احساس تنهایی در سالمندان: نقش مهارت های ارتباطی، حمایت اجتماعی و ناتوانی عملکردی

میردریکوند, فضل اله; پناهی, هادی; حسینی رمقانی, نسرین السادات

احساس تنهایی در سالمندان: نقش مهارت های ارتباطی، حمایت اجتماعی و ناتوانی عملکردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه روان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، ایران.

² دانشجوی دکتری روان شناسی، گروه روان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، ایران.

³ دانشجوی دکتری روان شناسی، گروه روان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، ایران

چکیده

توجه و تمرکز بر متغیرهای پیشبین احساس تنهایی در سالمندان مقدمه ای برای درمان موفقیتآمیز احساس تنهایی و کاهش پیامدها و عوارض جدی آن است. در این راستا هدف این پژوهش، بررسی نقش مهارت های ارتباطی، حمایت اجتماعی و ناتوانی عملکردی در پیش بینی احساس تنهایی سالمندان بود. طرح پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری را کلیه ی سالمندان شهر تهران در سال 1395 تشکیل میدادند. به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی 40 نفر از سالمندان ساکن منزل از مناطق مختلف شهر تهران انتخاب شدند. برای جمعآوری اطلاعات از مقیاس تجدید نظر شده احساس تنهایی راسل، پرسشنامه های مهارت های ارتباطی بین فردی کوئیندام و حمایت اجتماعی وینفیلد، و مقیاس 8 سؤالی ناتوانی عملکردی پرسشنامهی سنجش سلامت استانفورد استفاده شد. به منظور تحلیل دادهها از روش همبستگی گشتاوری پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه گام به گام استفاده شد. نتایج روش های آماری، همبستگی های منفی و معناداری بین مهارت های ارتباطی و حمایت اجتماعی با احساس تنهایی و همبستگی مثبت و معناداری بین میزان ناتوانی عملکردی و احساس تنهایی نشان داد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که 48 درصد از واریانس احساس تنهایی از طریق مهارت های ارتباطی، حمایت اجتماعی و ناتوانی عملکردی قابل پیش بینی است. نتایج این پژوهش نشان داد که مهارتهای ارتباطی، حمایت اجتماعی و ناتوانی عملکردی نقش معناداری در پیش بینی احساس تنهایی سالمندان دارند. این یافته‌ها حاوی تلویحات مهمی در خصوص اهمیت این متغیرها در تجربه احساس تنهایی سالمندان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Loneliness of The Elderly: The Role of Communication Skills, Social Support and Functional Disability

نویسندگان [English]

Fazlolah Mirdrikvand ¹
Hadi Panahi ²
Nasrin Sadat Hoseyni Ramaghani ³

چکیده [English]

Attention and concentration on loneliness predictor variables in the elderly are initial steps for successful treatment of loneliness feeling and decreasing its serious consequences. The aim of this study was to investigate the role of communication skills, social support and functional disability in predicting loneliness of the elderly. It was a descriptive study and the method was correlation. The statistical population of this study considered all the elderly of Tehran in 2016. In this study, 400 elderly who lived at home were selected by random cluster sampling from different areas of Tehran. The revised UCLA loneliness scale, Revised Communication Skills Test (Queendom, 2004), Winefield's multidimensional support scale (Winefield, Winefield, & Tiggemann, 1992), and The Stanford Health Assessment Questionnaire (HAQ 8-item DI) were used to collect information. In order to analyze obtained data, Pearson Product Moment Correlation Coefficient and stepwise multivariate regression analyses were employed. Statistical results indicated the significant negative correlations between communication skills and social support with loneliness and a significant positive correlation between functional disability with loneliness. Multivariate regression analysis showed that 48 percent of the variance in loneliness feeling of the elderly is explained by the communication skills, social support and disability. The results showed that communication skills, social support and functional disability have a significant role in predicting loneliness of the elderly. The results of this study has significant implications about the importance of these variables in the loneliness of the elderly.

