ارتباط شادکامی و حیطه‌های خاص امیدواری سالمندان با میزان استفاده از فضاهای شهری

صداقتی, عاطفه; امانی, ملاحت

ارتباط شادکامی و حیطه‌های خاص امیدواری سالمندان با میزان استفاده از فضاهای شهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو هیأت علمی، گروه شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه بجنورد، ایران.

² استادیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، ایران.

چکیده

سالمندان به دلیل کهولت و کاهش تواناییهایشان باید تحت توجه و حمایت قرار گیرند و این در حالی است که توجه به سطح شادکامی و امیدواری در سالمندان حائز اهمیت ویژهای است. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ی بین شادکامی و حیطه های خاص امیدواری با میزان بهره برداری از فضاهای شهری در سالمندان انجام شد. تعداد100 فرد سالمند شهر بجنورد در قالب دو گروه 50 نفری استفاده مکرر و عدم استفاده از پارک ها و فضاهای عمومی بصورت نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان پژوهش پرسشنامه‌های شادکامی آکسفورد و ابعاد خاص امیدواری سیمپسون را تکمیل کردند. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود که تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روشهای آمار توصیفی و تحلیل ممیز به روش همزمان انجام گرفت. نتایج نشان داد که متغیرهای شادکامی و امیدواری قادر به تمایز بین گروه استفاده مکرر از فضاهای شهری و گروه عدم استفاده از این فضاها میباشد و تابع تشخیصی بطور موفقیتآمیزی برای 93 درصد از نمونه دسته بندی درستی را انجام داده است. با توجه به میزان لامبدای ویلکز، بیشترین تفاوت دو گروه به ترتیب مربوط به امیدواری در حوزه های روابط خانوادگی، ارتباط با دوستان و اوقات فراغت و کمترین تفاوت مربوط به میزان شادکامی است. بنابراین با استفاده ی سالمندان از فضاهای شهری میتوان میزان امیدواری و شادکامی آنان را ارتقا بخشید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Happiness and Specific Domain of Hope and the amount of using urban spaces among the elderly

نویسندگان [English]

Atefeh Sedaghati ¹
Malahat Amani ²

چکیده [English]

Due to age and ability decline, the elderly should be protected and supported. Also, special attention should be paid to their happiness and hope. This study aimed to determine the relationship between happiness, specific domain of hope and the amount of using urban spaces among the elderly. A total number of 100 elderly divided into two groups of 50 "frequent user" and "non-user" of parks and public spaces in Bojnord city were selected in a two-stage cluster sampling. Participants filled out Oxford Happiness questionnaire and The Domain Specific Hope Scale (Sympson, 1999). The design of the study was descriptive and correlation. In order to analyze the data, descriptive statistics and discriminant analysis were used in simultaneous procedures. Results showed that variables of happiness and hope are able to distinguish groups of "frequent user" and "non-user” of urban spaces and diagnostic function categorized 93% of the sample successfully. According to the Wilks' Lambda testing, the maximum difference between two groups is related to hope in family relationship, relationship with friends, and leisure. Also, minimum difference is related to rate of happiness. Thus, the use of urban spaces by the elderly can promote the hope and happiness of them.

کلیدواژه‌ها [English]

happiness
Hope
urban spaces
elderly

مراجع

احمدی، ن. (1383). تئوریهای مختلف درباره سالمندی. نشاط ورزش، 1 (3)، 44-37.

افراشته، ز. (1386). مقایسه سلامت عمومی، شادکامی و خود پنداره در زنان با بارداری خواسته و بارداری ناخواسته شهر ایذه(پایاننامه کارشناسی ارشد چاپ نشده). دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز.

امانی، ر. (1394). شادکامی در دوران سالمندی: نقش عزت نفس. مجله روانشناسی پیری، 1 (2)، 28-21.

باقری، ن. (1385). تأثیر ورزش اروبیک در خود پنداره، تأیید خویشتن، شادکامی و پذیرش زنان رشت (پایاننامه کارشناسی ارشد چاپ نشده). دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز.

برک، ل. (1386). روانشناسی رشد: از لقاح تا کودکی (ترجمه ی. سیدمحمدی). تهران: ارسباران. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2007).

پاکزاد، ج. (1385). مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، تهران: انتشارات شهیدی.

پورجعفر، م.، تقوایی.، ع. (1378). توجه به نیازهای سالمندان در طراحیشهری، مجموعه مقالات اولین کنفرانس بینالمللی سالمندان ایران. تهران: آسایشگاه معلولین و سالمندان کهریزک.

پورشریف، ح. (1394). جوان، شادی و رضایت از زندگی. قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.

خاوری، م.، مختاری مصیبی، م.، و حاج علیزاده، ک. (1393). رابطه ویژگی‌های پنج عاملی شخصیت با شادکامی و امیدواری در دانش آموزان، مجموعه مقالات دومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم رفتاری، تهران: موسسه اطلاع رسانی نارکیش.

زحمتکشان، ن.، باقرزاده، ر.، اکابریان.، ش.، یزدانخواه فرد.، م.ر.، میرزایی.، ک.، یزدان پناه.، ... جمند.، ط.، (1391). بررسی کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن درسالمندان شهر بوشهر. مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا، 2(1)، 53-58.

علیمحمدی، ک.، و جانبزرگی، م. (1387). بررسی رابطه میان شادکامی با جهتگیری مذهبی و شادکامی روانشناختی و افسردگی در دانش پژوهان مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قم در سال تحصیلی 86-1385. روانشناسی دین، 2، 146-131.

