اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر سرزندگی در سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مشاوره توانبخشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 کارشناس ارشد مشاوره خانواده، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

سرزندگی به عنوان تجربه درونی سرشار از انرژی معرفی شده که در این تجربه، افراد در خود احساس شورِ زندگی و روحیه می‌کنند. سرزندگی ذهنی عبارت از داشتن احساس مثبت زندگی و بانشاط بودن است. چنین حالتی در دوره سالمندی اهمیت فراوانی دارد. بنابراین هدف این پژوهش بررسی اثربخشی روان‌درمانگری مثبت‌نگر بر سرزندگی در سالمندان بود. پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون–پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه‌ آماری شامل کلیه‌ سالمندان مراجع مراکز نگهداری روزانه سالمندان شهرستان الیگودرز در سال 1397 بودند که از میان آنها 30 سالمند به صورت هدفمند و بر اساس ملاک‌های ورود و خروج مطالعه انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس سرزندگی ذهنی رایان و فردریک بود. گروه آزمایش در 8 جلسه‌ 90 دقیقه‌ای به صورت گروهی در جلسات روان‌درمانی مثبت‌نگر حضور یافتند، در حالی که گروه کنترل هیچ مداخله‌ای را دریافت نکردند. داده‎ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره (آنکوا) در نرم‌افزار SPSS نسخه 25 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که روان‌درمانی مثبت‌نگر به طور معناداری باعث افزایش سرزندگی در سالمندان شده است. براساس نتایج این پژوهش پیشنهاد می‌شود از روان‌درمانی مثبت‌نگر برای افزایش سرزندگی در سالمندان استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Positive Psychotherapy on the Vitality in the Elderly

نویسندگان [English]

  • Ghazaleh Tavakoli 1
  • Sedigheh Rezai Dehnavi 2
  • Zahra Montajabian 3
1 M.A in Rehabilitation Counseling, Faculty of Education and Psychology Sciences, Payame Noor University of Tehran, I.R. Iran
2 Ph.D. in Psychology, Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Payame Noor University of Tehran, I.R. Iran
3 M.A in Family Counseling, Faculty of Education and Psychology, Payame Noor University of Tehran, I.R. Iran
چکیده [English]

Vitality is presented as an energy-filled inner experience in which people experience a sense of life and spirit within themselves. Subjective vitality refers to a positive feeling of aliveness and energy. This condition appears to be important in the elderly. Therefore, the aim of the present study was to study of the effectiveness of positive psychotherapy on vitality in the elderly. This was a quasi-experimental study with pretest-posttest and control group design. The statistical population included all the elderly referring to the day care centers for the elderly in Aligudarz, Iran in 2018, among whom 30 elderly were chosen using purposive sampling method along with inclusion and exclusion criteria and assigned randomly into two groups of experimental and control (each with 15 members). Research tool consisted of Rayan & Frederick’s subjective vitality scale. The experimental group participated in a group positive psychotherapy for eight 90-minute sessions, while the control group did not receive any intervention. Data were analyzed using the univariate analysis of covariance (ANCOVA) in SPSS-25. The results indicated that positive psychotherapy, significantly increased vitality in the elderly. Based on the results of this study, positive psychotherapy is suggested to be used in order to increase vitality in the elderly.

References 
Arabzadeh, M. (2016). The effect of positive psychotherapy on self-management ability in elderly. Journal of Health & Care, 18 (3), 228-236. [Persian]
Arabzadeh, M. (2017). Relationship between basic psychological needs and mental vitality in the elderly Iranian Journal of Ageing, 12(2), 170-179. [Persian]
Banisi, P. (2019). The effectiveness of positivism training on subjective well-being, positive meta-emotion and self-management ability in the elderly women. Journal of Aging Psychology, 5(3), 217-227. [Persian]

