اثربخشی معنادرمانی بر افسردگی و ویژگی‌های روان‌شناختی مثبت سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

چکیده

دوران سالمندی در مقایسه با دیگر دوره‌های زندگی زمان مناسبی برای یافتن معنا و رشد شخصی است. وجود معنا در زندگی سالمندان عامل مهمی برای ادامه زندگی آنها است و معنایابی در زندگی، نقش مهمی در بهداشت روانی دوران سالمندی و کیفیت زندگی آنان دارد. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی معنادرمانی بر افسردگی و ویژگی‌های روان‌شناختی مثبت سالمندان شهر اصفهان انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه پژوهش شامل کلیه سالمندان بالای 60 سال شهر اصفهان بود. در ابتدا دو مرکز از میان کانون بازنشستگان دبیران آموزش و پرورش انتخاب و بر اساس ملاک‌های ورود و خروج، تعداد 40 سالمند به صورت هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه به نسبت برابر (20 نفر) به صورت تصادفی جایگزین شدند. گروه آزمایش 11 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت آموزش معنادرمانی قرار گرفتند و گروه گواه هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. ابزار گردآوری داده‌ها مقیاس‌های افسردگی سالمندان یاساویچ و همکاران و ویژگی‌های روان‌شناختی مثبت رشید بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار تحلیل آماری SPSS نسخه 23 انجام شد. نتایج تحلیل کواریانس تک متغیری نشان داد معنادرمانی سبب بهبود افسردگی و ویژگی‌های روان‌شناختی مثبت سالمندان می‌شود (05/0P<). بر اساس یافته‌های این پژوهش می‌توان از معنادرمانی به عنوان یک روش مؤثر در کلینیک‌های مشاوره و روان‌شناسی جهت داشتن احساس خوب روان‌شناختی و در نتیجه کاهش احساس پوچی و افسردگی سالمندان استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Logotherapy on Depression and Positive Psychological Characteristics of the Elderly

نویسندگان [English]

  • Arghavan Shariat
  • َAhmad Ghazanfari
  • Ahmad Yarmohammadian
  • Kamal Solati
  • Maryam Chorami
Department of Psychology, Faculty of Humanities, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran
چکیده [English]

The elderly age seems to be a proper time for finding the meaning of life and personal growth compared to other periods of life. The existence of meaning in life of the elderly is an important factor for the continuation of their life and finding meaning in life serve an important role in mental health and quality of life of the elderly. Therefore, this research aimed to investigate the effectiveness of logotherapy on depression and positive psychological characteristics of the elderly living in Isfahan. The research method was semi-experimental with pretest-posttest and follow-up design with a control group. The participants included all the elderly aged above 60 years old living in Isfahan. First, two centers were selected among Retired Teachers Associations and then, 40 participants were selected purposefully based on inclusion and exclusion criteria and were randomly assigned with an equal ratio into the experimental and control groups (20 participants each). The experiment group were exposed to the Logotherapy for 11 90-minute sessions, while control group did not receive any intervention at this time. Measurs consisted of Yasavage et. al’s elderly depression scale and Rashid’s positive psychological characteristics scale. Utilized to analyze of the data was SPSS-23 software. Analysis of Covariance (ANCOVA) demonstrated that logotherapy has a significant role in improving depression and positive psychological characteristics of the elderly (P<0.05). According to the findings of the current research, logotherapy can be used as an efficient method at counselling and psychotherapy centers in order to creat good feeling in the elderly, in turn leading to the decrease of their inanity feeling and depression.
References
Ahmarian, F., Khodabakhsi Koolaee, A., Falsafinejad, M. (2015). The Effects' of group logo-therapy on life expectancy and sleep quality in elderlies of boarding center of Tehran city. Journal of Research Beligion & Health, 1 (3), 11-18. [Persian]
Amani, R. (2015). The Effectiveness of structured group reminiscence on the enhancement of elderl’s positive self- concept. Journal of Aging Psychology, 1(1), 1-9. [Persian]
Ansari, M., Doulatshahi, B & Sahaf, R. (2019). Comparing negative emotional components in older people with normal and poor quality of sleep. Iranian Journal of Ageing (Salmand), 14(2), 200-211. [Persian]
Asghari, N., Ali Akbari M., & Dadkhah A. (2012). The effects of group logotherapy on decreasing the degree of depression in female olds. Middle Eastern Journal of Disablitity Studies, 2(1), 31- 38.
Azadi, A., Taghinezhad, H., Bastami, M., Bastami, AR., & Pashaei sabet. (2016). The study amount of anxiety and depression among elderly diabetic patients referred to Shahid Mostafa Khomeini in Ilam and shohada Ashayer Hospitals in khoramabad 2015. Iranian Journal of Narsing Research.3 (11), 1-9. [Persian]
Bagheri, H., Sadeghi, M., Esmaeili, N & Naeimi, Z. (2016). Relationship between spiritual health and depression and quality of sleep in the older adults in Shahroud. Journal of Gerontology (joge), 1(1), 55-62. [Persian]
Banisi, P. (2019). The Effectiveness of positivism training on subject well- being positive meta-emotion and self- management ability in the elderly women. Journal of Aging Psychology, 5 (3), 217- 227. [Persian]
Banisi, P. (2018). The Effectiveness of stress management training on psychological health, self- efficacy and happiness in elderly women with moderate depression. Aging Psychology, 6(1), 53-64.[Persian]
Bettio, L. E., Rajendran, L., & Gil-Mohapel, J. (2017). The effects of aging in the hippocampus and cognitive decline. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 79, 66-86.