علیپور، ا.، و اعراب شیبانی، خ. (1390). رابطه امیدواری و شادکامی با رضایت شغلی معلمان، فصلنامه پژوهشهای نوین روانشناختی، 6 (22)، 78-65.

علی پور، ا.، نور بالا، 1.ع. (1378). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در دانشجویان دانشگاههای تهران. فصلنامه اندیشه و رفتار، 5(2)، 66-55.

فرحزاد، ح. ا. (1393). نشاط و شادی، قم: انتشارات طوبای محبت.

فورسایت، د. (1393) پویایی گروه: شناخت و سنجش (ترجمه ج. نجفیزند و ح. پ. شریفی). تهران: نشر دوران. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1990)

فیروز مقدم، س.، برجعلی، م.، سهرابی، ف. (1392). اثربخشی آموزش شادکامی بر افزایش امید در سالمندان، مجله سالمندی ایران، 8 (31)، 72-67.

پورجعفر، م. ر.، تقوایی، ع. ا.، بمانیان، م. ر.، صادقی، ع. ر.، و احمدی، ف. (1389). ارائه انگاره‌های محیطی مؤثر بر شکلگیری فضاهای عمومی مشوق سالمندی موفق با تأکید بر ترجیحات سالمندان شهر شیراز. فصلنامه سالمند، 5(1)، 22-34.

مظفرینیا، ف.، امینشکروی، ف.، و حیدرنیا، ع. ر. (1393). رابطه بین سلامت معنوی وشادکامی دانشجویان. فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، 2(2)، 108-97

نسترن بروجنی، ا.، اسدی، ح. (1393). بررسی ارتباط شادکامی و تعهد سازمانی درکارکنان وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران، نشریه مدیریت ورزشی، 6(3)، 557-545.

Adib-Hajbaghery, M., & Faraji, M. (2015). Comparison of Happiness and Spiritual Well-Beingamong the Community Dwelling Elderly and those who lived in Sanitariums. International Journal of Community Based Nursing and Midwifery, 3(3), 216-226.

Ahmadi Tahour Soltani, M., Karaminia, R. Ahadi, H., & Moradi, A. (2012). Validation of the adult domain - specific hope scale in Iranian University students. Zahedan Journal of Research in Medical Science,14(2), 16 - 20.

Amirsheakri, S., & Ataei, O. (2014). Studying the Significance and Effect of Parks and Green areas on Improving the Citizens’ Life and Embellishing Urban Spaces Based on the Seeking-Escaping Theory (Case Study: Shiraz Parks). Journal of Civil Engineering and Urbanism, 4(2), 143-150.

Argyle, M. & Hills, P. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: a compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences, 22(7), 1073-1082.

Argyle, M. (2001). The psychology of happiness, London. New York: Routledge.

Argyle, M., Martin, M., Lu, L. (1995). Testing for stress and happiness: The role of social and cognitive factors. In C. D. Spielberger & I. G. Sarason (Eds.). Stress and emotion. Washington, DC: Taylor & Francis, 173–187.

Diogo, P. E., Pais, J. L., Martins, M.J. (2012). Happiness, Hope, and Affection as Predictors of Quality of Life and Functionality of Individuals with Heart Failure at Three-Month Follow-up. Psychology Research, 2(9), 532-539.

FeiziDabaghi, M., & Sabouri Moghaddam, H. (2015). The Relationship between Hopefulness and 'Happiness and Feeling of Loneliness among the Elderly Living in Nursing Home in Tehran, JK Welfare & Pharma scope Foundation. International Journal of Review in Life Sciences, 5(3), 282-287.

Gifford, R., Steg, L., & Reser, J. P. (2011). Environmental Psychology, in P. R. Martin, F. M. Cheung, M. C. Knowles, M. Kyrios, J. B. Overmier J. M. Prieto (Eds.). IAAP Handbook Applied Psychology. Wiley-Blackwell, Oxford, UK.

Gifford, R. (2007). Environmental psychology: Principles and practice. Colville, WA, 4th edition.

Ittelson, W. H. (1978). Environmental perception and urban experience. Environment and Behavior, 10, 193-213.

Jansen, A. M., Giebels, E., Rompay, T. J. L., Austrup, S. & Junger, M. (2016). Order and control in the environment: Exploring the effects on undesired behavior and the importance of locus of control. Legal and Criminological Psychology, 1-15. DOI:10.1111/lcrp.12095

Kaplan, S. (1995). The restorative benefits of nature: toward an integrative framework. Journal of Environmental Psychology, 15, 169-182.

MacKerron, G., & Mourato, S. (2013). Happiness is greater in natural environments. Global Environmental Change. Retrieved from http://dx.doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2013.03.010

Oerlemans, W. G. M., Bakker, A. B., & Veenhoven, R. (2011). Finding the key to happy aging: A day reconstruction study of happiness. Gerontology Series, Psychological Sciences and Social Sciences, 10, 9-18.

Sörqvist, P. (2016). Grand Challenges in Environmental Psychology. Frontier in Psychology, 7, 1-3. Doi:10.3389/fpsyg.2016.00583

Sympson, S. (1999). Validation of the domain specific hope scale: Exploring hope in life domains (Unpublished doctoral dissertation). University of Kansas, Lawrence.

Un Habitat. (2012). Place making and the Future of Cities. Project for public spaces. United Nations Federal Credit Union.

Veenhoven, R. (2008). Healthy happiness: Effects of happiness on physical health and the consequences for preventive healthcare. Journal of Happiness Studies, 9(3), 449–69.