Borji, M., & Tarjoman, A. (2018). Investigating the effect of religious intervention on mental vitality and sense of loneliness among the elderly referring to community healthcare centers. Journal of Religion and Healthy, 59, 163-172. [Persian]
Comerford, J., Batteson, T., & Tormey, R. (2015). Academic buoyancy in second level schools: insights from Ireland. Journal of Social and Behavioral Sciences, 197, 98-103.
 Couto, N., Antunes, R., Monteiro, D., Moutão, J., Marinho, D. A., & Cidl, L. (2017). Impact of the basic psychological needs in subjective happiness, subjective vitality and physical activity in an elderly Portuguese population. Motricidade, 13(2), 58-70.
Diener, E. (2014). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95, 542-575.
Farnam, A.(2016). The Effect of positive thinking training in enhancement of quality and hope of life among the elderly. Positive Psychology Research, 1(5), 75-88. [Persian]
Haewon, J. (2017). The Relationship between physical activity, meaning in life, and subjective vitality in community-dwelling older adults. Gerontology & Geriatrics, 73, 120-124.
Hamid, N., Vatankhah, M., & Mehrabizadeh Honarmad, M. (2013). The Efficacy of quality of life grouptraining on happiness and vitality of aged men of Ahvaz city.The Journal of Urmia University of Medical Sciences, 24(10),800-811. [Persian]
Haroon Rashidi, H., & Bahiraei, M. H. (2020). The Effectiveness of positivism training on the life satisfaction and character strengths in the elderly men. Aging Psychology, 6(2), 179-189. [Persian]
Heidari, F., Amiri, A., & Amiri, Z. (2016). The Effect of person-centered narrative therapy on happiness and death anxiety of elderly people. Abnormal and Behavioural Psychology, 2(3), 1-5. [Persian]
Khodabakhshi-Koolaee, A., Heidari, F., & Zangeneh Motlagh F. (2018). The Effect of mixed prayer and positive psychology group therapy on life meaning and death anxiety among elderly women with physical-motor disabilities. Journal of Research on Religion & Health, 4(2), 16-28. [Persian]
Kim, E. S., Park, N., & Peterson, C. (2011). Dispositional optimism protects older adults from stroke: The Health and retirement study. Stroke, 42(10), 2855-2859.‎
Leontopoulou, S. (2015). A Positive Psychology intervention with emerging adults. The European Journal of Counselling Psychology, 3(2), 113–136.
 Magyar Moe, J. L. (2009). Therapist's guide to positive psychological interventions. Cambridge: ‎Academic Press.
Majidi, M. (2014). The Effectiveness of positive psychology on the mental health of older women. Third national conference on mental health and wellness, Islamic Azad University, Torbat-e Jam, Iran. [Persian]
Naseh, L., & Heidari, M. (2015). Relationship between general self-efficacy and quality of life among elderly living in chaharmahal bakhtiari nursing homest. Ageing, 10(1), 62-71. [Persian]
Pachana, N., & Laidlaw K. (2014). The Oxford handbook of clinical geropsychology. Oxford: Oxford University Press.
Peterson, C., & Seligman, M. E. P. (2004). Character strengths and virtues: A handbook and classification.Oxford Press.
Putwain, D. V., Connors, L., Symes, W., & Douglas-Osborn, E. (2011). Is academic buoyancy anything more than adaptive coping? Anxiety, Stress and Coping, 3, 1-10.
Rahimi Kazeroni, N., & Karami, A. (2019). Evaluation of the effectiveness of positive psychology on marital intimacy and mental vitality in women with conflict with their spouses, referring to counseling centers in Shiraz. New Advances in Behavioral Sciences, 4(35), 39-55. [Persian]
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2008). From ego depletion to vitality: Theory and findings concerning the facilitation of energy available to the self. Social and Personality Psychology Compass,2(2), 702–17.
Ryan, R. M., & Frederick, C. (1997). On energy, personality, and health: Subjective vitality as a dynamic reflection of well-being. Journal of Personality, 65(3), 529–65.
Saeidimehr, S., Geravandi, S., Izadmehr, A., & Mohammadi, M. J. (2016).Relationship between the “Quality of life” and symptoms of depression among older adults. Ageing, 11(1), 90-99. [Persian]
Sarah, M., Paul, C., & Lisa, K. M. (2013). Wellbeing, academic buoyancy and educational achievement in primary school student. International Journal of Educationalr Research, 62, 239-248.
Seligman, M. (2010). Authentic happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for Lasting Fulfilling. Free.
Seligman, M. E. P. (2012). Flourish: A Visionary new understanding of happiness and well-being. Free Press.
Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2013). Positive Psychology: An introduction, American Psychologist, 55, 5-14

کلیدواژه‌ها [English]

