افکار خودکشی در سالمندان بدون همسر: نقش تحریف‌های شناختی بین‌فردی، عاطفه‌ مثبت و منفی، حمایت اجتماعی ادراک شده و معنا در زندگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارگروه مشاوره، دانشکده علوم ‌تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

2 کارشناسی ارشد مشاوره توانبخشی، دانشکده علوم‌ تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

3 کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده علوم‌ تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده

امروزه در بسیاری از کشورها خودکشی افراد سالمند به‌ عنوان یک مسأله مهم بهداشت عمومی مطرح است. از این رو پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی افکار خودکشی بر اساس تحریف‌های شناختی بین‌فردی، عاطفه‌ مثبت و منفی، حمایت اجتماعی ادراک شده و معنا در زندگی در سالمندان بدون همسر انجام شد.پژوهش حاضر یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه‌ آماری پژوهش شامل کلیه­ سالمندان حاضر در خانه‌های سالمندان شهر اردبیل در سال 1398 بودند که از میان آنان به روش نمونه­گیری در دسترس نمونه­ای به تعداد 111 نفر انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده شامل مقیاس افکار خودکشی بک، مقیاس تحریف‌های شناختی بین‌فردی حمام‌چی و بویوک-اوزتورک، مقیاس عاطفه‌ مثبت و عاطفه‌ منفی واتسون و کلارک، مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده‌ چند بعدی زیمت و همکاران و پرسش‌نامه‌ معنا در زندگی استیگر و همکاران بودند. داده­ها با آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون و با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین تحریف‌های شناختی بین‌فردی و عاطفه منفی با افکار خودکشی سالمندان رابطه‌ مثبت معناداری وجود دارد (01/0>P). همچنین بین عاطفه‌ مثبت و حمایت اجتماعی ادراک شده با افکار خودکشی سالمندان رابطه‌ منفی معناداری وجود دارد (01/0>P). اما بخش دیگر یافته‌های پژوهشی حاکی از عدم وجود ارتباط معنادار بین معنا در زندگی و افکار خودکشی سالمندان بود. نتایج تحلیل رگرسیون آشکار کرد که به طور تقریبی 48 درصد از کل واریانس افکار خودکشی بر اساس متغیرهای تحریف­های شناختی بین­فردی، عاطفۀ مثبت و منفی، حمایت اجتماعی ادراک شده قابل پیش­بینی است (01/0>P). در مجموع و با توجه یافته‌های این پژوهش توصیه می‌گردد جهت پیشگیری از بروز افکار خودکشی سالمندان بدون همسر به ابعادی همچون تحریف‌های شناختی بین‌فردی، عاطفه‌ مثبت و منفی و حمایت اجتماعی ادراک شده توجه شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Suicidal Ideation in Elderly Without a Spouse: The Role of Interpersonal Cognitive Distortions, Positive and Negative Affect, Perceived Social Support and Meaning in Life

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Sadri Damirchi 1
  • Pezhman Honarmand Ghojebegloo 2
  • seyed mohamad basir amir 3
1 Associate Professor of counseling, Faculty of Education and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
2 MSc of Rehabilitation Counseling, Department of Counseling, Faculty of Education and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
3 MSc of Family Counseling, Department of Counseling, Faculty of Education and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
چکیده [English]

Today, in many countries, elderly suicide is considered as an important issue in public health. The present study aimed to predict suicidal ideation based on interpersonal cognitive distortions, positive and negative affect, perceived social support and meaning in life in the elderly without a spouse. It was a correlational descriptive study. The statistical population of the study included all elderly attending nursing homes in Ardabil in 2019 among whom 111 were selected by convenience sampling method. Beck Scale for Suicidal Ideation, Hamamci and Buyukozturk Scale for Interpersonal Cognitive Distortions, Watson and Clark Questionnaire for Positive and Negative Affect, Zimet Multiple Scale for Perceived Social Support and Steger Questionnaire for Meaning in Life were used to collect the required data. Data were analyzed using Pearson correlation coefficient and regression analysis in SPSS version 23 software. The results showed a significant positive correlation between interpersonal cognitive distortions and negative affect with suicidal ideation of the elderly (P<0/01). In addition, there was a significant negative correlation between positive affect and perceived social support with suicidal ideation of elderly (P<0/01). However, results suggested no significant correlation between meaning in life and suicidal ideation of elderly. In addition, the results of regression analysis revealed that approximately 48% of the total variance of suicidal ideation was predicted based on cognitive distortions, positive and negative affect and perceived social support (P<0/01). In general, according to the findings of the study and in order to prevent the occurrence of suicidal ideation in elderly without a spouse, it was recommended to pay attention to dimension such as interpersonal cognitive distortions, positive and negative affect and perceived social support.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Suicidal ideation of elderly
  • interpersonal cognitive distortions
  • positive and negative affect
  • perceived social support
  • meaning in life
اسماعیل‌پور، خ.، بخشی‌پور رودسری، ع.، و محمدزاده‌گان، ر. (1393). تعیین ساختار عاملی، روایی و پایایی مقیاس تحریف شناختی بین­فردی در دانشجویان دانشگاه تبریز. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 2(3)، 72-53.
