اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ادراک حمایت اجتماعی و نارضایتی از بدن در سالمندان

عبدالعظیمی, مریم; نیکنام, ماندانا

اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ادراک حمایت اجتماعی و نارضایتی از بدن در سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس ارشد مشاوره توانبخشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، تهران، ایران

² استاد یار گروه روانشناسی و علوم تربیتی،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه خاتم، تهران، ایران

چکیده

روند رو به رشد پدیده سالمندی لزوم توجه به مسائل سالمندان را به عنوان یک ضرورت اجتماعی مطرح میسازد. کاهش حمایت اجتماعی و نارضایتی از بدن میتواند باعث ایجاد مشکلات در سالمندان شود. بنابراین پژوهش حاضر با هدف اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر ادراک حمایت اجتماعی و نارضایتی از بدن در سالمندان شهر تهران در سال 1397 بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه سالمندان مراجعهکننده به فرهنگسراهای شهر تهران بودند که به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه ای مداخله را دریافت کردند و گروه کنترل در لیست انتظار ماندند. ابزار اندازه گیری مورد استفاده در پژوهش، پرسش‌نامه حمایت اجتماعی ادراک شده زیمت و همکاران و نارضایتی از بدن لیتلتون بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل کواریانس تکمتغیره با بکارگیری نرم افزارSPSS نسخه 19 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین دو گروه در حمایت اجتماعی ادراک شده و نارضایتی از بدن در مرحله پس‌آزمون وجود دارد. نتایج نشان داد که درمان پذیرش و تعهد بر حمایت اجتماعی ادراک شده و مؤلفه های آن شامل حمایت خانواده، حمایت دوستان و حمایت افراد مهم و همچنین بر نارضایتی از بدن و مؤلفه های آن شامل مخفی کردن نقایص ادراک شده و تداخل نگرانی در عملکرد اجتماعی سالمندان تأثیر مثبت دارد. یافته های این پژوهش کارآیی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را در مورد سالمندان نشان میدهد. بنابراین پیشنهاد میشود روانشناسان و درمانگران از این روش در راستای بهبود مشکلات روانشناختی سالمندان استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Social Support Perception and Body Dissatisfaction in the Elderly

نویسندگان [English]

Maryam Abdolazimi ¹
Mandana Niknam ²

¹ Master of Rehabilitation Counseling, Islamic Azad University, Roodehen Branch, Tehran, Iran

² Assistant professor, Department of psychology and Education, faculty of human science, Khatam University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The growing trend of the aging phenomenon propounds the need to pay attention to the issues of the elderly as a social necessity. Lack of social support and body dissatisfaction can cause problems for the elderly. The purpose of this study was to determine the effectiveness of acceptance and commitment therapy (ACT) on Social support perception and body dissatisfaction in the elderly in Tehran in 1397. The present study was a semi-experimental design with pretest-posttest design with a control and experimental group. The statistical population included all the elderly referred to the Nasim elderly cultural center of Tehran who selected via purposive sampling and randomly assigned to two groups of experimental (20 people) and control (20 people). The experimental group received 8 90-minute interventional sessions and the control group remained on the list. The instrument used in the research was the Perceptual Social Support Zamet et al. Questionnaire and Littleton's Body Dissatisfaction Questionnaire. Data analysis was performed using a single variable covariance via SPSS19 software. The results showed that ACT has improved perceived social support and its components including family support, support for friends and support of important people in the elderly. Also, the results showed that the ACT has improved dissatisfaction with the body and its components including hiding perceived defects and interference concern with social functioning in the elderly. The results of the present study showed the effectiveness of ACT on the elderly. So, it is suggested that psychologists and therapists use this method to improve the psychological problems in the elderly.

کلیدواژه‌ها [English]

Acceptance and commitment therapy
social support perception
body dissatisfaction
elderly

مراجع

پیرحیاتی، ز.، و برقیایرانی، ز. (1395). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی، سلامت روان و عملکرد شناختی در سالمندان مبتلا به بیماری تخریب ماکولا وابسته به سن. مجله روانشناسی پیری، 3(2)، 146-137.

