مقایسه اثربخشی فراشناخت درمانی و معنویت درمانی بر ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی سالمندان مقیم سرای سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور تهران، ایران.

2 گروه روان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام‌نور تهران، ایران.

چکیده

با افزایش سن و شروع سالمندی، به دلیل وجود فقدان‌های متعدد مانند همسر، اقوام، دوستان، شغل، موقعیت اجتماعی و اقتصادی، باورها و اعتقادات و همچنین کاهش کارکردهای فیزیولوژیکی و قدرت تحرک، افراد بیش از پیش در معرض ابتلا به اختلالات روانی از جمله احساس تنهایی، اضطراب و افسردگی قرار دارند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی فراشناخت درمانی و معنویت درمانی بر ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی سالمندان مقیم سرای سالمندان انجام شد. روش پژوهش حاضر، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش حاضر شامل کلیه سالمندان سنین ۷۵-۶۰ سال ساکن سراهای سالمندان شهر تهران بود که از میان آنها سرای سالمندان کهریزک به صورت در دسترس انتخاب شد. به این ترتیب، ۳۰ فرد سالمند (سه گروه ۱۰ نفره) با میانگین سنی ۷۵-۶۰ سال با روش در دسترس و بر اساس معیارهای ورود و خروج مطالعه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین شدند. فراشناخت درمانی ولز و معنویت درمانی بوالهری و همکاران در ۸ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای (۲ جلسه در هفته) برگزار شد. پس از گذشت یک ماه از پس‌آزمون، آزمون پیگیری به عمل آمد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های ناهماهنگی شناختی هارمون-جونز و احساس تنهایی دهشیری و همکاران استفاده شد. داده‌ها از طریق تحلیل کوواریانس تک متغیری و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزارSPSS نسخه ۲۲ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین گروه فراشناخت درمانی و کنترل در مؤلفه ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی و بین گروه معنویت درمانی و کنترل در مؤلفه ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی در پس آزمون و پیگیری تفاوت معنادار وجود دارد (۰۵/۰>P)؛ اما بین دو گروه فراشناخت درمانی با معنویت درمانی در مولفه‌های ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی تفاوت معنادار وجود ندارد (۰۵/۰<P). با توجه به یافته‌های این پژوهش، آموزش فراشناخت درمانی و معنویت درمانی می‌توانند در کاهش ناهماهنگی شناختی و احساس تنهایی سالمندان مؤثر واقع شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Comparison of the Effectiveness of Metacognitive Therapy and Spiritual Therapy on Cognitive Dissonance and Feeling Loneliness in the Elderly living in Nursing Homes

نویسندگان [English]

  • Nasrin Dinarvand 1
  • Ziba Barghi Irani 2
1 Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, Payame Noor University of Tehran, Iran
2 1 Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, Payame Noor University of Tehran, Iran
چکیده [English]

With age and the onset of the elderly, people are more prone to mental disorders including feeling of loneliness, anxiety, and depression, due to numerous losses such as loss of spouse, relatives, friends, occupation, social and economic status, beliefs, etc., as well as due to the reduction of physiological functions and mobility. Accordingly, this study aims to compare the effectiveness of metacognitive therapy and spiritual therapy on cognitive dissonance and feeling loneliness in the elderly living in nursing homes. This was a quasi-experimental study with pretest-posttest follow-up (PPF) and control group design. The statistical population consisted of all the elderly, aged from 60 to 75 years living in nursing homes of Tehran, Iran, among which Kahrizak nursing home was selected using convenience sampling method. In this way, 30 aged people (three groups of 10) with an average age of 60-75 years were selected using convenience sampling along with inclusion and exclusion criteria, and were randomly assigned into two experimental and one control groups. Participants were exposed to eight 90-minute sessions (2 sessions a week) of Wells’ metacognitive therapy and Boalhari’s spirituality therapy. The follow-up step was conducted one month after the posttest step. Utilized to collect data were Harmon-Jones ‌dissonance arousal reducing questioner and Dehshiri et al.’s loneliness questionnaires. Data were analyzed using univariate analysis of covariance (ANCOVA) and Bonferroni post-hoc test in SPSS-22. The results demonstrated that both metacognitive therapy and spiritual therapy groups had a significant difference with control group in terms of the components of cognitive dissonance and feeling of loneliness in posttest and follow-up steps (p < 0.05). However, there was no significant difference between two groups of metacognitive therapy and spiritual therapy in terms of the components of cognitive dissonance and loneliness (P>0.05). Given the findings of this study, metacognitive therapy and spiritual therapy can be effective in reducing cognitive dissonance and loneliness in the elderly.