امامی‌راد، ا. م.، و امیری، ح. (1397). رابطه سلامت معنوی و معنایابی در زندگی با اضطراب مرگ در سالمندان. مجله روان‌شناسی پیری، 4(3)، 261-251.
انصاری شهیدی، م.، و زمانی.، ن. (1395). بررسی تحریف‌های شناختی و کیفیت زندگی با وضعیت تاهل در زنان سالمند. فصلنامه پرستاری سالمندان، 3(2)، 88-76.
آریاپوران، س. (1397). علائم جسمانی، مشکلات خواب و تاب‌آوری در سالمندان با و بدون تجربه مرگ همسر. روان‌شناسی پیری، 4(2)، 118-105.
بهادری خسروشاهی، ج.، و محمودعلیلو.، م. (1391). بررسی رابطه بین سبک‌های هویت با معنای زندگی در دانشجویان. مطالعات روانشناختی، 8(2)، 164-143.
جعفرزاده داشبلاغ، ح. (1396). رابطه خودپنداره بدنی و تحریف های شناختی با بی اشتهایی و پراشتهایی عصبی در بیماران مبتلا افسردگی. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 4(2)، 95-83
حسینی، س.، و آریاپوران، س. (1391). رابطه اختلالات شخصیت با افکار خودکشی و عاطفه مثبت و منفی دانشجویان. دوماهنامه علمی پزوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمانشاه، 16(4)، 338-329.
دلیری، س.، بازیار، ج.، سایه میری، ک.، دل پیشه، ع.، و سایه میری، ف. (۱۳۹۵). میزان بروز خودکشی در ایران طی سال‌های ۱۳۹۳-۱۳۸۰ یک مطالعه مرور سیستماتیک و فراتحلیل. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 24(9)، 768-757.
رستمی، ر.، شاه­محمدی، خ.، قائدی، غ.، بشارت، م ع.، اکبری زردخانه، س.، و نصرت­آبادی، م. (1389). رابطه خودکارآمدی با هوش­هیجانی و حمایت­اجتماعی ادراک شده در دانشجویان دانشگاه تهران. افق دانش، ۱۶(۳)، 54-46.
رشید، س.، کیانی، ا.، خرمدل، ک.، محمدنژادی، ب.، عبدالهی، ب.، و مکارمی مقدم، ف. (۱۳۹۵). همبستگی حمایت اجتماعی ادراک شده، تعلق‌پذیری خنثی و احساس بار بودن با خودکشی در دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی. پژوهنده، ۲۱(۴)، 198-192.
صدری دمیرچی، ا.، هنرمند قوجه‌بگلو، پ.، امیر، س. ‌م.‌ ب.، و قلی‌زاده، ب. (1398). پیش‌بینی رفتارهای پرخطر بر اساس نقش مؤلفه‌های حمایت اجتماعی ادراک‌شده، ابرازگری هیجانی، سیستم‌های مغزی‌رفتاری در معتادان. افق دانش، ۲۵(۴) 297-282.
عبدالعظیمی، م.، و نیکنام، م. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ادراک حمایت اجتماعی و نارضایتی از بدن در سالمندان. مجله روان‌شناسی پیری، 5(1)، 25-13.
متین‌پور، ب.، پورشریفی، ح.، حشمتی، ر.، حبیبی، ر.، یمین، ن.، و قناتی، م. (1395). رابطه کمال‌گرایی با عاطفه مثبت و منفی و افکار خودکشی در دانشجویان با گرایشات وسواسی. مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، ۴(۳) 7-1.