Brise, N., C, Camp., & Snclgar, R. (2012). Psychology data analysis by the application of spss. (A. Samadi & kh. Aliabadi, Trans.). Davarn Publication. (Original Language release date, 2006) [Persian]
Choobforoush, A., Mohammad Panah Ardakan, A., Behjati Ardakan, F & Ahmadi Ardakani, Z. (2018). Effectireness of life review therapy on depression rate and life satisfaction of elderly. Journal of Aging Psychology, 4(2), 155-164. [Persian]
Fakhar, F., Navayinezhad, S., & Foroughan, M. (2008). The Role of group counseling with logo-therapeutic approach on the mental health of older women. Iranian Journal of Ageing (Salmand), 3 (1), 58-[Persian]
Fancourt, D., & Tymoszuk, U. (2019). Cultural engagement and incident depression in older adults: evidence from the English Longitudinal Study of Ageing. The British Journal of Psychiatry, 214(4), 225-229.
Farnam, A. (2016). The Effect of positive thinking in enhancement of quality and hope of life among the elderly. Positive Psychology Research, 2 (1), 75- 88. [Persian]
Farokhzadian, A & Mirderekvand, F. (2018). The Effectiveness of self- compassion focused therapy on increase of psychological well- being and reduction of depression in the elderly. Journal of Aging Psychology, 13(4), 293- 302. [Persian]
Fleiss, J. L., Levin, B., & Paik, M. C. (1981). The analysis of data from matched samples. statistical methods for rates and proportions. Third Edition, 373-406.
Frankl, V. (2019). The doctor and the soul. (F Seif Behzad Trans.) Dorsa, 5, 4-360. [Persian]
Frankl, V. (2021). The will to meaning: Foundations and applications of Logotherapy. (M Milani, Trans.) Dorsa, 6, 5-208. [Persian]
Frouzande, Z., Mami, Sh & Amani, O. (2020). The Effectiveness of group logotherapy on resiliency, depression and quality of life in elderly. Journal of Gerontology (joge), 4(4), 19-29. [Persian]
Ghadampour, E., Moradizadeh, S & Shahkarami, M. (2018). The Effectiveness of mindfalness training on increasing happiness and improve quality of life in elderly. Journal of Aging Psychology, 4(1), 27-38. [Persian]
Ghasemi Pirbalouti, M., Shariat, A., & Ghazanfari, A. (2019). A Meta-Analysis of exercise therapy on reducing depression among older adults in Iran. Quarerly Journal of Health Psychology, 8(30), 69- 80. [Persian]
Ghorbani, Z., Banijamali, Sh., Ameri, F., Khosravi, Z & Dehshiri, Gh. (2015). Investigating psychometric properties of the persian version of positive psychotherapy inventory. Positive Psychology Research, 2(2), 15-26. [Persian]
Golestanifar, S & Dasht Bozorgi, Z. (2020). The Effectiveness of acceptance and commitment based therapy on depression, psycholigical health and life expectancy in the elderly with nonclinical depression. Aging Psyhchology, 6(3), 191-203. [Persian]
Habibi Sola, A., Nikpour, S., Sohbatzadeh, R., Haghani, H., (2008). Quality of life in elderly people of west of Tehran. Nursing Research. 2(7), 29- 35. [Persion]
Ho, H.C., Yeung, D.Y., & Kwok, S.Y. (2014). Development and evaluation of the positive psychology intervention for older adults. The Journal of Positive Psychology, 9(3), 187- 197.
Hojiazizi, A., Bahmani, B., Mahdi, N., Manzari Tavakoli, V., & Barshan, A. (2017). Effectiveness of group effectiveness of group logotherapy on death anxiety and life expectancy of the elderly living in boarding houses in Kerman. Iranian Jouranl of Ageing, 2(12), 222-230. [Persian]
Holsti, L.R. (2019). Content analysis of humanity and social sciences. (N. Salarzadeh Amiri, Trans.) Alame Tabatabaee University Publication.
Hutchinson, G.T., & Chapman man, B.P. (2005). Logotherapy-enhanced REBT: An integration of discovery and reason. Journal of contemporary psychotherapy, 35(2), 145- 155.
Jabarouti, R., Shariat, A., & Shariat, A. (2014). Effect of persian classic poetry on the level of stress hormone in retired academicians. Journal of Poetry Therapy, 27(1), 25-33.
Javanmardi, F., Naeimi, E & Moatamedy, A. (2020). The Effectiveness of mindfulness model on improving intimate attitudes model on improving intimate attitudes and elderly depression. Aging Psychology, 6(1), 39-52. [Persion]
Kang, K. A., Im, J. I., Kim, H. S., Kim, S. J., Song, M. K., & Sim, S. Y. (2009). The Effect of logotherapy on the suffering, finding meaning, and suffering, well-being of adolescents with Terminal Cancer. Child Health Nursing Research, 15(2), 136-144.
Khaledian, M., Sohrabi, F. (2015). Effectiveness of group logotherapy on reducing depression and increasing hope in elderly with empty Nest Syndrome. Clinical Psychology Studies, 15(4), 79-104. [Persian]
Khezri Moghadam, N., Vahidi, S & Ashormahani, M. (2018). Efficiency of cognitive –existentaial group therapy on life expectancy and depression of elderly residing in nursing homes. Iranian Journal of Ageing, 13(1), 62-73. [Persian]
Kim, S., & Park, K.S. (2016). A Meta-Analysis on variables related to death anxiety of elderly in Korea. Korean Journal of Adult Nursing, 28(2), 156-168.
Komp, K., & Aartsen, M. (2013). Old age in Europe. A Textbook of gerontology. Dortrecht: Springer Netherland.
Koohpayezadeh, F., Motamedi, A., Dortaj, F., Eskandari, H & Farrokhi, N. (2019). Effectiveness of a psychological- educational package based on the logo therapy on loneliness and self- efficacy of retired teachers. Journal of Gerontology (joge), 4(1), 24- 33. [Persian]
Lee HCB, Chiu HFK, Kwok WY. et al. (1993). Chinese elderly and the GDS short form: A preliminary study. Clinical Gerontologist: The journal of Aging and Mental Health,14(2), 37-42.