کلیدواژه‌ها [English]

Loneliness
communication skills
Social Support
disability
elderly

مراجع

احمدی، ف.، سالار، ع.، و فقیه زاده، س. (1383). بررسی کیفیت زندگی سالمندان شهر زاهدان. فصلنامه حیات، 11(22)، 67-61.

باقری نسامی، م.، سهرابی، م.، ابراهیمی، م.ج.، حیدری فرد، ج.، ینج، ج.، و گلچین مهر، س. (1391). بررسی رابطه رضایت از زندگی با حمایت اجتماعی و خودکارآمدی در سالمندان ساکن منزل شهرستان ساری در سال 91. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 23(101)، 47-38.

برزگر بفرویی، ک.، کمالی زارچ، م.، و افخمی عقدا، م. (1394). مقایسه حمایت اجتماعی ادراک شده و امید به زندگی در سالمندانِ مقیم و غیر مقیمِ خانه‌های سالمندانِ استان یزد . طلوع بهداشت،۱۴(۴)، 99-88.

تقربی، ز.، شریفی، خ.، و سوکی، ز. (1393). روانسنجی مقیاس ۸ سؤالی ناتوانی پرسشنامه سنجش سلامت استانفورد(HAQ8-item DI) در سالمندان. پرستاری و مامایی جامع نگر، ۲۴(۱)، 20-9.

جعفری، ع.، حاجلو، ن.، فغانی، ر.، و خزان، ک. (1391). رابطه بهزیستی معنوی و سرسختی روانشناختی با سلامت روانی سالمندان. تحقیقات علوم رفتاری، 10(6)، 440-431.

حاتمی، ح.، رضوی، س. م.، افتخار اردبیلی، ح.، و مجلسی، ف. (1392). کتاب جامع بهداشت عمومی. تهران: ارجمند.

حسین چاری، م.، و فداکارداورانی، م. م. (1384). بررسی تاثیر دانشگاه بر مهارت های ارتباطی بر اساس مقایسه دانش آموزان و دانشجویان. دانشور رفتار، 12(15)، 32-21.

خسروی، م.، صباحی، پ.، و ناظری، ا. (1393). کاهش احساس تنهایی و افسردگی زنان مطلقه. دانشور پزشکی، 21 (112)، 11-1.

سودانی، م.، شجاعیان، م.، و نیسی، ع. (1391). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر احساس تنهایی مردان بازنشسته. مجله پژوهشهای علوم شناختی و رفتاری، 1(2)، 54-43.

فرهادی، ع.، برازنده چقایی، س.، مختارپور، ح.، کرمی، خ.، و دارایی زاده، ع. (1394). نقش حمایت اجتماعی، بهزیستی معنوی و خودکارآمدی در پیش بینی بهزیستی ذهنی سالمندان. روانشناسیپیری، 1(2)، 48-35.

مجدم، م.، عشقی زاده، م.، و جوهری نعیمی، ا. (1394). بررسی مهارت های ارتباطی بین فردی سالمندان شهر گناباد. فصلنامه پرستاری سالمندان، ۲(۱)، 38-29.

معین، ا.، و عنبری اکمل، ک. (1388). ارتباط پزشک و بیمار. دانشور پزشکی، 16(85)، 80-71.

میکائیلی، ن.، رجبی، س.، و عباسی، م. (1391). مقایسه احساس تنهایی، سلامت روانی و خودکارآمدی در سالمندان. یافتههای نو در روانشناسی، 7(22)، 81-73.

نصیریانی، خ.، اسلامی، م. ح.، دهقانی، ع.، و دهقانی، ح. (1386). بررسی رضایت بیمار از نحوه ارتباط کادر درمانی در بخش اور‏‏ژانس بیمارستان شهید صدوقی یزد. مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی همدان، 15(2)، 33-23.

هروی کریموی، م.، انوشه، م.، فروغان، م.، شیخی، م. ت.، حاجیزاده، ا.، مداح، م.، محمدی، ع.، و احمدی، ف. (1386). تبیین دیدگاه سالمندان پیرامون پدیده احساس تنهایی: یک پژوهش کیفی پدیدارشناسى. مجله سالمندى ایران، 2(6)، 420-410.

