اثربخشی معنادرمانی گروهی بر اضطراب مرگ، احساس تنهایی و معنای زندگی در زنان سالمند با ترس از ویروس کرونا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مشاوره، واحد، پردیس علوم و تحقیقات استان آذربایجان شرقی، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ایران

2 گروه روانشناسی و مشاوره، دانشکده علوم انسانی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ایران

3 گروه روانشناسی و مشاوره، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

چکیده

در اواخر سال 2019 ویروس جدیدی از خانواده کرونا‌ویروس‌ها با قابلیت همه‌گیری در انسان در چین شناسایی شد. سرعت همه‌گیری این ویروس در جهان و انتشار اخبار مربوط به خطرات بیشتر آن برای گروه سنی سالمندان، منجر به بروز ترس و اختلالات روان‌شناختی در این گروه سنی شد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی معنا‌درمانی گروهی بر اضطراب مرگ، احساس تنهایی و معنای‌ زندگی در سالمندان با ترس از ابتلا به بیماری کرونا انجام گرفت. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل زنان سالمند 65 سال و بالاتر ‌عضو مراکز توانبخشی روزانه تحت نظارت سازمان بهزیستی تبریز در سال 1400 بود که از بین آنها 24 نفر که بر اساس ملاک‌های ورود به مطالعه واجدالشرایط بودند، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایدهی شدند. گروه آزمایش ده جلسه 90 دقیقه‌ای معنا‌درمانی گروهی دریافت کردند و گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. پرسش‌نامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل اضطراب مرگ تمپلر، احساس تنهایی راسل و همکاران و معنای زندگی استگر و همکاران بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره در نرم‌افزار SPSS نسخه 24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها حاکی از این‌ بود که در مرحله پس‌آزمون بین گروه آزمایش و گروه کنترل از نظر اضطراب مرگ، احساس تنهایی و معنای‌ زندگی تفاوت معنی‌داری وجود داشت (05/0P<‌). به عبارت دیگر، معنادرمانی گروهی موجب کاهش اضطراب مرگ و احساس تنهایی و افزایش معنای‌ زندگی در سالمندان شد. با توجه به نتایج، به نظر می‌رسد می‌توان از این روش درمانی در مراکز توانبخشی و دیگر مراکز روان‌شناسی و مشاوره در جهت بهبود سلامت روان سالمندان بهره‌‌مند شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Group Logo Therapy on Death Anxiety, Feeling of Loneliness and Meaning of Life in the Elderly Women with Fear of Coronavirus

نویسندگان [English]

  • Rouhangiz Esmaeilpour Dilmaghani 1
  • Amir Panahali 2
  • Ali Naghi Aghdasi 2
  • Ali Khademi 3
1 Dept of Counseling, East Azarbayjan, science and Research Campus, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 Dept of Psychology and Counseling, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
3 Dept of Psychology and Counseling, Urmia Branch, Islamic Azad University, Urmia, Iran
چکیده [English]

It was late 2019 when a new virus from the Coronavirus family with the ability of spreading in humans was identified in China for the first time. The speed of the global pandemic of this virous and the release of news regarding its greater risks for the elderly led to numerous psychological disorders in this age group. Therefore, the present study was to consider the effectiveness of group logotherapy on death anxiety, feeling of loneliness and meaning of life in the elderly with fear of Coronavirus. This was a quasi-experimental with pretest-posttest and a control group design. The statistical population consisted of all the elderly women (65 years old and higher) who were member of the daily rehabilitation services working under supervision of Tabriz Welfare Organization in 2021, among whom 24 eligible women were selected based on inclusion criteria, and randomly assigned into control and experimental groups. The experimental group received ten 90-minute sessions of group logotherapy, while the control group received no intervention. The tools used in this study included the Templer’s death anxiety, Russell et al.’s feeling of loneliness, and the Steger et al.’s meaning of life questionnaires. The data were analyzed using univariate analysis of covariance (ANCOVA) in SPSS-24 software. The results revealed that there is a significant difference between control and experimental groups in terms of death anxiety, feeling of loneliness and meaning of life (P<0.05). In other words, group logotherapy decreased death anxiety and feeling of loneliness and increased the meaning of life in the elderly. According to the results, it appears that this treatment can be effectively used in rehabilitation centers and other psychological and counseling centers in order to improve the mental health of the elderly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fear of coronavirus
  • elderly women
  • death anxiety
  • feeling of loneliness
  • meaning of life
  • group logotherapy
آباد، ‌ی.، و هارون‌رشیدی، ه. (1401). اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر نشخوار فکری و اضطراب وجودی سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 8 (1)، 1-10.  