Majzoobi, M. R., Momeni, Kh., Amani, R., & Hojjat Khah, M. (2012). The Effectiveness of structured group reminiscence on the enhancement of the elderlyes life quality and happiness. Developmental psychology: Iranian Psychologists, 9(4), 189- 2020. [Persian]
Malakouti, K., Fathollahi, P., Mirabzadeh, A., Salavati, M., & Kahani, S. (2006). Validation of geriatric depression scale (GDS-15) in Iran. Research in Medicine, 30(4). 361-369. [Persian].
Mohammad, L & Gholami Heidarabadi. (2019). The Effective of training the problem solving –based cognitive strategies on depression in elderly women. Journal of Aging Psychology, 4(4), 337- 349. [Persian]
Morgan, J.H. (2013). Late- life depression and the counseling agenda: exploring geriatric logotherapy as a treatment modality. International Journal of Psychological Research, 6(1), 94-101.
Motamedi, A. (2019). Psychology of aging. The Organization for Researching and Composing University Textbooks in the Humanities (SAMT).
Motamedi, A., Mostafapour, V., & Farokhi, H. (2018). The Effectiveness of hope group therapy on enhancement of happiness and quality of life in elderly women in tasouj. Iraninan of Aging Psychology, 3(4), 243- 252. [Persian]
Mui AC. (1996). Geriatric depression scale as a community screening instrument for elderly Chinese immigrants. International Psychogeriatrics, 8(3), 445-458.
Ohayon MM., Carskadon, MA., & Guilleminault, C., Vitiello, MV. (2004). Meta-analysis of quantitative sleep parameters from childhood to old age in healthy individuals: developing normative sleep values across the huam lifespan. Sleep-newYork then Westchester, 24, 74- 1255.
Orang, S., Hashemi Kazini, H & Ramshini, M. (2018). Investigating the meaning of life and psychological well-being, in youth, adults, and elderly (A Comparative study of three age graps). Iranian Journal of Ageing, 13(2), 182-197. [Persian]
Ouweneel, E., Schaufeli, W.B., & Le Blanc, P.M. (2013). Believe, and you will achieve: Changes over time in self- efficacy, engagement, and performance. Applied Psychology: Health and Well-Being, 5(2), 225-247.
Park, N., Peterson, C., Seligman, MEP. (2004). Strengths of character and well-being. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(5), 19- 306.
Parpaee, R & Kakaberaei, K. (2018). The Effectiveness of logotherapy on decreasing depression and anxiety in the elderly women with Empty Nest Syndrome. Journal of Aging Psychology, 4(1), 51- 59. [Persian]
Parpaee, R., & Kakaberaei, K. (2018). The Effectiveness of logottherapy on decreasing depression and anxiety in the elderly women with empty nest syndrome. Aging Psychology, 4(1), 51-59. [Persian]
Psarra, E., & Kleftaras, G. (2013). Daptation to physical disabilities: the role of meaning in life and depression. The European Journal of counselling psychology, 2(1), 79-99.
Rafati, N., Yavari, P., Mehrabi, Y., Montazeri, A. (2005). A Quality of life among Kahrizak Charity Institutionalizd elderly People. Journal of School of Public Health and Institue of Public Health Research, 3(2), 65-75.  [Persian]
Raivio, M., Kautiainen, H., Immonen, S., & Pitkälä, K. (2016). Alcohol use and happiness among retired finns living in Spain compared to those in Finaland. European Geriatric Medicine, 7(1), 3-7.
Rajabi, F & Aslami, E. (2019). The effect of group life skills training on psychological well- being and happiness in elderly women members of the Jahandidegan city of Abadan city. Journal of Aging Psychology, 4(4), 301- 312. [Persian]
Rashid, T. (2008). Positive psychotherapy. In S.J. Lopez (Ed). Positive psychology exploring the best in people. Westport, CT. Greenwood Publishing Company, 4, 187- 217.
Rashid. T. (2015). Positive psychotherapy: A strength-based approach. The Journal of Positive Psychology, 10(1), 25- 40.
Saeidimehr, S., Geravandi, S., Izadmehr, A & Mohammadi, M. (2016). Relationship between the “quality of life” and symptoms of depressior among older adults. Iranian Journal of Ageing, 11(1), 90-99. [Persian]
Safari, S., & Akbari, B. (2018). Effectiveness of positive thinking training on psychological well-being and quality of life in the elderly. Avicenna Journal Neuro Psycho Physiology, 5(3), 113-122.
Saffarinina, M., & Dortaj, A. (2018). Effect of group logotherapy on life expectancy and mental and social wellbeing of the female elderly residents of nursing homes in Dubai. Iranian Journal of Ageing, 12(4), 482- 493.
Seligman, M.E. (2011). Flourish: a visionary new understanding of happiness and well-being. Policy. 27(3), 60-68.
Shahandeh, M., & Abiyat, N. (2019). The effectiveness of hope therapy on islamic optimism and happiness of the elderly. Journal of Aging Psychology, 5(2), 117- 130. [Persian]
Shamsaei, F., Cheraghi, F., Esmaeili, R., & Mohsenifard, J., (2014). Explanation of loneliness in the elderly and comparison with pscyhosoeial development theory: A Quantitative study. Journal of Education and Community Health, 1(2), 30- 38. [Persian]
Shariat A., Gharmarani, A., & Abedi, A. (2014). Meta analysis of psychological intervention' effectiveness on the rate of depression among elerly Iranian in 2000-2010. SALMAND, 9 (1), 46- 53. [Persian]
Shogaeyan, M., Sodani, & M., & Moradi, F. (2014). The Effectiveness of group logotherapy on the increase of life expectancy in retired men of the retirement center of mamasani. Armaghane-danesh, Yasuj University of Medical Seiences Journal (YUMSJ), 19 (6), 497- 506. [Persian]
Sodani, M., Salehizadeh, A., & Mohammadi, K. (2015) Systematic Review of Therapeutic- Educational Protocolls In Counselling and Psychotherapy.  Avayenoor, 3, 11- 224. [Persian]
Su, H., Cao, J., Zhou, Y., Wang, L., & Xing, L. (2018). The mediating effect of coping style on personality and mental health among elderly Chinese empty- nester: A cross-sectional study. Archives of gerontology and geriatrics. 75, 197-201.