Bowling, A., & Browne, P. D. (1991). Social networks, health, and emotional well-being among the oldest old in London. Journal of Gerontology, 46(1), S20-S32.

Christiansen, J., Larsen, F. B., & Lasgaard, M. (2016). Do stress, health behavior, and sleep mediate the association between loneliness and adverse health conditions among older people? Social Science & Medicine, 152, 80-86.

Cobb, S. (1976). Social support as a moderator of life stress. Psychosomatic medicine, 38(5), 300-314.

Cohen, S. (2004). Social relationships and health. American psychologist, 59(8), 676.

Fries, J. F., Spitz, P., Kraines, R. G., & Holman, H. R. (1980). Measurement of patient outcome in arthritis. Arthritis & Rheumatology, 23(2), 137-145.

Gong, G., & Mao, J. (2016). Health-related quality of life among Chinese patients with rheumatoid arthritis: the predictive roles of fatigue, functional disability, self-efficacy, and social support. Nursing Research, 65(1), 55-67.

Graciani, A., Banegas, J. R., López-Garcı́a, E., & Rodrı́guez-Artalejo, F. (2004). Prevalence of disability and associated social and health-related factors among the elderly in Spain: a population-based study. Maturitas, 48(4), 381-392.

Graell, E., Vazquez, I., Larrosa, M., Rodríguez-Cros, J. R., Hernández, M. V., Gratacos, J., ... & Sanmartí, R. (2009). Disability measured by the modified health assessment questionnaire in early rheumatoid arthritis: prognostic factors after two years of follow-up. Clinical & Experimental Rheumatology, 27(2), 284-291.

Hawkley, L. C., Thisted, R. A., & Cacioppo, J. T. (2009). Loneliness predicts reduced physical activity: cross-sectional & longitudinal analyses. Health Psychology, 28(3), 354.

Hawkley, L. C., Thisted, R. A., Masi, C. M., & Cacioppo, J. T. (2010). Loneliness predicts increased blood pressure: 5-year cross-lagged analyses in middle-aged and older adults. Psychology and aging, 25(1), 132-141.

Henrich, L. M & Gullone, E. (2006). The clinical significance of loneliness: A literature review. Clinical Psychology Review, 27 (6), 695-718.

Holden, L., Lee, C., Hockey, R., Ware, R. S., & Dobson, A. J. (2015). Longitudinal analysis of relationships between social support and general health in an Australian population cohort of young women. Quality of Life Research, 24(2), 485-492.

Holwerda, T. J., Deeg, D. J., Beekman, A. T., van Tilburg, T. G., Stek, M. L., Jonker, C., & Schoevers, R. A. (2014). Feelings of loneliness, but not social isolation, predict dementia onset: results from the Amsterdam Study of the Elderly (AMSTEL). Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 85(2), 135-142.

Julsing, J. E., Kromhout, D., Geleijnse, J. M., & Giltay, E. J. (2016). Loneliness and All-Cause, Cardiovascular, and Noncardiovascular Mortality in Older Men: The Zutphen Elderly Study. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 24(6), 475-484.

Jylhä, M. (2004). Old age and loneliness: cross-sectional and longitudinal analyses in the Tampere Longitudinal Study on Aging. Canadian Journal on Aging/La revue canadienne du vieillissement, 23(2), 157-168.

Kapadia, F., Levy, M., Griffin-Tomas, M., Greene, R. E., Halkitis, S. N., Urbina, A., & Halkitis, P. N. (2016). Perceived social support and mental health states in a clinic-based sample of older HIV positive adults. Journal of HIV/AIDS & Social Services, 15(4), 417-427.

Kausar, R., & Farooqi, Y. N. (2015). Impact of perceived social support, social skills and coping strategies on general health of female college teachers. Indian Journal of Health and Wellbeing, 6(7), 688.