References
Ahadi, H., & Jamhari, F. (2011). Developmental Psychology. Adolescence and adulthood, youth, middle age and old age). Tehran: Bright Future Publications. [Persian]
Askari, M., Mohammadi, H., Radmehr, H., & Jahangir, A. H. (2018). The Effect of spiritual–religious psychotherapy on enhancing quality of life and reducingsymptoms of anxiety and depression among the elderly. Journal of Research on Religion & Health, 4(2), 29-41. [Persian]
Aylaz, R., Aktürk, U., Erci, C., Özturk, H., & Aslan, H. (2014). Relationship between depression and loneliness in elderly and examination of influential factors. Archives of Gerontology and Geriatrics, 55(3), 684-699.
Barghi Irani, M., Abbasi, M., Khanbabaei Ghaleei, P., & Rezaei, Sh. (2020). The effectiveness of positive psychotherapy on death anxiety and loneliness in the elderly. The 4th National Conference on Psychology, Payame Noor University, Rasht. [Persian]
Barghi Irani, Z., Rajabi, M., Nazemi, M., & Begian Colehmers, M. J. (2017). The role of lifestyle, psychological capital and self-care behaviors in predicting the mental well-being of diabetic elderly. Journal of Health Psychology, 6 (3), 17-38. [Persian]
Boalhari, J., Naziri, Q., & Zamanian, S. (2012). The effectiveness of spiritual group therapy approach on reducing depression, anxiety and stress in women with breast cancer. Psychology Journal, 3 (1), 115-85. [Persian]

Cacioppo, J. T., Hughes, M. E., Waite, L. J., Hawkley, L. C., & Thisted, R. A. (2006). Loneliness as a specific risk factor for depressive symptoms: Cross-sectional and Longitudinal Analysis. Psychology and Aging, 21, 140-151.
Davidson, J. R., Ballenger, J. C., Lecrubier, Y., Nutt, D. J., Borkovec, T. D., & Rickels, K.(2001). Consensus statement on generalized anxiety disorder from the International Consensus Group on Depression and Anxiety. Journal of Clinical Psychiatry, 6(2), 53-58.
 Dehshiri, G., Sohrabi, F., Jafari, A., & Najafi, M. (2008). A Study of Psychometric Properties of Spiritual Well-Being Scale among Students, Psychological Studies, 2 (16), 137-123. [Persian]
Dinarvand, N. (2020a). Evaluation of the effectiveness of metacognitive therapy on learned helplessness, loneliness and death anxiety in the elderly with mobility disorders, Second Conference on Psychology, Educational Sciences, Social Sciences and Counseling, Padua, Italy. [Persian]
 Dinarvand, n. (2020b). Evaluation of the effectiveness of spiritual therapy on learned helplessness, loneliness and death anxiety in the elderly with mobility disorders, Second Conference on Psychology, Educational Sciences, Social Sciences and Counseling, Padua, Italy. [Persian]
Egan, L. C., Bloom, P., & Santos, L. R. (2010). Choice-induced preferences in the absence of choice: Evidence from a blind two choice paradigm with young children and capuchin monkeys. Journal of Experimental Social Psychology, 46(1), 204-207.
Festinger, L. (1957). A theory of cognitive dissonance. Stanford University Press
Ghaderi, D., & Mostafaei, A. (2014). The Relationship between Religious Orientation and Quality of Life in the Elderly Male Living at Home and Living in a Nursing Home. Elderly Journal, 9 (1), 21-14. [Persian]
Ghadmpour, A., Moradizadeh, S., & Shah Karami, M. (2019). Evaluation of the effectiveness of mindfulness training on reducing loneliness and death anxiety in the elderly in Siddiq Center of Khorramabad. Razi Journal of Medical Sciences, 26 (4), 44-53. [Persian]
Gwilliam P, Wells, A., & Cartwright-Hatton S. (2004). Dose meta-cognition or responsibility predict obsessive–compulsive symptoms: A Test of themetacognitive model. Clinical Psychology & Psychotherapy, 11(2), 137-144.
Harmon-Jones, E. (2000). Cognitive dissonance and experienced negative affect: Evidence that dissonance increases experienced negative affect even in the absence of aversive consequences. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(12), 1490-1501.
Harrefors, C., Savenstedt, S., & Axelsson, K. (2009). Elderly people's perceptions of how they want to be cared for an interview study with healthy elderly couples in Northern Sweden. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 23(2), 353-360.
Henrich, L. M., & Gullone, E. (2006). The clinical significance of loneliness: A literature review. Clinical Psychology Review, 27 (6), 695-718.