Taghvaeenia, A & Delavarizadeh, S. (2017). The Effectiveness of group logotherapy on the increase of psychological well- being of the elderly retired women. Journal of Aging Psychology, 2(2), 115-124. [Persian]
Taghvaeenia, A., & Delavarizadeh, S. (2017). The Effectiveness of group logotherapy on the increase of psychological well- being of the elderly retired women. Journal of Aging Psychology, 2(2), 115-124. [Persian]
Tehranizadeh, M., Shahbazi., F & Ahmadnia., A. (2019). The Effectiveness of Fornkl’s logotherapy in reducing depression among elderly in the districts of Tehran. The 4th International Confesence on Psychology and Educational Sciences, 1-8. [Persian]
Word Health Organization. (2019). Global status report on alcohol and health 2018. Word Health Organization.
Yazdanbakhsh., N., Younesi., J., Azimiyan, S & Foroughan, M. (2016). Ellects of group counseling based on logo therapy to decrease loneliness in elderly men. Iranian Journal of Ageing, 11(3), 392- 399. [Persian]
Yazdkhasti, F. (2010). A Study on cognitive and depressive disorders in the elderly and their correlation with each other. Advances in Cognitive Science, 11 (4), 12- 77. [Persian]
Yesavage, J. A., Brink, T. L., Rose, T. L., Lum, O., Huang, V., Adey, M., & Leirer, V. O. (1982). Development and validation of a geriatric depression screening scale: a preliminary report. Journal of psychiatric research, 17(1), 37-49.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Logotherapy
  • depression
  • positive psychological characteristics
  • elderly
منابع
آزادی، ا.، تقی‌نژاد، ح.، بستامی، م.، بستام، ع.، و پاشایی­ثابت، ف. (1395). بررسی میزان افسردگی و اضطراب و سالمندان مبتلا به دریابت مراجعه­کننده به بیمارستان‌های شهید مصطفی‌ خمینی ایلام شهرداری عشایر خرم‌آباد در سال 1394. نشریه پژوهش پرستاری، 3(11)، 9-1.
احمریان، ف.، خدابخش کولایی، ا.، و فلسفی­نژاد، م. (1394). اثربخشی معنادرمانی بر امید به زندگی و کیفیت خواب در سالمندان مقیم مرکزهای شبانه­روزی. مجله پژوهش در دین و سلامت، 1(3)، 18-11.
اصغری، ن.، علی‌اکبری، م.، و دادخواه، ا. (1391). معنادرمانی گروهی به عنوان روش توانبخشی کاهش افسردگی زنان سالمند. مجله مطالعات ناتوانی، 1(2)، 38-31.
امانی، ر. (1394). اثربخشی خاطره­پردازی ساختارمند گروهی و ارتقای خودپنداره مثبت سالمندان. روان­شناسی پیری، 1(1)، 1-9.
انصاری، م.، دولتشاهی، ب.، و صحاف، ر. (1398). مقایسه مؤلفه­های هیجانی منفی در افراد سالمند دارای کیفیت خواب طبیعی و ضعیف. مجله سالمندی ایران (سالمند)، 2 (14)، 210- 200.
اورنگ، س.، هاشمی رزینی، ه.، و رامشینی، م. (1397). بررسی معنای زندگی و بهزیستی روان­شناختی، جوانان، بزرگسالان و سالمندان (مطالعه مقایسه­ای از نظر سن). مجله سالمندی ایران (سالمند)، 13(2)، 197- 187.
باقری، ج.، صادقی، م.، اسماعیلی، ن.، و نعیمی، ز. (1395). ارتباط سلامت معنوی با افسردگی و کیفیت خواب در سالمندان شهرستان شاهرود. نشریه سالمندشناسی، 1(1)، 55-62.
بنیسی، پ. (1398). اثربخشی آموزشی مثبت‌نگری بر بهزیستی ذهنی. فراهیجان مثبت و توانایی خود مدیریتی زنان سالمند، 5 (3)، 227-217.
بنیسی، پ. (1399). اثربخشی آموزش مدیریت استرس بر سلامت روان­شناختی، خودکارآمدی و شادکامی در زنان سالمند مبتلا به افسردگی متوسط. روان­شناسی پیری، 1(6)، 53-64.
پارپایی، ر.، و کاکابرایی، ک. (1397). اثربخشی معنادرمانی بر کاهش افسردگی و اضطراب زنان سالمند دارای سندرم آشیانه خالی. فصلنامه علمی-پژوهشی روان‌شناسی پیری، 4 (1)، 51-59.
تقوایی نیا، ع.، و دلاوری­زاده، س. (1395). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر افزایش بهزیستی روان­شناختی زنان بازنشسته سالمند. روان­شناسی پیری، 2(2)، 124-115.
جوانمردی، ف.، نعیمی، ا.، و معتمدی، ع. (1399). اثربخشی مدل ذهن­آگاهی بر بهبود نگرش­های صمیمانه و افسردگی سالمندان. روان شناسی پیری، 1(6)، 52-39.
چوب فروش‌زاده، ا.، محمدپناه اردکان، ع.، بحجتی اردکان، ف.، و احمدی اردکانی، ز. (1397). اثربخشی مرور زندگی بر افسردگی و رضایت از زندگی سالمندان. روان‌شناسی پیری، 4 (2)، 164- 155.
حاجی عزیزی، ا.، بهمنی، ب.، مهدی، ن.، منظری توکلی، و.، و برشان، ا. (1396). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر اضطراب مرگ و امید به زندگی سالمندان مقیم مراکز شبانه روزی شهر کرمان. سالمند، 2 (12)، 230- 222. 
حبیبی سولا، ع.، نیکپور، ص.، صحبت­زاده، ر.، و حقانی، ح. (1386). بررسی کیفیت زندگی سالمندان غرب تهران. مجله پژوهش پرستاری ایران،  7 و6 (7)، 35- 29. 