Kong, F., Ding, K., & Zhao, J. (2015). The relationships among gratitude, self-esteem, social support and life satisfaction among undergraduate students. Journal of Happiness Studies, 16(2), 477-489.

Kwong, E. W. Y., & Kwan, A. Y. H. (2004). Stress-management methods of the community-dwelling elderly in Hong Kong: Implications for tailoring a stress-reduction program. Geriatric Nursing, 25(2), 102-106.

Panayiotou, G., Panteli, M., & Theodorou, M. (2016). Predictors of Loneliness in a Sample of College Men and Women in Cyprus: The Role of Anxiety and Social Skills. Psychology, Community & Health, 5(1), 16.

Pincus, T., Summey, J. A., Soraci, S. A., Wallston, K. A., & Hummon, N. P. (1983). Assessment of patient satisfaction in activities of daily living using a modified Stanford Health Assessment Questionnaire. Arthritis & Rheumatology, 26(11), 1346-1353.

Queendom, E. (2004). Interpersonal and Communication Skills Test- Revised. Available online by internet: http://www.Queendom.com/cgi-bin/tests/transfer.cgi.

Russell, D. W. (1996). UCLA Loneliness Scale (Version 3): Reliability, validity, and factor structure. Journal of personality assessment, 66(1), 20-40.

Russell, D., Peplau, L.A. & Curtona, C.E. (1980). The revised UCLA loneliness scale: concurrent and discriminated validity. Journal of Personality and Social Psychology, 39(3), 472-480.

Santini, Z. I., Fiori, K. L., Feeney, J., Tyrovolas, S., Haro, J. M., & Koyanagi, A. (2016). Social relationships, loneliness, and mental health among older men and women in Ireland: A prospective community-based study. Journal of affective disorders, 204, 59-69.

Shankar, A., McMunn, A., Demakakos, P., Hamer, M., & Steptoe, A. (2017). Social isolation and loneliness: Prospective associations with functional status in older adults. Health psychology, 36(2), 179-178.

Shives, L. R. (2008). Basic concepts of psychiatric-mental health nursing. Lippincott Williams & Wilkins.

Tammaru, M., Singh, G., Hanson, E., & Maimets, K. (2007). The adaptation, reliability and validity testing of the Estonian version of the Health Assessment Questionnaire’s Disability Index. Rheumatology international, 28(1), 51-59.

Theeke, L. A. (2009). Predictors of loneliness in US adults over age sixty-five. Archives of psychiatric nursing, 23(5), 387-396.

Tian, Q. (2016). Intergeneration social support affects the subjective well-being of the elderly: Mediator roles of self-esteem and loneliness. Journal of health psychology, 21(6), 1137-1144. Victor, C., Scambler, S., Bond, J., & Bowling, A. (2000). Being alone in later life: loneliness, social isolation and living alone. Reviews in Clinical Gerontology, 10(04), 407-417.

Wei, M., Russell, D. W., & Zakalik, R. A. (2005). Adult attachment, social self-efficacy, self-disclosure, loneliness, and subsequent depression for freshman college students: A longitudinal study. Journal of Counseling Psychology, 52(4), 602-614.

Winefield, H. R., Winefield, A. H., & Tiggemann, M. (1992). Social support and psychological well-being in young adults: the multi-dimensional support scale. Journal of Personality Assessment, 58(1), 198-210.

Winefield, H., Black, A., & Chur-Hansen, A. (2008). Health effects of ownership of and attachment to companion Animals in an Older Population. International Journal of Behavioral Medicine, 15(4), 303-310.

Zhang, B., Gao, Q., Fokkema, M., Alterman, V., & Liu, Q. (2015). Adolescent interpersonal relationships, social support and loneliness in high schools: Mediation effect and gender differences. Social science research, 53, 104-117.

Zhou, G., Wang, Y., & Yu, X. (2016). Direct and Indirect Effects of Family Functioning on Loneliness of Elderly Chinese Individuals. Current Psychology, 1-7.