احمدی، س.، باقریان، ف.، حیدری، م.، و کشفی، ع. (1396). سالمندی و معنای زندگی: بررسی میدانی منابع و ابعاد معنا در زنان و مردان سالمند. مجله دستاوردهای روان شناختی، 24(1)، 22-1.
امامی‌راد، ا. م.، و امیری، ح. (1397) .رابطه سلامت معنوی و معنایابی در زندگی با اضطراب مرگ در سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 4(3)، 261-251.
باقری‌شیخانگفشه، ف.، آریانی‌پور، م.، سعیدی، م.، و صوابی نیری. (1400). پیامدهای همه گیری کروناویروس 2019 بر سلامت روانی سالمندان: مطالعه مروری نظام­مند. مجله طب پیشگیری، 8 (2)، 95-83.
بهاروندی، ب.، کاظمیان‌ مقدم،ک.، و هارون الرشیدی، ه. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر توانایی تحمل ابهام و اضطراب مرگ سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 6 (1)، 13-26.
تشویقی، م.، پروانه، پ.، و آقامیری، س. (1400). مداخلات و ویژگیهای روان‌شناختی مؤثر بر کوووید 19 و آسیب شناسی روانی ناشی از آن. مطالعه مروری نظام مند. مجله رویش روان‌شناسی، ۱۰(۴)، 206-197.
حاجی‌عزیزی، ا.، بهمنی، ب.، مهدی، ن.، منظری‌توکلی، و.، و برشان، ا. (1396). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر اضطراب مرگ و امید به زندگی سالمندان مقیم مراکز شبانه‌روزی شهر کرمان. سالمند: مجله سالمندی ایران، ۱۲(۲)، 231-220.
خاکی، س.، خصالی، ز.، فرج‌زاده، م.، دالوند، س.، مسلمی، ب.، و قانعی‌قشلاق، ر. (1396) ارتباط بین افسردگی و اضطراب مرگ با کیفیت زندگی سالمندان. حیات، ۲۳(۲)، ۱۶۱-۱۵۲.
سودانی، م.، شجاعیان، م.، و نیسی، ع. (1391). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر احساس تنهایی مردان بازنشسته. پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، 2(1)، 54-43.
رجبی، غ.، و بحرانی، م. (1380). تحلیل عاملی سؤالهای مقیاس اضطراب مرگ. مجله روانشناسی، 5 (4)، 344-331.
زراعت‌ حرفه، ف.، و احمدیان ‌رنجبر، ر. (1400). پیامدهای منفی شیوع ویروس کرونا بر زندگی سالمندان. یک مطالعه کیفی. مجله روانشناسی پیری، 7(2)، 106-93.
عسگری، م.، چوبداری، ع.، و سخایی، ش. (1400). واکاوی تجارب روان‌شناختی سالمندان در همه گیری بیماری کرونا. یک مطالعه پدیدار شناسانه. روانشناسی پیری، 7(2)، 123-107.
علیانی، سمیرا.، و پیمان، ن. (1400). ارزیابی بهزیستی روانی سالمندان در دوران پاندمی بیماری کووید ـ ۱۹ در مشهد. سالمند: مجله سالمندی ایران، ۱۶(۱)، ۷۳-۶۲ .