خالدیان، م.، و سهرابی، ف. (1393). اثربخشی معنادرمانی به شیوه گروهی بر کاهش افسردگی و افزایش امید در سالمندان با سندرم آشیانه خالی. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 4(15)، 103- 79.
خضری مقدم، ن.، وحیدی، س.، و آشور ماهانی، م. (1397). بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی بر امید به زندگی و افسردگی سالمندان مقیم مراکز سالمندی مجله سالمندی ایران (سالمند)، 13(1)، 72- 62.
رجبی، ف.، و‌ اسلمی، ا. (1397). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر بهزیستی روان‌شناختی و شادکامی زنان سالمند. روان‌شناسی پیری، 4 (4)، 312- 301.
رفعتی، ن.، یاوری، پ.، محرابی، ی.، و منتظری، ع. (1384). کیفیت زندگی و عوامل مؤثر بر آن در سالمندان 65 ساله و بالاتر ساکن در آسایشگاه خیریه کهریزک تهران. فصلنامه دانشکده بهداشت و انستیتو  تحقیقات بهداشتی، 3 (2)، 75- 67.
سعیدی مهر، س.، گراوندی، س.، ایزدمهر، آ.، و  محمدی، م. (1395). رابطه کیفیت زندگی با علائم افسردگی در سالمندان. مجله سالمندی ایران (سالمند)، 11 (1)، 99- 90.
سودانی، م.، صالحی‌زاده، ع.، محمدی، ک. (1394). طرح‌های آموزشی- درمانی در مشاوره و روان درمانی. آوای نور، 3، 224- 90.
شاهنده، م.، و عبیات، ن. (1398). اثربخشی امیددرمانی بر خوش­بینی اسلامی و شادکامی در سالمندان. روان­شناسی پیری، 2(5)، 130- 117.
شجاعیان، م.، سودانی، م.، و مرای، ف. (1393). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر افزایش امید به زندگی در مردان بازنشسته کانون بازنشسته شهرستان ممسنی. ارمغان دانش، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، 19(6)، 506- 497.
شریعت، ا.، قمرانی، ا.، و عابدی، ا. (1393). فراتحلیل اثربخشی مداخلات روان درمانی بر میزان افسردگی سالمندان از سال‌های 89- 1379 در ایران.  سالمند، 9(1)، 53- 46.
شمسائی، ف.، چراغی، ف.، اسمعیلی، ر.، و محسنی‌فرد، ج. (1393). تبیین احساس تنهایی در سالمندان و تحلیل آن بر اساس تئوری رشد روانی-اجتماعی: یک مطالعه کیفی. مجله آموزش و سلامت جامعه، 1(2)، 38- 30.
صفاری­نیا، م.، و درتاج، ا. (1396). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر امید به زندگی و بهزیستی روانی و اجتماعی سالمندان زن ساکن آسایشگاه­های شهر دبی. مجله سالمندی ایران (سالمند)، 12 (4)، 493- 482.
طهرانی­زاده، م.، شهبازی، ف.، و احمدنیا، ع. (1398). اثربخشی معنادرمانی فرانکل بر کاهش افسردگی سالمندان منطقه ده شهر تهران. مقاله ارائه شده در چهارمین همایش ملی علمی پژوهشی روان­شناسی و علوم تربیتی.
فخار، ف.، نوایی‌نژاد، ش.، و فروغان، م. (1387). تأثیر مشاوره گروهی با رویکرد معنادرمانی بر سطح سلامت روان زنان سالمند. مجله سالمندی ایران (سالمند)، 3 (1)، 67- 58.
فرانکل، و. (1398). معنادرمانی، پزشک و زوج. (ترجمه ف. سیف بهزاد). درسا.
فرانکل، و. (1400). مبانی و کاربردهای معنادرمانی. (ترجمه م. میلانی). درسا.
فرخزادیان، ع،. و میردریکوند، ف. (1396). اثربخشی درمان متمرکز برخود-شفقتی بر افزایش بهزیستی روانشناختی و کاهش افسردگی در سالمندان. مجله روا­ن‌شناسی پیری، ۳ (۴)، 293- 302.
فرنام، ع. (1395). تأثیر آموزش مثبت‌نگری در افزایش کیفیت و امید به زندگی در سالمندان. پژوهش‌نامه روانشناسی مثبت، 2(1)، 88- 75.
فروزنده، ز.، مامی، ش.، و امانی، ا.(1399). اثربخشی معنادرمانی فرانکل به شیوه گروهی بر تاب­آوری، افسردگی و کیفیت زندگی سالمندان. نشریه سالمند­شناسی،  4(4)،  29-19.
قاسمی پیربلوطی، م.، شریعت، ا.، و غضنفری، ا. (1398). بررسی فراتحلیل ورزش درمانی و کاهش افسردگی سالمندان در ایران. نشریه علمی روان شناسی سلامت، 8 (30)، 80- 69.
قدم‌پور، ع.، مرادی زاده، س.، و شاکری، م. (1397). اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر افزایش شادکامی و بهبود کیفیت زندگی سالمندان. روان‌شناسی پیری، 4 (1)، 38- 27.
قربانی، ز.، بنی­جمالی، ش.، عامری، ف.، خسروی، ز.، و دهشیری، غ. (1394). بررسی ویژگی­های روانسنجی نسخه فارسی پرسشنامه ویژگی­های روان­شناسی مثبت در دانشجویان. پژوهش­نامه روانشناسی مثبت، 2(2)، 26- 15.
کوهپایه­زاده، ف.، معتمدی، ع.، درتاج، ع.، اسکندری، ج.، و فرخی، ن. (1398). اثربخشی بسته آموزشی مبتنی بر معنادرمانی بر احساس تنهایی و خودکارآمدی معلمان بازنشسته. نشریه سالمندشناسی، 4(1)، 33- 24.