Kavosian, N., Kazemzadeh, H., Kazemi, H., & Carbro, A. (2018). The Relationship between Spiritual Health and Loneliness in the Elderly in Karaj. Journal of Research in Religion and Health, 4 (2), 15-7. [Persian]
 Kerch, d., Crash Field, R. S., & Blocky, A. S. (2008). The individual in the community, translated by Mahmoud Sanaei, Tehran: Zavar Publications. [Persian]
Khaleghipour, M., Masjidi, M. Sh., & Ahmadi, Z. (2016). The effectiveness of Islamic spiritual therapy on lifestyle and peripheral white blood molecules in depressed elderly. Journal of Research in Mental Health, 10 (3), 87-69. [Persian]
 Koushiar, H., Ghanbari Hashemabadi, b. A., & Ismaili, H. (2012). The effect of group reminiscence on the criterion of disability in old age. Iranian Journal of Aging, 7 (1), 29-21. [Persian]
Lee, Y., & Salman, A. (2018). The mediating effect of spiritual well-being on depressive symptoms and health-related quality of life among elders. Archives of Psychiatric Nursing, 32 (3), 418-424.
Liang, Y. J. (2016). Reading to make a decision or to reduce cognitive dissonance. Computers in Human Behavior, 64(1), 463-471.
Liu, L. J., & Guo, Q. (2007), Loneliness and health-related quality of life for the empty nest elderly in the rural area of a mountainous county in China. Quality of Life Research, 16(8), 1275- 1280.
Mansoori Sepehr, R., Heidari, M., Bagherian, F., & Shokri, A. (2018). The Effect of Choice Reversibility on Attitude Change in Cognitive Disorder: A Free Choice Paradigm. Journal of Applied Psychology, 12 (3), 319-337. [Persian]
McCoubrie, R. C., & Davies, A. N. (2006). “Is there a correlation between spirituality and anxiety and depression in patients with advanced cancer?” Support Care Cancer. Psychology Journal, 14 (4), 379-385.
Mirdrikund, F., Panahi, H., & Hosseini Ramghani, N. (2016). Feeling lonely in the elderly: the role of communication skills, social support and functional disability. Psychology of Aging, 2 (2), 113-103. [Persian]
Motamedi, N., Shafiee Darabi, M., & Amini, Z. (2018). Assessing the level of social and emotional loneliness in the elderly and its relationship with some social factors affecting health in Isfahan, Journal of Social Cognition, 36 (46), 756-750. [Persian]
Mr. Yousefi, A., Zare, H., Zare, M., & Shaghaghi, F. (2014). Investigating the role of decision-making styles in cognitive dissonance and the resulting physiological changes, Journal of Social Cognition, 7 (2), 81-67. [Persian]
Myers, S. G., & Wells, A. (2005). Obsessivecompulsive symptoms: the contribution of metacognitions and responsibility. Anxiety Disorders, 19(7), 817–806.
Nazemi Ardakani F., Alipour, A., & Abedi Jafari F., (2013). Investigating the Relationship between Cognitive Disorder and Personality Traits with Eating Disorder Symptoms. Research in mental health, 7(4), 11-20. [Persian]
Puchalski, C. M., Vitillo, R., Hull, S. K., & Reller, N. (2014). Improving the spiritual dimension of whole person care: reaching national and international consensus. Journal of Palliative Medicine, 17(6), 642-56.
Rostami, M., Rasouli, M., & Kasaei, A. (2018). Comparison of the effectiveness of group counseling based on spirituality-based therapy and therapy based on acceptance and commitment on the existential boredom of the elderly. Psychology of Aging, 4(3), 178-165. [Persian]
Sadri Demirchi, A., & Ramezani, Sh. (2016). The effectiveness of existential therapy on loneliness and death anxiety in the elderly. Psychology of Aging, 2 (1), 1- 12.[Persian]
 Sadri Demirchi, A., Mohammadi, N., Ramezani, Sh., & Amanzad, Z. (2018). Evaluation of the effectiveness of group spiritual therapy on happiness and psychological hardiness of elderly women. Research in Religion and Health, 4 (2), 42-53. [Persian]
 Saffarinia, M., Sharifi Saki, Sh., & Ahmadi, H. (2016). The effectiveness of life review treatment techniques on the cognitive status of retired elderly men in Tehran. Journal of Health Psychology, 5 (20), 33-21. [Persian]
Savikko, N., Routasalo, P., Tilvis, R. S., Strandberg, T. E., & Pitkala, K. H. (2005). Predictors and subjective causes of loneliness in an aged population. Archives of Gerontology and Geriatrics, (4), 223- 233.
Shabani, p. (2019). Evaluation of the effectiveness of metacognitive therapy on improving learned helplessness and Cognitive mismatch of the elderly with movement disorders (Unpublished Master Thesis). Payame Noor University, Tehran.
Shaykh al-Islami, F., Reza Masouleh, S. h., Khodadadi, N., & Yazdani, M. (2011). Feeling lonely and the general health of the elderly. Comprehensive Nursing and Midwifery, 2 (66), 38-24. [Persian]
Shechtman, D., & Pastor, B. (2012). The effect of positive self-talk training on conflicts interpersonal in students with specific learning disabilities. Unpublished doctoral dissertation, Mississippi state University.    