نعمتی‌ سوگلی‌تپه، ف. (1396). پیش‌بینی افکار خودکشی دانشجویان بر اساس افسردگی، اختلال شخصیت مرزی، دینداری، حمایت اجتماعی و راهبردهای مقابله‌ای. فصلنامه پژوهش­های نوین روانشناختی، 12(45)، 280-255.
Abdolazimi, M., & Niknam, M. (2019). The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Social Support Perception and Body Dissatisfaction in the Elderly. Aging Psychology, 5(1), 13-25. [Persian]
Ansari Shahidi, M., & Zamani, N. (2017). Evaluation of Cognitive Distortions and Quality of Life in Elderly Women with Marital Status. Journal of Geriatric Nursing, 3(2), 76-88. [Persian]
Ariapooran, S. (2018). Physical symptoms, sleep problems and resilience in the elderly with and without the experience of spouse death. Aging Psychology, 4(2), 105-118. [Persian]
Bahadori Khosroshahi, J., & Mahmood Aliloo, M. (2012). The correlation between identity style and meaning of life. Journal of Psychological Studies, 8(2), 143-164. [Persian]
Baqutayan, S. (2011). Stress and social support. Indian Journal of Psychological Medicine33(1), 29.
Beck, A. T., Steer, R. A., & Ranieri, W. F. (1988). Scale for suicide ideation: Psychometric properties of a self‐report version. Journal of clinical psychology, 44(4), 499-505.
Bennardi, M., Caballero, F. F., Miret, M., Ayuso‐Mateos, J. L., Haro, J. M., Lara, E., ... & Cabello, M. (2019). Longitudinal relationships between positive affect, loneliness, and suicide ideation: Age‐specific factors in a general population. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 49(1), 90-103.
Bonnewyn, A., Shah, A., & Demyttenaere, K. (2009). Suicidality and suicide in older people. Reviews in Clinical Gerontology19(4), 271-294.
Cha, K. S., & Lee, H. S. (2018). The effects of ego-resilience, social support, and depression on suicidal ideation among the elderly in South Korea. Journal of Women & Aging30(5), 444-459.
Conejero, I., Olié, E., Courtet, P., & Calati, R. (2018). Suicide in older adults: current perspectives. Clinical Interventions in Aging13, 691.
Daliri, S., Bazyar, J., Sayehmiri, K., Delpisheh, A., & Sayehmiri, F. (2016). Investigation of the Incidence rate of suicide in Iran During Years 2001-2014 A Systematic Review and Meta-analysis study. Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, 24(9), 757-768. [Persian]
Dombrovski, A. Y., Butters, M. A., Reynolds III, C. F., Houck, P. R., Clark, L., Mazumdar, S., & Szanto, K. (2008). Cognitive performance in suicidal depressed elderly: preliminary report. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 16(2), 109-115.
Emamirad, A., & Amiri, H. (2018). The Relationship between Spiritual Health and Meaning of Life with Death Anxiety in Elders. Aging Psychology, 4(3), 251-261. [Persian].
EsmaeelPoor, K.‎, Bakhshipour Rodsari, A., & Mohammadzadegan, R. (2015). Determining factor structure, validity and reliability of interpersonal cognitive distortions scale among students of Tabriz University. Biquaarterly Journal of Cognitive Strategies in Learning, 2(3), 53-72. [Persian]
Fässberg, M. M., Orden, K. A. V., Duberstein, P., Erlangsen, A., Lapierre, S., Bodner, E., ... & Waern, M. (2012). A systematic review of social factors and suicidal behavior in older adulthood. International Journal of Environmental Research and Public Health9(3), 722-745.
Fazakas-DeHoog, L. L., Rnic, K., & Dozois, D. J. (2017). A cognitive distortions and deficits model of suicide ideation. Europe's Journal of Psychology13(2), 178.
Hamamci, Z., & Büyüköztürk, Ş. (2004). The interpersonal cognitive distortions scale: development and psychometric characteristics. Psychological Reports95(1), 291-303.
Heisel, M. J., & Flett, G. L. (2016). Does recognition of meaning in life confer resiliency to suicide ideation among community-residing older adults? A longitudinal investigation. The American Journal of Geriatric Psychiatry24(6), 455-466.
Heisel, M. J., & Flett, G. L. (2014). Do meaning in life and purpose in life protect against suicide ideation among community-residing older adults? In Meaning in positive and existential psychology (pp. 303-324). Springer, New York, NY.