گلستانی‌فر، س.، و دشت بزرگی، ز. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی، سلامت روان­شناسی و امید به زندگی سالمندان مبتلا به افسردگی غیربالینی، روان‌شناسی پیری،  6 (3)، 203- 191.
مجذوبی، م.ر، خدامراد، م.، امانی، ر و حجت‌خواه، م. (1391). اثربخشی خاطره پردازی ساختارمند گروهی بر ارتقای کیفیت زندگی و شادکامی سالمندان. روان­شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 9 (34)، 202- 189.
محمد، ل.، و غلامی حیدرآبادی، ز. (1397). اثربخشی آموزش راهبردهای مبتنی بر حل مسأله بر افسردگی زنان سالمند، روان‌شناسی پیری، 4 (4)، 349- 337.
معتمدی، ع. (1398). روان‌شناسی سالمندی. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
معتمدی، ع.، مصطفی­پور، و.، و فرخی، ج. (1396). اثربخشی امیددرمانی گروهی بر افزایش شادکامی و کیفیت زندگی زنان سالمند. روان‌شناسی پیری، 4 (3)، 252- 243.
ملکوتی، ک.، فتح­الهی، پ.، میراب­زاده، آ.، صلواتی، م.، و کهانی، ش. (1385). هنجاریابی مقیاس افسردگی سالمندان (GDS)؛ فرم 15 سؤالی در ایران. پژوهش در پزشکی، 30(4)، 368- 361.
یزدان بخش، ن.، یونسی، ج.، عظیمیان، ث.، و فروغان، م. (1395). اثربخشی مشاوره گروهی با رویکرد معنادرمانی برکاهش احساس تنهایی مردان سالمند. مجله سالمندی ایران (سالمند)، 11(3)،  399- 392.
یزدخواستی، ف. (1388). بررسی اختلالات افسردگی و شناختی سالمندان و ارتباط آنها با یکدیگر. تازه‌های علوم شناختی، 11(4)، 77- 12.
References
Ahmarian, F., Khodabakhsi Koolaee, A., Falsafinejad, M. (2015). The Effects' of group logo-therapy on life expectancy and sleep quality in elderlies of boarding center of Tehran city. Journal of Research Beligion & Health, 1 (3), 11-18. [Persian]
Amani, R. (2015). The Effectiveness of structured group reminiscence on the enhancement of elderl’s positive self- concept. Journal of Aging Psychology, 1(1), 1-9. [Persian]
Ansari, M., Doulatshahi, B & Sahaf, R. (2019). Comparing negative emotional components in older people with normal and poor quality of sleep. Iranian Journal of Ageing (Salmand), 14(2), 200-211. [Persian]
Asghari, N., Ali Akbari M., & Dadkhah A. (2012). The effects of group logotherapy on decreasing the degree of depression in female olds. Middle Eastern Journal of Disablitity Studies, 2(1), 31- 38.
Azadi, A., Taghinezhad, H., Bastami, M., Bastami, AR., & Pashaei sabet. (2016). The study amount of anxiety and depression among elderly diabetic patients referred to Shahid Mostafa Khomeini in Ilam and shohada Ashayer Hospitals in khoramabad 2015. Iranian Journal of Narsing Research.3 (11), 1-9. [Persian]
Bagheri, H., Sadeghi, M., Esmaeili, N & Naeimi, Z. (2016). Relationship between spiritual health and depression and quality of sleep in the older adults in Shahroud. Journal of Gerontology (joge), 1(1), 55-62. [Persian]
Banisi, P. (2019). The Effectiveness of positivism training on subject well- being positive meta-emotion and self- management ability in the elderly women. Journal of Aging Psychology, 5 (3), 217- 227. [Persian]
Banisi, P. (2018). The Effectiveness of stress management training on psychological health, self- efficacy and happiness in elderly women with moderate depression. Aging Psychology, 6(1), 53-64.[Persian]
Bettio, L. E., Rajendran, L., & Gil-Mohapel, J. (2017). The effects of aging in the hippocampus and cognitive decline. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 79, 66-86.
Brise, N., C, Camp., & Snclgar, R. (2012). Psychology data analysis by the application of spss. (A. Samadi & kh. Aliabadi, Trans.). Davarn Publication. (Original Language release date, 2006) [Persian]
Choobforoush, A., Mohammad Panah Ardakan, A., Behjati Ardakan, F & Ahmadi Ardakani, Z. (2018). Effectireness of life review therapy on depression rate and life satisfaction of elderly. Journal of Aging Psychology, 4(2), 155-164. [Persian]
Fakhar, F., Navayinezhad, S., & Foroughan, M. (2008). The Role of group counseling with logo-therapeutic approach on the mental health of older women. Iranian Journal of Ageing (Salmand), 3 (1), 58-[Persian]
Fancourt, D., & Tymoszuk, U. (2019). Cultural engagement and incident depression in older adults: evidence from the English Longitudinal Study of Ageing. The British Journal of Psychiatry, 214(4), 225-229.
Farnam, A. (2016). The Effect of positive thinking in enhancement of quality and hope of life among the elderly. Positive Psychology Research, 2 (1), 75- 88. [Persian]
Farokhzadian, A & Mirderekvand, F. (2018). The Effectiveness of self- compassion focused therapy on increase of psychological well- being and reduction of depression in the elderly. Journal of Aging Psychology, 13(4), 293- 302. [Persian]
Fleiss, J. L., Levin, B., & Paik, M. C. (1981). The analysis of data from matched samples. statistical methods for rates and proportions. Third Edition, 373-406.
Frankl, V. (2019). The doctor and the soul. (F Seif Behzad Trans.) Dorsa, 5, 4-360. [Persian]
Frankl, V. (2021). The will to meaning: Foundations and applications of Logotherapy. (M Milani, Trans.) Dorsa, 6, 5-208. [Persian]
Frouzande, Z., Mami, Sh & Amani, O. (2020). The Effectiveness of group logotherapy on resiliency, depression and quality of life in elderly. Journal of Gerontology (joge), 4(4), 19-29. [Persian]
Ghadampour, E., Moradizadeh, S & Shahkarami, M. (2018). The Effectiveness of mindfalness training on increasing happiness and improve quality of life in elderly. Journal of Aging Psychology, 4(1), 27-38. [Persian]
Ghasemi Pirbalouti, M., Shariat, A., & Ghazanfari, A. (2019). A Meta-Analysis of exercise therapy on reducing depression among older adults in Iran. Quarerly Journal of Health Psychology, 8(30), 69- 80. [Persian]
Ghorbani, Z., Banijamali, Sh., Ameri, F., Khosravi, Z & Dehshiri, Gh. (2015). Investigating psychometric properties of the persian version of positive psychotherapy inventory. Positive Psychology Research, 2(2), 15-26. [Persian]
Golestanifar, S & Dasht Bozorgi, Z. (2020). The Effectiveness of acceptance and commitment based therapy on depression, psycholigical health and life expectancy in the elderly with nonclinical depression. Aging Psyhchology, 6(3), 191-203. [Persian]
Habibi Sola, A., Nikpour, S., Sohbatzadeh, R., Haghani, H., (2008). Quality of life in elderly people of west of Tehran. Nursing Research. 2(7), 29- 35. [Persion]
Ho, H.C., Yeung, D.Y., & Kwok, S.Y. (2014). Development and evaluation of the positive psychology intervention for older adults. The Journal of Positive Psychology, 9(3), 187- 197.
Hojiazizi, A., Bahmani, B., Mahdi, N., Manzari Tavakoli, V., & Barshan, A. (2017). Effectiveness of group effectiveness of group logotherapy on death anxiety and life expectancy of the elderly living in boarding houses in Kerman. Iranian Jouranl of Ageing, 2(12), 222-230. [Persian]
Holsti, L.R. (2019). Content analysis of humanity and social sciences. (N. Salarzadeh Amiri, Trans.) Alame Tabatabaee University Publication.
Hutchinson, G.T., & Chapman man, B.P. (2005). Logotherapy-enhanced REBT: An integration of discovery and reason. Journal of contemporary psychotherapy, 35(2), 145- 155.
Jabarouti, R., Shariat, A., & Shariat, A. (2014). Effect of persian classic poetry on the level of stress hormone in retired academicians. Journal of Poetry Therapy, 27(1), 25-33.
Javanmardi, F., Naeimi, E & Moatamedy, A. (2020). The Effectiveness of mindfulness model on improving intimate attitudes model on improving intimate attitudes and elderly depression. Aging Psychology, 6(1), 39-52. [Persion]
Kang, K. A., Im, J. I., Kim, H. S., Kim, S. J., Song, M. K., & Sim, S. Y. (2009). The Effect of logotherapy on the suffering, finding meaning, and suffering, well-being of adolescents with Terminal Cancer. Child Health Nursing Research, 15(2), 136-144.
Khaledian, M., Sohrabi, F. (2015). Effectiveness of group logotherapy on reducing depression and increasing hope in elderly with empty Nest Syndrome. Clinical Psychology Studies, 15(4), 79-104. [Persian]
Khezri Moghadam, N., Vahidi, S & Ashormahani, M. (2018). Efficiency of cognitive –existentaial group therapy on life expectancy and depression of elderly residing in nursing homes. Iranian Journal of Ageing, 13(1), 62-73. [Persian]
Kim, S., & Park, K.S. (2016). A Meta-Analysis on variables related to death anxiety of elderly in Korea. Korean Journal of Adult Nursing, 28(2), 156-168.
Komp, K., & Aartsen, M. (2013). Old age in Europe. A Textbook of gerontology. Dortrecht: Springer Netherland.
Koohpayezadeh, F., Motamedi, A., Dortaj, F., Eskandari, H & Farrokhi, N. (2019). Effectiveness of a psychological- educational package based on the logo therapy on loneliness and self- efficacy of retired teachers. Journal of Gerontology (joge), 4(1), 24- 33. [Persian]
Lee HCB, Chiu HFK, Kwok WY. et al. (1993). Chinese elderly and the GDS short form: A preliminary study. Clinical Gerontologist: The journal of Aging and Mental Health,14(2), 37-42.
Majzoobi, M. R., Momeni, Kh., Amani, R., & Hojjat Khah, M. (2012). The Effectiveness of structured group reminiscence on the enhancement of the elderlyes life quality and happiness. Developmental psychology: Iranian Psychologists, 9(4), 189- 2020. [Persian]
Malakouti, K., Fathollahi, P., Mirabzadeh, A., Salavati, M., & Kahani, S. (2006). Validation of geriatric depression scale (GDS-15) in Iran. Research in Medicine, 30(4). 361-369. [Persian].
Mohammad, L & Gholami Heidarabadi. (2019). The Effective of training the problem solving –based cognitive strategies on depression in elderly women. Journal of Aging Psychology, 4(4), 337- 349. [Persian]
Morgan, J.H. (2013). Late- life depression and the counseling agenda: exploring geriatric logotherapy as a treatment modality. International Journal of Psychological Research, 6(1), 94-101.
Motamedi, A. (2019). Psychology of aging. The Organization for Researching and Composing University Textbooks in the Humanities (SAMT).
Motamedi, A., Mostafapour, V., & Farokhi, H. (2018). The Effectiveness of hope group therapy on enhancement of happiness and quality of life in elderly women in tasouj. Iraninan of Aging Psychology, 3(4), 243- 252. [Persian]
Mui AC. (1996). Geriatric depression scale as a community screening instrument for elderly Chinese immigrants. International Psychogeriatrics, 8(3), 445-458.
Ohayon MM., Carskadon, MA., & Guilleminault, C., Vitiello, MV. (2004). Meta-analysis of quantitative sleep parameters from childhood to old age in healthy individuals: developing normative sleep values across the huam lifespan. Sleep-newYork then Westchester, 24, 74- 1255.
Orang, S., Hashemi Kazini, H & Ramshini, M. (2018). Investigating the meaning of life and psychological well-being, in youth, adults, and elderly (A Comparative study of three age graps). Iranian Journal of Ageing, 13(2), 182-197. [Persian]
Ouweneel, E., Schaufeli, W.B., & Le Blanc, P.M. (2013). Believe, and you will achieve: Changes over time in self- efficacy, engagement, and performance. Applied Psychology: Health and Well-Being, 5(2), 225-247.
Park, N., Peterson, C., Seligman, MEP. (2004). Strengths of character and well-being. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(5), 19- 306.
Parpaee, R & Kakaberaei, K. (2018). The Effectiveness of logotherapy on decreasing depression and anxiety in the elderly women with Empty Nest Syndrome. Journal of Aging Psychology, 4(1), 51- 59. [Persian]
Parpaee, R., & Kakaberaei, K. (2018). The Effectiveness of logottherapy on decreasing depression and anxiety in the elderly women with empty nest syndrome. Aging Psychology, 4(1), 51-59. [Persian]
Psarra, E., & Kleftaras, G. (2013). Daptation to physical disabilities: the role of meaning in life and depression. The European Journal of counselling psychology, 2(1), 79-99.
Rafati, N., Yavari, P., Mehrabi, Y., Montazeri, A. (2005). A Quality of life among Kahrizak Charity Institutionalizd elderly People. Journal of School of Public Health and Institue of Public Health Research, 3(2), 65-75.  [Persian]
Raivio, M., Kautiainen, H., Immonen, S., & Pitkälä, K. (2016). Alcohol use and happiness among retired finns living in Spain compared to those in Finaland. European Geriatric Medicine, 7(1), 3-7.
Rajabi, F & Aslami, E. (2019). The effect of group life skills training on psychological well- being and happiness in elderly women members of the Jahandidegan city of Abadan city. Journal of Aging Psychology, 4(4), 301- 312. [Persian]
Rashid, T. (2008). Positive psychotherapy. In S.J. Lopez (Ed). Positive psychology exploring the best in people. Westport, CT. Greenwood Publishing Company, 4, 187- 217.
Rashid. T. (2015). Positive psychotherapy: A strength-based approach. The Journal of Positive Psychology, 10(1), 25- 40.
Saeidimehr, S., Geravandi, S., Izadmehr, A & Mohammadi, M. (2016). Relationship between the “quality of life” and symptoms of depressior among older adults. Iranian Journal of Ageing, 11(1), 90-99. [Persian]
Safari, S., & Akbari, B. (2018). Effectiveness of positive thinking training on psychological well-being and quality of life in the elderly. Avicenna Journal Neuro Psycho Physiology, 5(3), 113-122.
Saffarinina, M., & Dortaj, A. (2018). Effect of group logotherapy on life expectancy and mental and social wellbeing of the female elderly residents of nursing homes in Dubai. Iranian Journal of Ageing, 12(4), 482- 493.
Seligman, M.E. (2011). Flourish: a visionary new understanding of happiness and well-being. Policy. 27(3), 60-68.
Shahandeh, M., & Abiyat, N. (2019). The effectiveness of hope therapy on islamic optimism and happiness of the elderly. Journal of Aging Psychology, 5(2), 117- 130. [Persian]
Shamsaei, F., Cheraghi, F., Esmaeili, R., & Mohsenifard, J., (2014). Explanation of loneliness in the elderly and comparison with pscyhosoeial development theory: A Quantitative study. Journal of Education and Community Health, 1(2), 30- 38. [Persian]
Shariat A., Gharmarani, A., & Abedi, A. (2014). Meta analysis of psychological intervention' effectiveness on the rate of depression among elerly Iranian in 2000-2010. SALMAND, 9 (1), 46- 53. [Persian]
Shogaeyan, M., Sodani, & M., & Moradi, F. (2014). The Effectiveness of group logotherapy on the increase of life expectancy in retired men of the retirement center of mamasani. Armaghane-danesh, Yasuj University of Medical Seiences Journal (YUMSJ), 19 (6), 497- 506. [Persian]
Sodani, M., Salehizadeh, A., & Mohammadi, K. (2015) Systematic Review of Therapeutic- Educational Protocolls In Counselling and Psychotherapy.  Avayenoor, 3, 11- 224. [Persian]
Su, H., Cao, J., Zhou, Y., Wang, L., & Xing, L. (2018). The mediating effect of coping style on personality and mental health among elderly Chinese empty- nester: A cross-sectional study. Archives of gerontology and geriatrics. 75, 197-201.
Taghvaeenia, A & Delavarizadeh, S. (2017). The Effectiveness of group logotherapy on the increase of psychological well- being of the elderly retired women. Journal of Aging Psychology, 2(2), 115-124. [Persian]
Taghvaeenia, A., & Delavarizadeh, S. (2017). The Effectiveness of group logotherapy on the increase of psychological well- being of the elderly retired women. Journal of Aging Psychology, 2(2), 115-124. [Persian]
Tehranizadeh, M., Shahbazi., F & Ahmadnia., A. (2019). The Effectiveness of Fornkl’s logotherapy in reducing depression among elderly in the districts of Tehran. The 4th International Confesence on Psychology and Educational Sciences, 1-8. [Persian]
Word Health Organization. (2019). Global status report on alcohol and health 2018. Word Health Organization.
Yazdanbakhsh., N., Younesi., J., Azimiyan, S & Foroughan, M. (2016). Ellects of group counseling based on logo therapy to decrease loneliness in elderly men. Iranian Journal of Ageing, 11(3), 392- 399. [Persian]
Yazdkhasti, F. (2010). A Study on cognitive and depressive disorders in the elderly and their correlation with each other. Advances in Cognitive Science, 11 (4), 12- 77. [Persian]
Yesavage, J. A., Brink, T. L., Rose, T. L., Lum, O., Huang, V., Adey, M., & Leirer, V. O. (1982). Development and validation of a geriatric depression screening scale: a preliminary report. Journal of psychiatric research, 17(1), 37-49.