اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر سرمایه روان شناختی، خودارزشمندی و بهزیستی اجتماعی سالمندان

بهادری خسروشاهی, جعفر; حبیبی کلیبر, رامین

اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر سرمایه روان شناختی، خودارزشمندی و بهزیستی اجتماعی سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری روان شناسی تربیتی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

² استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

چکیده

امروزه جمعیت سالمندان رو به افزایش است و بیماریها و مشکلات حاصل از این مرحله تکاملی میتواند به شدت بر سرمایه روانشناختی، خودارزشمندی و بهزیستی اجتماعی تأثیرگذار باشد. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی واقعیتدرمانی گروهی بر سرمایه روانشناختی، خودارزشمندی و بهزیستی اجتماعی سالمندان شهر تبریز بود. پژوهش حاضر از نوع نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون با گروه گواه بود. جامعهی آماری شامل تمامی سالمندان مقیم مراکز سالمندان شهر تبریز بود. نمونهی آماری این مطالعه با استفاده از روش نمونهگیری دردسترس، شامل 26 مرد سالمند ساکن در مؤسسهی سالمندان خوبان شهر تبریز که از شرایط ورود به مطالعه برخوردار بودند، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (13 نفر) و کنترل (13 نفر) جایگزین شدند. اعضای گروه آزمایش به مدت 10 جلسه تحت واقعیتدرمانی گروهی قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامههای سرمایه روانشناختی لوتانز، خودارزشمندی کروکر و همکاران، بهزیستی اجتماعی کییز و پروتکل واقعیتدرمانی غلامیحیدآبادی و همکاران بود. دادههای پژوهش به وسیله آزمون تحلیل کواریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که واقعیتدرمانی گروهی بر افزایش سرمایه روانشناختی، خودارزشمندی و بهزیستی اجتماعی در سالمندان مؤثر بوده است. یافتههای این پژوهش ضرورت کاربرد واقعیتدرمانی را در راستای بهبود سرمایه روانشناختی، خودارزشمندی و بهزیستی اجتماعی خاطر نشان میسازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Group Reality Therapy on Psychological Capital, Self-Worth and Social Well-being of Elderly People

نویسندگان [English]

Jafar BahadoriKhosroshahi ¹
Ramin HabibyKalibar ²

چکیده [English]

Nowadays, population of elderly people is increasing and diseases and problems resulting from this evolutionary stage can severely be effective on psychological capital, self-worth and social well-being. Goal of the research was determining effectiveness of group reality therapy on psychological capital, self-worth and social well-being of elderly people in Tabriz. The research was quasi-experimental with pre-test-post-test design with control group. The statistical population included 26 elderly men residing in nursing centers in Tabriz. The statistical population of the research was selected through available sampling method including 26 elderly men residing in Khooban Nursing Home in Tabriz who had inclusion criteria and they were randomly replaced in two experiment (13 people) and control (13 people) groups. Members of the experiment group were treated for 10 sessions under group reality therapy. Instruments used in the research included Luthanz's psychological capital questionnaire, Crooker et al self-worth questionnaire, Keyes’s social well-being questionnaire and reality therapy protocol of Gholami Heidabadi et al. Data of the research was analyzed through multivariate covariance analysis. The results indicated that group reality therapy has been effective on increase of psychological capital, self-worth and social well-being in elderly people. Findings of the research point out necessity of application of reality therapy in line with improving psychological capital, self-worth and social well-being.

کلیدواژه‌ها [English]

Reality therapy
psychological capital
Self-Worth
Social Well-being
elderly people

مراجع

بهادریخسروشاهی، ج.، هاشمینصرتآبادی، ت.، و باباپورخیرالدین، ج. (1390). نقش سرمایه روان شناختی در بهزیستی روانی با توجه به اثرات تعدیلی سرمایه اجتماعی. مجله پژوهشهای روانشناسی اجتماعی، 1(4)، 123-144.

پروانه، ا.، کبری، ع.، و کریمی، پ. (1394). اثر بخشی امید درمانی بر افزایش شادکامی سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 1(1)، 47-41.

حکمتیپور، ن.، حجتی، ح.، فرهادی، س.، شریفنیا، س.ح.، منوچهر، ب.، کوچکی، گ.، و میرابوالحسنی، م. (1393). بررسی تأثیر یک دوره فعالیت ورزشی منظم بر عزت نفس و رضایت از زندگی سالمندان شهرستان های گرگان و گنبد در سال1390. فصلنامه پرستاری سالمندان، 1(1)، 73-83.

حیدری، غ.، و غنایی، ز. (1387). هنجاریابی پرسشنامه بهزیستی اجتماعی. مجله علمی- پژوهشی اندیشه و رفتار، 2(7)، 40-31.

زاهدیاصل، م.، و درویشیفرد، ع. ا. (1395). عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان سلامت اجتماعی سالمندان. فصلنامه برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 7(26)، 24-1.

زکی، م. ع. (1391). آزمون و اعتباریابی پرسشنامه خودارزشمندی در بین دانشآموزان دختر و پسر
دبیرستانهای شهر اصفهان. مجله روشها و مدلهای روانشناختی، 2(7)، 85-63.

سیفزاده، ع. (1394). بررسی سلامت اجتماعی سالمندان و عوامل مرتبط با آن. فصلنامه پرستاری سالمندان، 1(4)، 106-95.

شربتیان، م. ح.، و طوافی، پ. (1395). مطالعه جامعهشناختی شاخصهای احساس بهزیستی اجتماعی شهروندان شهر مشهد. فصلنامه علمی ترویجی مطالعات فرهنگی- اجتماعی خراسان، 10(4)، 137-115.