Shoja Fard, S. H. (2020). Study and comparison of cognitive dissonance and social exchange styles in female patients with major depressive disorder and healthy women. Journal of Cognitive Psychology and Psychiatry, 7(3), 135- 124. [Persian]
Velayai, N., & Zalipour, S. (2015). The effectiveness of semantic therapy on death anxiety in the elderly. Journal of Aging Psychology, 5(1), 55-49. [Persian]
Wakslak, C. J. (2012). The experience of cognitive dissonance in important and trivial domains: A Construal-level theory approach. Journal of Experimental Social Psychology, 48(6), 1361–1364.
Wells A., & Sembi, S. (2009). Metacognitive therapy for PTSD: A core treatment manual. Cognitive and Behavioral Practice, 11(7), 365-377.
Wells, A. (2011).Panic disorder in association with relaxation-induced-anxiety: An Attentional training approach to treatment. Behavior Therapy, 2(1), 273-280.
 
Wu, L. F., & Koo, M. (2016). Randomized controlled trial of a six‐week spiritual
reminiscence intervention on hope, life satisfaction, and spiritual well‐being in elderly with mild and moderate dementia. International Journal of Geriatric Psychiatry, 31(2), 120-127.
 
Xinyue, Z., Liwei, Z., Lixing, Z., & Nan, G. (2009). The act of rejecting reduces the desire to reconnect Evidence for a cognitive dissonance account. Journal of Experimental Social Psychology, 45(1), 44–50.
Zandi, A. (2010). Standardization of the Arousal and Coordination Reduction Questionnaire (DARQ) in students of Payame Noor University of Tehran (Unpublished Master Thesis). Payame Noor University, Tehran. [Persian]
 Zare, H., and Saffarinia, M., & Rezaei, P. (2013). Comparison of metacognitive learning strategies, perfectionism and cognitive arousal between top rankings and other candidates for university entrance exams. Knowledge and Research in Applied Psychology, 14 (1), 62-53. [Persian]
Zarghami, H., & Mahmoudian, H. (2016). Child migration and loneliness of rural elderly parents. Journal of Health Psychology, 5 (19), 116-99. [Persian]
 Zhang, Y., Chen, Y., & Ma, L. (2018). Depression and cardiovascular disease in elderly: current understanding. Journal of Clinical Neuroscience, 47 (1), 1-5.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Metacognitive therapy
  • spirituality therapy
  • cognitive dissonance
  • loneliness
  • elderly
منابع
احدی، ح.، و جمهری، ف. (۱۳۹۰). روانشناسی رشد. نوجوان و بزرگسالی (جوانی، میانسالی و پیری). تهران: انتشارات آینده درخشان.
آقایوسفی، ع.، زارع، ح.، زارع، م.، و شقاقی، ف. (۱۳۹۳). بررسی نقش سبک‌های تصمیم­گیری در ناهماهنگی شناختی و تغییرات فیزیولوژیک ناشی از آن. نشریه شناخت اجتماعی، ۷(۲)، ۸۱-۶۷.
برقی­ایرانی، ز.، رجبی، م.، ناظمی، م.، و بگیان کولهمرز، م. ج. (۱۳۹۶). نقش سبک زندگی، سرمایه‌های روانشناختی و رفتارهای خودمراقبتی در پیش‌بینی بهزیستی ذهنی سالمندان دیابتی. فصلنامه علمی-پژوهشی روانشناسی سلامت، ۶(۳)،38-17.
برقی­ایرانی، م.، عباسی، م.، خانبابایی قلعه­یی، پ.، و رضایی، ش. (۱۳۹۹). اثربخشی روان­درمانی مثبت نگر بر اضطراب مرگ و احساس تنهایی سالمندان. چهارمین همایش ملی روانشناسی دانشگاه پیام نور، رشت.
بوالهری، ج.، نظیری، ق.، و زمانیان، س. (۱۳۹۱). اثربخشی رویکرد گروه درمانی معنوی برکاهش میزان افسردگی، اضطراب و استرس در زنان مبتلا به سرطان سینه. فصلنامه علمی-پژوهشی روانشناسی سلامت، ۳(۱)، ۱۱۵-۸۵.
خالقی­پور، م.، مسجدی، م. ش.، و احمدی، ز. (۱۳۹۵). اثربخشی معنویت درمانی اسلامی بر سبک زندگی و ملکولهای سفید خون محیطی سالمندان افسرده. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش در سلامت روانشناختی، ۱۰(۳)،۸۷-۶۹.
دهشیری، غ.، سهرابی، ف.، جعفری، ع.، و نجفی، م. (۱۳۸۷). بررسی خصوصیا ت روانسنجی مقیاس بهزیستی معنوی در میان دانشجویان، مطالعات روانشناختی، ۲ (۱۶)،۱۳۷-۱۲۳.