  • Elderly
  • Vitality
  • Positive Psychotherapy ‎

مراجع

منابع
بنیسی، پ. (1398). اثربخشی آموزش مثبت‌نگری بر بهزیستی ذهنی، فراهیجان مثبت و توانایی خودمدیریتی زنان سالمند. روان­شناسی پیری، 5(3)، 227-217.
توکلی، غ.، رضایی­دهنوی، ص.، و منتجبیان، ز. (1398). اثربخشی روان‌درمانی‌ مثبت‌نگر بر ادراک درد و اضطراب مرگ در سالمندان. مجله روا­­ن­شناسی پیری، 5(4)، 332-321.
حمید، ن.، وطن‌خواه، م.، و مهراب­زاده­هنرمند، م. (1392). اثربخشی آموزش مهارت‌های کیفیت زندگی به شیوه گروهی بر شادکامی و سرزندگی سالمندان مرد شهر اهواز. مجله مطالعات علوم پژشکی ارومیه، 24(10)، 811-800.
خدابخشی کولایی، آ.، حیدری، ف.، و زنگنه­مطلق، ف. (1397). اثربخشی درمان گروهی-ترکیبی دعا و روان­شناسی مثبت گرا بر ‏معناجویی و اضطراب مرگ در سالمندان زن معلول جسمی-حرکتی. پژوهش در دین و سلامت، 15(2)، 28-14.‏
 رحیمی کازرونی، ر.، و کرمی، ع. (1398). بررسی اثربخشی روان‌شناسی مثبت‌نگر بر صمیمیت زناشویی و سرزندگی ذهنی در زنان دارای تعارض با همسر، مراجع کننده به مراکز مشاوره شهر شیراز. پیشرفت­های نوین در علوم رفتاری، 4(35)، 55-39.
سعیدی­مهر، س.، گراوندی، س.، ایزدمهر.، و محمدی، م. ج. (1395). رابطه کیفیت زندگی با علائم افسردگی در سالمندان. سالمند، 11(1)، 99-90.
شریفی، ج.، شهبازی، م.، و گودزیان، م. (1393). تأثیر امید درمانی بر رضایت از زندگی و سرزندگی زنان سالمند. فصلنامه کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی سبزوار(فصلنامه بیهق)، 1(32)، 21-11.
عرب­زاده، م. (1396). رابطه نیازهای اساسی روان‌شناختی با سرزندگی ذهنی در سالمندان. سالمند، 12(2)، 179-170.
عرب‌زاده، م. (1395). تأثیر روان‌درمانی مثبت‎نگر بر توانایی‌های خود‌مدیریتی سالمندان. سلامت و مراقبت، 18(3)، 220-236.
فرنام، ع. (1395). تأثیر آموزش مثبت‌نگری در افزایش کیفیت و امید به زندگی در سالمندان. پژوهش نامه روانشناسی مثبت، 1(2)، 88-75.
مجیدی، م. (1393). اثربخشی روانشناسی مثبت‌نگر بر سلامت روان زنان سالمند. مقاله ارائه شده در سومین همایش ملی سلامت روان و تندرستی، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت­جام.
مگیارموئه، ج. ل. (1392). مداخلات روانشناسی مثبت‌نگر (ترجمه ع. اکبرفروغی، ج. اصلانی و س. رفیعی). تهران: ارجمند. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2009).
ناصح، ل.، و حیدری، م. (1394). ارتباط خودکارآمدی عمومی و کیفیت زندگی در سالمندان مقیم سراهای سالمندی استان چهارمحال و بختیاری. سالمند، 10(1)، 71-62.
هارون­رشیدی، ه.، و بحیرانی، م. ر. (1399). اثربخشی مداخله مثبت­نگر بر رضایت از زندگی و توانمندی منش در مردان سالمند. روان‌شناسی پیری، 6(2)، 189-179.
References
Arabzadeh, M. (2016). The effect of positive psychotherapy on self-management ability in elderly. Journal of Health & Care, 18 (3), 228-236. [Persian]
Arabzadeh, M. (2017). Relationship between basic psychological needs and mental vitality in the elderly Iranian Journal of Ageing, 12(2), 170-179. [Persian]
Banisi, P. (2019). The effectiveness of positivism training on subjective well-being, positive meta-emotion and self-management ability in the elderly women. Journal of Aging Psychology, 5(3), 217-227. [Persian]
Borji, M., & Tarjoman, A. (2018). Investigating the effect of religious intervention on mental vitality and sense of loneliness among the elderly referring to community healthcare centers. Journal of Religion and Healthy, 59, 163-172. [Persian]
Comerford, J., Batteson, T., & Tormey, R. (2015). Academic buoyancy in second level schools: insights from Ireland. Journal of Social and Behavioral Sciences, 197, 98-103.
 Couto, N., Antunes, R., Monteiro, D., Moutão, J., Marinho, D. A., & Cidl, L. (2017). Impact of the basic psychological needs in subjective happiness, subjective vitality and physical activity in an elderly Portuguese population. Motricidade, 13(2), 58-70.
Diener, E. (2014). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95, 542-575.
Farnam, A.(2016). The Effect of positive thinking training in enhancement of quality and hope of life among the elderly. Positive Psychology Research, 1(5), 75-88. [Persian]
Haewon, J. (2017). The Relationship between physical activity, meaning in life, and subjective vitality in community-dwelling older adults. Gerontology & Geriatrics, 73, 120-124.
Hamid, N., Vatankhah, M., & Mehrabizadeh Honarmad, M. (2013). The Efficacy of quality of life grouptraining on happiness and vitality of aged men of Ahvaz city.The Journal of Urmia University of Medical Sciences, 24(10),800-811. [Persian]