شاهدحق قدم، ه.، فتحی آشتیانی، ع.، راه نجات، ا.، احمدی طهور سلطانی، م.، تقوا، ا.، ابراهیمی، م.، دنیوی، و.، و جهانداری، پ. (1399). پیامدها و مداخلات روان شناختی در پاندمی ویروس کرونا (کووید-19). مرور مقالات موجود. طب دریا، 2(1)، 11-1.
فرهی‌فر، آ.، آریایی نژاد، آ.، و نصیریانی، خ. (1400). بررسی ارتباط اضطراب بیماری کووید-۱۹ با کیفیت خواب و اضطراب مرگ در سالمندان زرتشتی. رویکرد معادلات ساختاری. مجله سلامت و سالمندی خزر، ۶(۲)، ۱۱۴-۱۰۱.
گل‌محمدیان، م.، نظری، ح.، و پروانه، آ. (1396). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر اضطراب مرگ و سازگاری اجتماعی
     سالمندان. مجله روان‌شناسی پیری، 2(3)، 175-167.
محمدی، س.، و کمالی، ه. (1397). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر سازگاری اجتماعی، احساس تنهایی و سلامت عمومی سالمندان. مجله روان‌شناسی پیری، 4(1)، 72- 61.
مجدآبادی، ز. (1396). پرسش‌نامه معنای زندگی. روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)، 13(51)، 333 -331.
مرادی، م.، نواب، ا.، شریفی، ف.، نمدی، ب.، و رحیمی‌دوست، م. (1400). مروری بر اثرات پاندمی کووید ـ ۱۹ بر سالمندان. سالمند: مجله سالمندی ایران، ۱۶(۱)، 2-29.
مصطفی‌پور، و.، معتمدی، ع.، و فرخی، ح. (1397). اثربخشی معنادرمانی به شیوه گروهی بر احساس تنهایی و اضطراب مرگ در زنان سالمند. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، 10(36)، 23-3.
نادری، ف.، و حق شناس، ف. (1388). رابطه تکانشگری واحساس تنهایی با میزان استفاده از تلفن همراه در دانشجویان. یافته‌های نو در روان‌شناسی، 4 (12)، 121-111.
یالوم، ا. د. (1391). روان درمانی اگزیستانسیال. (مترجم: س. حبیب). تهران: نی. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1980).
References
Abad, Z., & Haroon Rashidi, H. (2022). The effectiveness of mindfulness-based therapy on rumination and existential anxiety in the elderly men. Aging Psychology, 8(1), 1-10 https://doi.org/10.22126/jap.2022.7147.1580 [Persian]
Adhikari, S. P., Meng, S., Wu, Y. J., Mao, Y. P., Ye, R. X., Wang, Q. Z., Sun, C., Sylvia, S., Rozelle, S., Raat, H., & Zhou, H. (2020). Epidemiology, causes, clinical manifestation and diagnosis, revention and control of coronavirus disease (COVID-19) during the early outbreak period: A scoping review. Infectious Diseases of Poverty, 9 (1), 29. https://doi.org/10.1186/s40249-020-00646-x
Ahmadi, S., Bagheriyan, F., Heidari, M., & Kashefi, A.(2017). Elderly and meaning in life: Field study of sources and dimensions of meaning in old women and men. Journal of Psychological Achievements, 24(1), 1-22. https://doi.org/10.22055/psy.2017.17833.1531 [Persian]
Asgari, M., Choobdari, A., & Sakhaie, Sh. (2021). The analysis of psychological experiences of the elderly in the pandemic of coronavirus disease: A phenomenological study. Aging Psychology, 7(2), 107-123. [Persian]
Bagheri Sheykhangafshe, F., Arianipour, M., Saeedi, M., & Savabi Niri, V. (2021). The consequences of the coronavirus 2019 pandemic on the mental health of the elderly: Systematic review. Journal of Preventive Medicine, 8(2), 83-95 https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=905533 [Peasian]
Bagheri Sheykhangafshe, F., & Fathi Ashtiani, A. (2021). The role of religion and spirituality in the life of the elderly in the period of coronavirus disease 2019 (COVID-19) Pandemic. A systematic review. Studies in Islam and Psychology, 15(28), 273-292. https://doi.org/10.30471/psy.2021.7527.1834 [Persian]
Baharvandi, B., kazemianmoghadam, K., & Haroon Rashidi, H. (2020). The effectiveness of compassion-focused Therapy on ambiguity tolerance and death anxiety in the elderly. Aging Psychology, 6 (1), 13-26. https://doi.org/10.22126/jap.2020.5148.1409 [Persian]
Cheung, Y., Chau, P. H., & Yip, P. S. (2008). A revisit on older adults suicides and severe acute respiratory syndrome (SARS) epidemic in Hong Kong. International Journal of Geriatric Psychiatry: A Journal of the Psychiatry of Late Life and Allied Sciences, 23(12), 1231-1238.