تقینژاد، ز.، اقلیما، م.، عرشی، م. و پورحسین هندآباد، پ. (1396). اثربخشی مداخله مددکاری گروهی با شیوه آموزش مهارتهای اجتماعی بر سازگاری اجتماعی سالمندان. مجله توانبخشی، 18(3)، 240-230.

سلیمی، ع.، جوکار، ب.، و نیکپور، ر. (1388). بررسی نقش ادراک حمایت اجتماعی و احساس تنهایی در استفاده از اینترنت. مطالعه روانشناختی، 3(5)، 102-81.

شیرینی، ع.، ارشم، س.، و یاعلی، ر. (1396). ارتباط بین ترس از افتادن با اضطراب، حرکتپذیری کارکردی و تعادل سالمندان آسایشگاهی. نشریه رفتار حرکتی، 11(29)، 148-135.

صدری دمیرچی، ا.، و رمضانی، ش. (1395). اثربخشی درمان وجودی بر احساس تنهایی و اضطراب مرگ در سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 2(1)، 12-1.

کبیرینسب، ی.، و عبداللهزاده، ح. (1395). اثربخشی آموزش ذهنآگاهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر هوشیاری بدن و ابراز هیجان سالمندان، مجله روانشناسی پیری، 2(2)، 132-125.

کرمانی، ز. (1388). بررسی نقش امید در رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک شده و معنا در زندگی با افکار خودکشی (پایاننامه کارشناسیارشد چاپ نشده). دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

محمدی، ن.، و سجادینژاد، م. (1386)، ارزیابی شاخصهای روانسنجی پرسش‌نامه نگرانی درباره تصویربدنی و آزمون مدل ارتباطی شاخص توده بدنی، نارضایی از تصویر بدنب و عزت نفس در دختران نوجوان، مطالعات روانشناختی، 3(1)، 101-85.

Albertson, E. R., Neff, K. D., & Dill-Shackleford, K. E. (2015). Self-compassion and body dissatisfaction in women: A randomized controlled trial of a brief meditation intervention. Mindfulness, 6(3), 444-454.

Annunziata, A. J., Green, J. D., & Marx, B. P. (2016). Acceptance and commitment therapy for depression and anxiety (2nd Ed.) (pp.1-10). Boston: University School of Medicine.

Bruwer, B., Emsley, R., Kidd, M., Lochner, C., & Seedat, S. (2008). Psychometric properties of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support in youth. Comprehensive Psychiatry, 49(2), 195-201. ‏

Costa, J., & Pinto‐Gouveia, J. (2011). Acceptance of pain, self‐compassion and psychopathology: Using the Chronic Pain Acceptance Questionnaire to identify patients' subgroups. Clinical psychology & Psychotherapy, 18(4), 292-302. ‏

Davison, T. E., Eppingstall, B., Runci, S., & O'Connor, D. W. (2017). A pilot trial of acceptance and commitment therapy for symptoms of depression and anxiety in older adults residing in long-term care facilities. Aging & Mental Health, 21(7), 773-766. ‏

Eden, K., & Randle-Phillips, C. (2017). Exploration of body perception and body dissatisfaction in young adults with intellectual disability. Research in Developmental Disabilities, 71, 88-97. ‏

Forman, E. M., & Herbert, J. D. (2008). New directions in cognitive behavior therapy: acceptance based therapies, chapter to appear in W. O’donohue, J. E. Fisher, (Eds.). Cognitive behavior therapy: Applying empirically supported treatments in your practice (pp.263-265) (3rd ed.). Hoboken, NJ, US: John Wiley & Sons Inc.

‏Hayes, S. C. (2005). Stability and change in cognitive behavior therapy: considering the implication of ACT and RFT, Journal Rational- Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 23(2), 131-151.

Hayes, S. C., Strosahl, K., & Wilson, K. G. (1999). Acceptance and commitment therapy: an experimental approach to behavior change(pp.151-175).New York: Guilford Press.