Haroon Rashidi, H., & Bahiraei, M. H. (2020). The Effectiveness of positivism training on the life satisfaction and character strengths in the elderly men. Aging Psychology, 6(2), 179-189. [Persian]
Heidari, F., Amiri, A., & Amiri, Z. (2016). The Effect of person-centered narrative therapy on happiness and death anxiety of elderly people. Abnormal and Behavioural Psychology, 2(3), 1-5. [Persian]
Khodabakhshi-Koolaee, A., Heidari, F., & Zangeneh Motlagh F. (2018). The Effect of mixed prayer and positive psychology group therapy on life meaning and death anxiety among elderly women with physical-motor disabilities. Journal of Research on Religion & Health, 4(2), 16-28. [Persian]
Kim, E. S., Park, N., & Peterson, C. (2011). Dispositional optimism protects older adults from stroke: The Health and retirement study. Stroke, 42(10), 2855-2859.‎
Leontopoulou, S. (2015). A Positive Psychology intervention with emerging adults. The European Journal of Counselling Psychology, 3(2), 113–136.
 Magyar Moe, J. L. (2009). Therapist's guide to positive psychological interventions. Cambridge: ‎Academic Press.
Majidi, M. (2014). The Effectiveness of positive psychology on the mental health of older women. Third national conference on mental health and wellness, Islamic Azad University, Torbat-e Jam, Iran. [Persian]
Naseh, L., & Heidari, M. (2015). Relationship between general self-efficacy and quality of life among elderly living in chaharmahal bakhtiari nursing homest. Ageing, 10(1), 62-71. [Persian]
Pachana, N., & Laidlaw K. (2014). The Oxford handbook of clinical geropsychology. Oxford: Oxford University Press.
Peterson, C., & Seligman, M. E. P. (2004). Character strengths and virtues: A handbook and classification.Oxford Press.
Putwain, D. V., Connors, L., Symes, W., & Douglas-Osborn, E. (2011). Is academic buoyancy anything more than adaptive coping? Anxiety, Stress and Coping, 3, 1-10.
Rahimi Kazeroni, N., & Karami, A. (2019). Evaluation of the effectiveness of positive psychology on marital intimacy and mental vitality in women with conflict with their spouses, referring to counseling centers in Shiraz. New Advances in Behavioral Sciences, 4(35), 39-55. [Persian]
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2008). From ego depletion to vitality: Theory and findings concerning the facilitation of energy available to the self. Social and Personality Psychology Compass,2(2), 702–17.
Ryan, R. M., & Frederick, C. (1997). On energy, personality, and health: Subjective vitality as a dynamic reflection of well-being. Journal of Personality, 65(3), 529–65.
Saeidimehr, S., Geravandi, S., Izadmehr, A., & Mohammadi, M. J. (2016).Relationship between the “Quality of life” and symptoms of depression among older adults. Ageing, 11(1), 90-99. [Persian]
Sarah, M., Paul, C., & Lisa, K. M. (2013). Wellbeing, academic buoyancy and educational achievement in primary school student. International Journal of Educationalr Research, 62, 239-248.
Seligman, M. (2010). Authentic happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for Lasting Fulfilling. Free.
Seligman, M. E. P. (2012). Flourish: A Visionary new understanding of happiness and well-being. Free Press.
Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2013). Positive Psychology: An introduction, American Psychologist, 55, 5-14.
Sharifi, J., Shahbazi, M., & Godarziyan, M. (2015). Effectiveness of hope therapy on life satisfaction and vitality of elderly women. Quarterly Journal of Student Research Committee of Sabzevar University of Medical Sciences and Health Services (Beyhagh Quarterly), 1(32), 11-21. [Persian]
‎Tavakoli, Gh., Rezai Dehnavi, S. & Montajabian, Z. (2020). The Effectiveness of positive psychotherapy on pain perception and death anxiety in the elderly. Journal of aging psychology, 5(4), 321-332. [Persian]
Westerhof, G. J., Bohlmeijer, E. T., Beljouw, I. M. J., & Pot, A. M. (2010). Improvement in personal meaning ‎mediates the effects of a Life review intervention on depressive symptoms in a randomized ‎controlled trial. Gerontologist, 50(4), 541–549.‎

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری: 16 آبان 1399
  • تاریخ پذیرش: 20 آبان 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار