A. (2012). Necessity is the mother of invention: avoidance motivation stimulates creativity through cognitive effort. Journal of Personality and Social Psychology103(2), 242.
Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2008). know they self and become what you are : A Eudaimonic Approach to Psychological well-being. Journal of Happiness Studies, 9, 13-39.
Sadock, B. J., Sadock, V. A. Kaplan & Sadock's. (2011). Synopsis of Psychiatry: Behavioral Sciences/Clinical Psychiatry. Lippincott: Williams & Wilkins.
Wubbolding, R. E., Brickell, J., Imhof, L., Kim, R. I., Lojk, L., & Al-Rashidi, B. (2004). Reality therapy: A global perspective. International Journal for the advancement of counselling, 26(3), 219-228.
Wubbolding, R.E., & Brickell, J. (2014). The work of brandiroth. International Journal of Choice Theory and Reality Therapy, 33(2), 7-12.
Younesi, S. J., Khazan, K., Jani, S., & Mahdizadeh, Z. The Effectiveness of Reality Therapy Concepts on Self-esteem of the Elderly in the Center of Aramesh in Parsabad. Journal of Advances in Medical and Pharmaceutical Sciences, 12(1), 2394-1111.