Corey, G. (1992). Theory and practice of counseling and psychology. CA: Brooks Cole; 1992.
Das, S., Arun, P., Rohilla, R., Parashar, K., & Roy, A. (2021). Anxiety and depression in the elderly due to COVID-19 pandemic: A pilot study. Middle East Current Psychiatry, 28(1), 1-6
Elsherbiny, M. M. K., & Al Maamari, R. H. (2018). The effectiveness of logotherapy      in mitigating the social isolation of neglected institutionalised older people. British Journal of Social Work48(4), 1090-1108.
Emamirad, A. M., & Amiri, H. (2018). The relationship between spiritual health and meaning of life with death anxiety in elders. Aging Psychology4(3), 251-261. [Persian]
Farahifar, A., Aryaeenezhad, A., Nasiriani, K. (2021). Relationship between COVID-19 anxiety with sleep quality and death anxiety in Zoroastrian elderly: Structural equation approach. Caspian Journal of Health and Aging, 6 (2), 101-114. [Persian]
Frankl, V. (1963). Man’s search for meaning: An introduction to logotherapy. New York.
Golmmohamadian, M., Nazari, H., & Parvaneh, A. (2016). Effectivness of group logotherapy on death anxiety and social adjustment of elderly men. Journal of Aging Psychology, 2(3), 167-175. [Persian]
Guner, T.A., Erdogan, Z., & Demir, I. (2021). The effect of loneliness on death anxiety in the elderly during the COVID-19 pandemic. First published April 20, 2021. https://doi.org/10.1177/00302228211010587
Hacihasanoĝlu, R., Yildirim, A., & Karakurt, P. (2012). Loneliness in the elderly individuals, level of dependence in activities of daily living (ADL) and influential factors. Archives of Gerontology and Geriatrics, 54(1), 61–66. https:// doi.org/10; 1016/j
Hajiazizi, A. H., Bahmani, B., Mahdi, N., Manzari Tavakoli, V., & Barshan, A. (2017). Effectiveness of group logotherapy on death anxiety and life expectancy of the elderly living in boarding houses in Kerman [Research]. Salmand: Iranian Journal of Ageing, 12(2), 220-231. https://doi.org/10.21859/sija-1202220 [Persian]      
Huang, C., Wang, Y., Li, X., Ren, L., Zhao, J., Hu, Y., Zhang, L., Fan, G., Xu, J., & Gu, X. (2020). Articles clinical features of patients infected with 2019 novel  coronavirus in Wuhan, China.   Lancet 497–506.
Hutzell, R. (2002). A general course of group analysis. Vikto Frankl Foundation of South Africa,7, 15-26.