Hirsch, J. K., Duberstein, P. R., Chapman, B., & Lyness, J. M. (2007). Positive affect and suicide ideation in older adult primary care patients. Psychology and Aging22(2), 380.
Hoseini, S., & Ariapooran, S. (2012). The relationship between personality disorders and suicidal ideation and positive and negative emotion of students. Journal of Kermanshah University of Medical Sciences, 16(4), 329-338. [Persian]
Jafarzade Dashbolagh, H. (2017). The Relationship between Body Image and Cognitive Distortions with Anorexia and Bulimia Nervosa in Patients with Depression. Shenakht Journal of Psychology & Psychiatry, 4(2), 83-95. [Persian]
Kiosses, D. N., Szanto, K., & Alexopoulos, G. S. (2014). Suicide in older adults: the role of emotions and cognition. Current psychiatry reports, 16(11), 495.
Kumar, P. S., Anish, P. K., & George, B. (2015). Risk factors for suicide in elderly in comparison to younger age groups. Indian Journal of Psychiatry57(3), 249.
Lamis, D. A., Ballard, E. D., May, A. M., & Dvorak, R. D. (2016). Depressive symptoms and suicidal ideation in college students: the mediating and moderating roles of hopelessness, alcohol problems, and social support. Journal of Clinical Psychology72(9), 919-932.
Matinpour, B., Poursharifi, H., Heshmati, R., Habibi, R., Yamin, N., & Ghanati, M. (2016). The relationship between perfectionism, positive and negative affection and suicidal ideation in students with obsessive tendencies. Journal of Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences, 4(3), 1-7. [Persian]
Mesrabadi, J., Jafariyan, S., & Ostovar, N. (2013). Discriminative and construct validity of meaning in life questionnaire for Iranian students. International Journal of Behavioral Sciences7(1), 83-90.
Moore, S. L. (1997). A phenomenological study of meaning in life in suicidal older adults. Archives of Psychiatric Nursing11(1), 29-36.
Nemati Sogolitappeh, F. (2017). Predicting Student's Suicidal Thoughts Based on Depression, Borderline Personality Disorder, Religiosity, Social Support and Coping Strategies. Journal of Modern Psychological Researches, 12(45), 255-280. [Persian]
Rashid, S., Kiani, A., Khorramdel, K., Mohammadnezhady, B., Abdollahy, B., & Makaremi, F. (2016). The relationship between perceived social support, perceived burdensomeness and thwarted belongingness with suicidal behavior in college students. Pajoohandeh Journal, 21(4), 192-198. [Persian]
Rostami, R., Shahmohamadi, K., Ghaedi, G., Besharat, M. A., Akbari Zardkhaneh, S., & Nosratabadi, M. (2010). Relations among self-efficacy, emotional intelligence and perceived social support in university students. The Horizon of Medical Sciences, 16(3), 46-54. [Persian]
Rowe, J. L., Conwell, Y., Schulberg, H. C., & Bruce, M. L. (2006). Social support and suicidal ideation in older adults using home healthcare services. The American Journal of Geriatric Psychiatry14(9), 758-766.
Sadri Damirchi, E., Honarmand Ghojebegloo, P., Amir, S. M. B., & Gholizade, B. (2019). Prediction of Risk-Taking Behaviors Based on the Role of Perceived Social Support Components, Emotional Expression and Brain-Behavioral Systems in Addications. The Horizon of Medical Sciences, 25(4), 282-297. [Persian]
Sadri Damirchi, E., Zakibakhsh Mohammadi, N., & Amir, S. M. B. (2019). The Role of Thwarted Belongingness, Perceived Burden-someness, Self-Efficacy and Ego Strength in Predicting Suicidal Ideation of Nurses. Health in Emergencies and Disasters Quarterly, 4 (2), 85-92.
Seidlitz, L., Conwell, Y., Duberstein, P., Cox, C., & Denning, D. (2001). Emotion traits in older suicide attempters and non-attempters. Journal of Affective Disorders, 66(2-3), 123-131.
Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., & Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology53(1), 80.
Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: the PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology54(6), 1063.
Wongpakaran, T., & Wongpakaran, N. (2013). Detection of suicide among the elderly in a long term care facility. Clinical Interventions in Aging8, 1553.
Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G., & Farley, G. K. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment52(1), 30-41.