دیناروند، ن. (الف۱۳۹۹). بررسی اثربخشی فراشناخت درمانی بر
درماندگی آموخته شده، احساس تنهایی و اضطراب مرگ سالمندان دارای اختلال حرکتی. دومین کنفرانس روانشناسی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی و مشاوره، پادوا ایتالیا.
دیناروند، ن. (ب۱۳۹۹). بررسی اثربخشی معنویت درمانی بر درماندگی آموخته شده، احساس تنهایی و اضطراب مرگ سالمندان دارای اختلال حرکتی. دومین کنفرانس روانشناسی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی و مشاوره، پادوا ایتالیا.
رستمی، م.، رسولی، م.، و کسایی، ع. (۱۳۹۷). مقایسه اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر درمان معنویت محور و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر دلزدگی وجودی سالمندان. روانشناسی پیری، ۴(۳)، ۱۷۸-۱۶۵.
زارع، ح.، و صفاری نیا، م.، و رضایی، پ. (۱۳۹۲). مقایسه راهبردهای فراشناختی یادگیری، کمال­گرایی و انگیختگی شناختی بین رتبه‌های برتر و سایر داوطلبان امتحانات ورودی سراسری دانشگاه‌ها. دانش و پژوهش در روان­شناسی کاربردی، ۱۴(۱)، ۶۲-۵۳.
زندی، آ. (۱۳۸۹). استانداردسازی پرسشنامه برانگیختگی و کاهش ناهماهنگی (DARQ) در دانشجویان دانشگاه پیام­نور تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه پیام نور، تهران.
سورین، و. تانکارد، ج. (۲۰۰۵). نظریه‌های ارتباطات (ترجمه ع. دهقان). تهران: دانشگاه تهران.
شجاع­فرد، ش. (۱۳۹۹). بررسی و مقایسه‌ی ناهماهنگی شناختی و سبک‌های تبادل اجتماعی در بیماران زن مبتلا به اختلال افسردگی اساسی و زنان سالم. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۷(۳)، ۱۳۵- ۱۲۴.
شعبانی، پ. (۱۳۹۸). بررسی اثربخشی فراشناخت درمانی بر بهبود درماندگی آموخته شده و ناهماهنگی شناختی سالمندان دارای اختلال حرکتی (پایان­نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده). دانشگاه پیام نور، تهران.
شیخ الاسلامی، ف.، ماسوله، ش.، خدادادی، ن.، و یزدانی، م. (۱۳۹۰). احساس تنهایی و سلامت عمومی سالمندان. پرستاری و مامایی جامع­نگر، ۲ (۶۶)، ۳۸-۲۴.
صدری دمیرچی، ا.، و رمضانی، ش. (۱۳۹۵). اثربخشی درمان وجودی بر احساس تنهایی و اضطراب مرگ در سالمندان. روان‌شناسی پیری، ۲(۱)، ۱۲-۱.
صدری دمیرچی، ا.، محمدی، ن.، رمضانی، ش.، و امان­زاد، ز. (۱۳۹۷). بررسی اثربخشی معنویت درمانی گروهی بر شادکامی و سرسختی روانشناختی زنان سالمند. پژوهش در دین و سلامت، ۴(۲)،53-42.
صفاری­نیا، م.، شریفی­ساکی، ش.، و احمدی، ه. (۱۳۹۵). اثربخشی فنون درمان مرور زندگی بر وضعیت شناختی مردان سالمند بازنشسته شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی سلامت، ۵(۲۰)، ۳۳-۲۱.
ضرغامی، ح.، و محمودیان، ح. (۱۳۹۵). مهاجرت فرزندان و احساس تنهایی والدین سالمند روستایی. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت، ۵(۱۹)، ۱۱۶-۹۹.
قادری، د.، و مصطفایی، ع. (۱۳۹۳). رابطه جهت­گیری مذهبی و کیفیت زندگی در سالمندان مرد ساکن در خانه و ساکن در خانه سالمندان. مجله سالمند، ۹(۱)،۲۱-۱۴.
قدم­پور، ع.، مرادی­زاده، س.، و شاه­کرمی، م. (۱۳۹۸). بررسی اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر کاهش احساس تنهایی و اضطراب مرگ سالمندان مرکز صدیق شهر خرم آباد. مجله علوم پزشکی رازی، ۲۶(۴)،53-44.
کاوسیان، ن.، کاظم­زاده، ح.، کاظمی، ح.، و کاربرو، ا. (۱۳۹۷). ارتباط بین سلامت معنوی و احساس تنهایی در سالمندان شهر کرج، مجله پژوهش در دین و سلامت، ۴(۲)،۱۵-۷.
کرچ، د.، کراچ فیلد، ر. س.، و بلاکی، ا. اس. (۲۰۰۸). فرد در اجتماع (ترجمه م. صناعی). تهران: انتشارات زوار.
کوشیار، ه.، قنبری هاشم­آبادی، ب. ع.، و اسماعیلی، ح. (۱۳۹۱).
تأثیر خاطره­گویی گروهی بر معیار ناتوانی در سالمندی. مجله سالمندی ایران، ۷(۱)،۲۹-۲۱.
گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵). http://www.amar.org
معتمدی، ن.، شفیعی­دارابی، م.، و امینی، ز. (۱۳۹۷). بررسی میزان احساس تنهایی اجتماعی و عاطفی در سالمندان و ارتباط آن با برخی از عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت در شهرستان اصفهان. مجله روانشناسی، ۳۶(۴۸۶)، ۷۵۶-۷۵۰.
منصوری سپهر، ر.، حیدری، م.، باقریان، ف.، و شکری، ا. (۱۳۹۷). اثر بازگشت‌پذیری انتخاب بر تغییر نگرش در ناهماهنگی شناختی: پارادایم انتخاب آزاد. فصلنامه
روان­شناسی کاربردی، ۱۲
(۳)، 337-319.
میردریکوند، ف.، پناهی، ه.، و حسینی رمقانی، ن. (۱۳۹۵). احساس تنهایی در سالمندان: نقش مهارت‌های ارتباطی، حمایت اجتماعی و ناتوانی عملکردی. روانشناسی پیری، ۲(۲)،۱۱۳-۱۰۳.
ناظمی اردکانی ف.، علی پور، ا.، و عابدی­جعفری ف.، (۱۳۹۲). بررسی رابطه‌ی ناهماهنگی شناختی و ویژگی‌های شخصیتی با نشانه‌های اختلال خوردن. پژوهش در سلامت روانشناختی، ۷(۴)،20-11.
هروى کریموى، م.، انوشه، م.، فرغان، م.، شیخی، م. ت.، حاجی‌زاده، ا.، مداح، ب.، محمدی، ع. و احمدی، ف. ا. (۱۳۸۶). تبیین دیدگاه سالمندان پیرامون پدیدۀ احساس تنهایی: یک پژوهش کیفی پدیدارشناسى. مجله سالمند ایران، ۲(۶)،۴۲۰-۴۱۰.
ولایی، ن.، و زالی پور، س. (۱۳۹۴). اثربخشی معنا درمانی بر اضطراب مرگ سالمندان. مجله روانشناسی پیری، ۵(۱)،۵۵-۴۹.
References
Ahadi, H., & Jamhari, F. (2011). Developmental Psychology. Adolescence and adulthood, youth, middle age and old age). Tehran: Bright Future Publications. [Persian]
Askari, M., Mohammadi, H., Radmehr, H., & Jahangir, A. H. (2018). The Effect of spiritual–religious psychotherapy on enhancing quality of life and reducingsymptoms of anxiety and depression among the elderly. Journal of Research on Religion & Health, 4(2), 29-41. [Persian]
Aylaz, R., Aktürk, U., Erci, C., Özturk, H., & Aslan, H. (2014). Relationship between depression and loneliness in elderly and examination of influential factors. Archives of Gerontology and Geriatrics, 55(3), 684-699.
Barghi Irani, M., Abbasi, M., Khanbabaei Ghaleei, P., & Rezaei, Sh. (2020). The effectiveness of positive psychotherapy on death anxiety and loneliness in the elderly. The 4th National Conference on Psychology, Payame Noor University, Rasht. [Persian]
Barghi Irani, Z., Rajabi, M., Nazemi, M., & Begian Colehmers, M. J. (2017). The role of lifestyle, psychological capital and self-care behaviors in predicting the mental well-being of diabetic elderly. Journal of Health Psychology, 6 (3), 17-38. [Persian]
Boalhari, J., Naziri, Q., & Zamanian, S. (2012). The effectiveness of spiritual group therapy approach on reducing depression, anxiety and stress in women with breast cancer. Psychology Journal, 3 (1), 115-85. [Persian]
Cacioppo, J. T., Hughes, M. E., Waite, L. J., Hawkley, L. C., & Thisted, R. A. (2006). Loneliness as a specific risk factor for depressive symptoms: Cross-sectional and Longitudinal Analysis. Psychology and Aging, 21, 140-151.
Davidson, J. R., Ballenger, J. C., Lecrubier, Y., Nutt, D. J., Borkovec, T. D., & Rickels, K.(2001). Consensus statement on generalized anxiety disorder from the International Consensus Group on Depression and Anxiety. Journal of Clinical Psychiatry, 6(2), 53-58.
 Dehshiri, G., Sohrabi, F., Jafari, A., & Najafi, M. (2008). A Study of Psychometric Properties of Spiritual Well-Being Scale among Students, Psychological Studies, 2 (16), 137-123. [Persian]
Dinarvand, N. (2020a). Evaluation of the effectiveness of metacognitive therapy on learned helplessness, loneliness and death anxiety in the elderly with mobility disorders, Second Conference on Psychology, Educational Sciences, Social Sciences and Counseling, Padua, Italy. [Persian]
 Dinarvand, n. (2020b). Evaluation of the effectiveness of spiritual therapy on learned helplessness, loneliness and death anxiety in the elderly with mobility disorders, Second Conference on Psychology, Educational Sciences, Social Sciences and Counseling, Padua, Italy. [Persian]
Egan, L. C., Bloom, P., & Santos, L. R. (2010). Choice-induced preferences in the absence of choice: Evidence from a blind two choice paradigm with young children and capuchin monkeys. Journal of Experimental Social Psychology, 46(1), 204-207.
Festinger, L. (1957). A theory of cognitive dissonance. Stanford University Press
Ghaderi, D., & Mostafaei, A. (2014). The Relationship between Religious Orientation and Quality of Life in the Elderly Male Living at Home and Living in a Nursing Home. Elderly Journal, 9 (1), 21-14. [Persian]
Ghadmpour, A., Moradizadeh, S., & Shah Karami, M. (2019). Evaluation of the effectiveness of mindfulness training on reducing loneliness and death anxiety in the elderly in Siddiq Center of Khorramabad. Razi Journal of Medical Sciences, 26 (4), 44-53. [Persian]
Gwilliam P, Wells, A., & Cartwright-Hatton S. (2004). Dose meta-cognition or responsibility predict obsessive–compulsive symptoms: A Test of themetacognitive model. Clinical Psychology & Psychotherapy, 11(2), 137-144.
Harmon-Jones, E. (2000). Cognitive dissonance and experienced negative affect: Evidence that dissonance increases experienced negative affect even in the absence of aversive consequences. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(12), 1490-1501.
Harrefors, C., Savenstedt, S., & Axelsson, K. (2009). Elderly people's perceptions of how they want to be cared for an interview study with healthy elderly couples in Northern Sweden. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 23(2), 353-360.
Henrich, L. M., & Gullone, E. (2006). The clinical significance of loneliness: A literature review. Clinical Psychology Review, 27 (6), 695-718.
Kavosian, N., Kazemzadeh, H., Kazemi, H., & Carbro, A. (2018). The Relationship between Spiritual Health and Loneliness in the Elderly in Karaj. Journal of Research in Religion and Health, 4 (2), 15-7. [Persian]
 Kerch, d., Crash Field, R. S., & Blocky, A. S. (2008). The individual in the community, translated by Mahmoud Sanaei, Tehran: Zavar Publications. [Persian]
Khaleghipour, M., Masjidi, M. Sh., & Ahmadi, Z. (2016). The effectiveness of Islamic spiritual therapy on lifestyle and peripheral white blood molecules in depressed elderly. Journal of Research in Mental Health, 10 (3), 87-69. [Persian]
 Koushiar, H., Ghanbari Hashemabadi, b. A., & Ismaili, H. (2012). The effect of group reminiscence on the criterion of disability in old age. Iranian Journal of Aging, 7 (1), 29-21. [Persian]
Lee, Y., & Salman, A. (2018). The mediating effect of spiritual well-being on depressive symptoms and health-related quality of life among elders. Archives of Psychiatric Nursing, 32 (3), 418-424.
Liang, Y. J. (2016). Reading to make a decision or to reduce cognitive dissonance. Computers in Human Behavior, 64(1), 463-471.
Liu, L. J., & Guo, Q. (2007), Loneliness and health-related quality of life for the empty nest elderly in the rural area of a mountainous county in China. Quality of Life Research, 16(8), 1275- 1280.
Mansoori Sepehr, R., Heidari, M., Bagherian, F., & Shokri, A. (2018). The Effect of Choice Reversibility on Attitude Change in Cognitive Disorder: A Free Choice Paradigm. Journal of Applied Psychology, 12 (3), 319-337. [Persian]
McCoubrie, R. C., & Davies, A. N. (2006). “Is there a correlation between spirituality and anxiety and depression in patients with advanced cancer?” Support Care Cancer. Psychology Journal, 14 (4), 379-385.
Mirdrikund, F., Panahi, H., & Hosseini Ramghani, N. (2016). Feeling lonely in the elderly: the role of communication skills, social support and functional disability. Psychology of Aging, 2 (2), 113-103. [Persian]
Motamedi, N., Shafiee Darabi, M., & Amini, Z. (2018). Assessing the level of social and emotional loneliness in the elderly and its relationship with some social factors affecting health in Isfahan, Journal of Social Cognition, 36 (46), 756-750. [Persian]
Mr. Yousefi, A., Zare, H., Zare, M., & Shaghaghi, F. (2014). Investigating the role of decision-making styles in cognitive dissonance and the resulting physiological changes, Journal of Social Cognition, 7 (2), 81-67. [Persian]
Myers, S. G., & Wells, A. (2005). Obsessivecompulsive symptoms: the contribution of metacognitions and responsibility. Anxiety Disorders, 19(7), 817–806.