Khaki, S., Khesali, Z., Farajzadeh, M., Dalvand, S., Moslemi, B., & Ghanei Gheshlagh, R.(2017). The relationship of depression and death anxiety to the quality of life among the elderly population. Journal of Hayat, 23 (2), 152-161. http://hayat.tums.ac.ir/article-1-1855-fa.html [Persian]
Li, S., Wang, Y., Xue, J., Zhao, N., & Zhu, T. (2020). The impact of COVID-19 epidemic declaration on psychological consequences: A study on active weibo users. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(6), 2032. https://doi.org/10.3390/ijerph17062032
Majdabadi, Z. (2017). The meaning in life questionnaire (MLQ). 13(51), 331-333.[Persian]
Malani, P., Kullgren, J., Solway, E., Piette, J., Singer, D., & Kirch, M.(2020). National poll on healthy aging: Loneliness among older adults before and during the COVID-19 pandemic.
Mohammadi, S. Y., & Kamali, H. (2018). The effectiveness of group logo therapy on socialadjustment, loneliness and general health in elderly. Aging Psychology, 4(1), 61-72.[Persian]
Moradi, M., Navab, E., Sharifi, F., Namadi, B., & Rahimidoost, M. (2021). The effects of the COVID-19 pandemic on the elderly: A systematic review. Iranian Journal of Ageing, 16(1), 2-29. [Persian]
Mostafapour, V., Motamedi, a., & Farrokhi, H. (2018). The effectiveness of group logo-therapy on the sense of loneliness and death anxiety in elderly women. Scientific Research Quarterly of Woman and Culture, 10(36), 3-23 http://jwc.iauahvaz.ac.ir/article_542472_de33ee589ecb9bb8e578c6a5d88d66be.pd. [Persian]
Naderi, F., & Haghshenas, F. (2009). The relationship between impulsivity, loneliness and the mobile phone usage rate in male and female students of Ahvaz Islamic Azad University. Journal of Social Psychology (New Findings in Psychology), 4(12), 111-121 https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=194066 [Persian]
Olyani, S., Peyman N. Assessment of the subjective wellbeing of the elderly during the COVID-19 disease pandemic in Mashhad. Salmand: Iranian Journal of Ageing, 16 (1), 62-73. [Persian].
Rajabi, G., & BohraniI, M. (2002). Item factor analysis of the death anxiety scale. Journal of Psychology, 5(4 (20)), 331-344. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=39069 [Persian]            
Russell, D., Peplau, L. A., & Ferguson, M. L. (1978). Developing a measure of loneliness. Journal of Personality Assessment, 42(3), 290-294.
Shahed hagh ghadam, H., Fathi Ashtiani, A., Rahnejat, A. M., Ahmadi Tahour Soltani, M., Taghva, A., Ebrahimi, M. R., & et al. (2020). Psychological consequences and interventions during the COVID-19 Pandemic: Narrative review. Journal of Marine Medicine, 2 (1), 1-11. http://jmarmed.ir/article-1-74-en.html [Persian]
Sodani, M., Shogaeian, M., & Neysi, A. (2012). The effect of group logotherapy on lonelliness in retired men. Research in Cognetive and Behavioral Scienes, 2(1), 43-54.  https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=351712. [Persian]
Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., & Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53(1), 80-93.
Tashvighi, M., Parvaneh, P., Aghamiri, S. (2021). Psychological interventions and characteristics effecting COVID-19 and its resulting psychopathology: A systematic review study. Rooyesh, 10 (4), 197-206. URL: http://frooyesh.ir/article-1-2581-fa.html [Persian]
Templer, D.I. (1970). The construction and validation of a death anxiety scale. Journal of General Psychology, 82, 165- 171.
Wang, L., He, W., Yu, X., Hu, D., Bao, M., Liu, H., Zhou, J., & Jiang, H. (2020). Coronavirus disease 2019 in elderly patients: Characteristics and prognostic factor based on 4-week follow-up. Journal of Infection, 80(6), 639-645. 
Yalom, I. D. (1980). Existential Psychotherapy. Newyork. December 8, 1980. [Persian]
Zeraat Herfeh, F., & Ahmadian Ranjbar, R. (2021). Negative consequences of COVID-19 pandemic  on the life of the elderly: A qualitative study. Aging Psychology, 7(2), 93-106. [Persian]