شفیعآبادی، ع.، و ناصری، غ.(1395). نظریههای مشاوره و رواندرمانی. تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.

صاحبدل، حسین.، خوش کنش، ابوالقاسم و پورابراهیم، تقـی. (1391). بررسی تأثیر واقعیت درمانی گروهی بر سلامت روانی سالمندان مقیم آسایشگاه شهید هاشمینژاد کهریزک، فصلنامه سالمند، 7 (24)، 24-16.

صدریدمیرچی، ا.، و رمضانی، ش. (1395). اثربخشی درمان وجودی بر احساس تنهایی و اضطراب مرگ در سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 2(1)، 12-1.

صیادیسرینی، م.، حجتخواه، س. م.، و رشیدی، ع. (1394). اثربخشی آموزش مهارتهای مثبتاندیشی بر بهزیستی روانشناختی و احساس تنهایی زنان سالمند. مجله
روانشناسی پیری، 2(1)، 71-61.

غلامیحیدرآبادی، ز.، نوابینژاد، ش.، شفیعآبادی، ع.، دلاور، ع. (1392). اثربخشی آموزش واقعیتدرمانی و مثبتنگری در افزایش سخترویی مادران دارای فرزند نابینا. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، 4(3)، 76-57.

قاضیاف، ب. (1395). بررسی اثربخشی واقعیتدرمانی گروهی بر سلامت جسمانی و سلامت روانی سالمندان شهر اصفهان. مجموعه مقالات سومین کنفرانس بینالملی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی. برلین آلمان.

گلپرور، م.، و مصاحبی، م. ر. (1394). پیشبینی بهزیستی معنوی سالمندان از طریق مؤلفههای سرمایه روانشناختی. مجله دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 16(3)، 12-4.

مؤمنی، خ.، امانی، ر.، مجذوبی، م. ر.، و محبی، ز. (1393). اثربخشی خاطرهپردازی ساختارمند گروهی بر افسردگی و عزتنفس زنان سالمند. مجله علوم رفتاری، 8(3)، 294-287.

Avey, J.B., Reichard, R.J., Luthans, F., & Mhatre, K.H. (2011). Meta-analysis of the impact of positive psychological capital on employee attitudes, behaviors, and performance. Human Resource Development Quarterly, 22(2), 127-152.

Carol, E.R., Colleen, K., Linda, K.L., & Barbara, E.A. (2012). A Randomized Controlled Trial to Determine the Efficacy of Sign Chi Do Exercise on Adaptation to Aging. Research in Gerontological Nursing, 5(2), 101-113.

Crocker, J. (2008). From ego system to ecosystem: Implications for learning, relationships, and wellbeing. In H. Wayment & J. Brauer (Eds.), transcending self -interest: Psychological explorations of the quiet ego (pp. 63- 72). Washington, DC: American Psychological Association.

Crocker, J., Luhtanen, R. K., Cooper, M. L., & Bouvrette, S. (2003). Contingencies of self- worth in college students: Theory and measurement. Journal of Personality and Social Psychology, 85, 894-908.

Dogan, T. (2010). The effects of psychodrama on young adults attachment styles. The Arts in Psychotherapy, 37(2), 112–119.

Emmons, R. A., & McCullough, M. E. (2003). Counting blessings versus burdens: An experimental investigation of gratitude and subjective well-being in daily life. Journal of Personality and Social Psychology, 84: 377.

Ferrand, M. P. (2014). Interacting Effects of Multiple Roles on women's Health. Journal of Health and Social Behavior, 22, 216-239.

Glasser, W. (2006). Choice Theory, New York: HarperCollins.

Glasser, N. F., & Gudmundsson, G.H., (2012). Longitudinal surface structures (flowstripes) on Antarctic glaciers. The Cryosphere, 6, 383-391.

Jin, K., Simpkins, J.W., Ji, X., Leis, M., & Stambler, I. (2015). The Critical Need to Promote Research of Aging and Aging-Related Diseases to Improve Health and Longevity of the Elderly Population. Aging and Disease, 6, 1-5.

Kaisa, E., Sirpa, H., & Irma, N. (2016). Is Loneliness Associated with Malnutrition in Older People? International Journal of Gerontology, 10(1), 43-45.

Keyes, C.L.M. (1998). Social well-being. Social Psychology Quarterly, 61, 121- 140.

Keyes, C.L.M (2006). Mental health in adolescents: is Americas youth flourishing? American Journal of Orthopsychiatry, 76: 395-402.

Kim, J. (2005). Effectiveness of reality therapy program for schizophrenic patients. Taehan Kanho Hakhoe Chi, 35(8), 1485-1492.

Kumar, K. (2013). The Role of Social Rituals in Well-being. In: Morandi A, Nambi N, editors. Integrated View of Health and Well-being: Bridging Indian and Western Knowledge. New York: Springer.

Law, F.M., & Guo, G. J. (2014). The impact of reality therapy on self-efficacy for substance-involved female offenders in Taiwan. International journal of offender therapy and comparative criminology, 58, 672-696.

Ljunggren, M. (2012). Elderly abuse and depression in developed countries: Does religion /spirituality matter? (Unpublished Bachelor dissertation). University of Gävle.

Luthans, F., & Avolio, B. J. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction, Personnel Psychology, 6, 138-146.

MacRae, H. (2011). Self and other: The importance of social interaction and social relationships in shaping the experience of early-stage Alzheimer's disease. Journal of Aging Studies, 25(4), 445-456.