Nazemi Ardakani F., Alipour, A., & Abedi Jafari F., (2013). Investigating the Relationship between Cognitive Disorder and Personality Traits with Eating Disorder Symptoms. Research in mental health, 7(4), 11-20. [Persian]
Puchalski, C. M., Vitillo, R., Hull, S. K., & Reller, N. (2014). Improving the spiritual dimension of whole person care: reaching national and international consensus. Journal of Palliative Medicine, 17(6), 642-56.
Rostami, M., Rasouli, M., & Kasaei, A. (2018). Comparison of the effectiveness of group counseling based on spirituality-based therapy and therapy based on acceptance and commitment on the existential boredom of the elderly. Psychology of Aging, 4(3), 178-165. [Persian]
Sadri Demirchi, A., & Ramezani, Sh. (2016). The effectiveness of existential therapy on loneliness and death anxiety in the elderly. Psychology of Aging, 2 (1), 1- 12.[Persian]
 Sadri Demirchi, A., Mohammadi, N., Ramezani, Sh., & Amanzad, Z. (2018). Evaluation of the effectiveness of group spiritual therapy on happiness and psychological hardiness of elderly women. Research in Religion and Health, 4 (2), 42-53. [Persian]
 Saffarinia, M., Sharifi Saki, Sh., & Ahmadi, H. (2016). The effectiveness of life review treatment techniques on the cognitive status of retired elderly men in Tehran. Journal of Health Psychology, 5 (20), 33-21. [Persian]
Savikko, N., Routasalo, P., Tilvis, R. S., Strandberg, T. E., & Pitkala, K. H. (2005). Predictors and subjective causes of loneliness in an aged population. Archives of Gerontology and Geriatrics, (4), 223- 233.
Shabani, p. (2019). Evaluation of the effectiveness of metacognitive therapy on improving learned helplessness and Cognitive mismatch of the elderly with movement disorders (Unpublished Master Thesis). Payame Noor University, Tehran.
Shaykh al-Islami, F., Reza Masouleh, S. h., Khodadadi, N., & Yazdani, M. (2011). Feeling lonely and the general health of the elderly. Comprehensive Nursing and Midwifery, 2 (66), 38-24. [Persian]
Shechtman, D., & Pastor, B. (2012). The effect of positive self-talk training on conflicts interpersonal in students with specific learning disabilities. Unpublished doctoral dissertation, Mississippi state University.    
Shoja Fard, S. H. (2020). Study and comparison of cognitive dissonance and social exchange styles in female patients with major depressive disorder and healthy women. Journal of Cognitive Psychology and Psychiatry, 7(3), 135- 124. [Persian]
Velayai, N., & Zalipour, S. (2015). The effectiveness of semantic therapy on death anxiety in the elderly. Journal of Aging Psychology, 5(1), 55-49. [Persian]
Wakslak, C. J. (2012). The experience of cognitive dissonance in important and trivial domains: A Construal-level theory approach. Journal of Experimental Social Psychology, 48(6), 1361–1364.
Wells A., & Sembi, S. (2009). Metacognitive therapy for PTSD: A core treatment manual. Cognitive and Behavioral Practice, 11(7), 365-377.
Wells, A. (2011).Panic disorder in association with relaxation-induced-anxiety: An Attentional training approach to treatment. Behavior Therapy, 2(1), 273-280.
Wu, L. F., & Koo, M. (2016). Randomized controlled trial of a six‐week spiritual
reminiscence intervention on hope, life satisfaction, and spiritual well‐being in elderly with mild and moderate dementia. International Journal of Geriatric Psychiatry, 31(2), 120-127.
Xinyue, Z., Liwei, Z., Lixing, Z., & Nan, G. (2009). The act of rejecting reduces the desire to reconnect Evidence for a cognitive dissonance account. Journal of Experimental Social Psychology, 45(1), 44–50.
Zandi, A. (2010). Standardization of the Arousal and Coordination Reduction Questionnaire (DARQ) in students of Payame Noor University of Tehran (Unpublished Master Thesis). Payame Noor University, Tehran. [Persian]
 Zare, H., and Saffarinia, M., & Rezaei, P. (2013). Comparison of metacognitive learning strategies, perfectionism and cognitive arousal between top rankings and other candidates for university entrance exams. Knowledge and Research in Applied Psychology, 14 (1), 62-53. [Persian]
Zarghami, H., & Mahmoudian, H. (2016). Child migration and loneliness of rural elderly parents. Journal of Health Psychology, 5 (19), 116-99. [Persian]
 Zhang, Y., Chen, Y., & Ma, L. (2018). Depression and cardiovascular disease in elderly: current understanding. Journal of Clinical Neuroscience, 47 (1), 1-5.