Kabirinasab, Y., & Abdollahzadeh, H. (2016). The Effectiveness of Mindfulness Training based on Acceptance and Commitment on Body Consciousness and Emotional Expression of the Elderly, Journal of Aging Psychology, 2(2), 125-132. [Persian]

Kermani, Z. (2009). The role of hope in the relationship between perceived social support and meaning in life with suicidal ideation (Unpublished master's thesis). Shahid Beheshti University, Tehran. [Persian]

Lee, H. S., & Kim, C. (2016). Structural Equation Modeling to Assess Discrimination, Stress, Social Support, and Depression among the Elderly Women in South Korea. Asian Nursing Research, 10(3), 182-188. ‏

Littleton, H. L., Axsom, D., & Pury, C. L. (2005). Development of the body image concern inventory. Behaviour Research and Therapy, 43(2), 229-241.

Malinowski, P., Moore, A. W., Mead, B. R., & Gruber, T. (2017). Mindful aging: the effects of regular brief mindfulness practice on electrophysiological markers of cognitive and affective processing in older adults. Mindfulness, 8(1), 78-94. ‏

Mohammadi, N., & Sajadinejad, M. (2007). The Evaluation of psychometric properties of Body Image Concern Inventory and examination of a model about the relationship between body mass index, body image dissatisfaction and self-esteem in adolescent girls, Psychological Studies, 3(1), 85-101. [Persian]

Pin, S., & Spini, D. (2016). Impact of falling on social participation and social support trajectories in a middle-aged and elderly European sample. SSM-Population Health, 2, 382-389.

Pirhayati, Z., & Barghi Irani, Z. (2016). The Effectiveness of Acceptance and Commitment Based Treatment on Mental Health and Cognitive Function in Elderly People with Age-related Macular Degradation, Journal of Aging Psychology, Journal of Aging Psychology, 2(3), 137-146. [Persian]

Sadri Damirchi, E., & Ramazani, S. (2016). Effectiveness of Existential Therapy on Loneliness and Death Anxiety in the Elderly, Journal of Aging Psychology, 2(1), 1-12. [Persian]

Salimi, A. R., Joukar, B., & Nikpour, R. (2009). Internet and communication: perceived social support and loneliness as antecedent variables, Psychological Studies, 3(5), 81-102. [Persian]

Shirini, A. R., Arsham, S., & Yaali, R. (2017). The Relationship between Fear of Falling, Anxiety, Functional Mobility and Balance in Nursing-Home Older Adults. Motor Behavior, 9 (29), 135-48. [Persian]

Taghinezhad, Z., Eghlima, M., Arshi, M., & Pourhossein Hendabad, P. (2017). Effectiveness of Social Skills Training on Social Adjustment of Elderly People. Journal of Rehabilitation, 18(3), 230-241. [Persian]

Twohig, M. P., & Levin, M. E. (2017). Acceptance and Commitment Therapy as a Treatment for Anxiety and Depression: A Review. Psychiatric Clinics, 40(4), 751-770. ‏

Wong, S. T., Wu, A., Gregorich, S., & Pérez-Stable, E. J. (2014). What Type of Social Support Influences Self-Reported Physical and Mental Health Among Older Women? Journal of Aging and Health, 26(4), 663-678.

Xie, H., Peng, W., Yang, Y., Zhang, D., Sun, Y., Wu, M., & Su, Y. (2017). Social Support as a Mediator of Physical Disability and Depressive Symptoms in Chinese Elderly. Archives of Psychiatric Nursing,‏ 32(2), 256-262.

Yu, D. S., Lee, D. T., & Woo, J. (2004). Psychometric testing of the Chinese version of the medical outcomes study social support survey (MOS-SSS-C). Research Nurse Health, 27(2), 135-143.

Zequinão, M. A., de Medeiros, P., do Rosário, H. R. V., Pelegrini, A., Lopes, L., Pereira, B., & Cardoso, F. L. (2017). Association between body dissatisfaction and bullying in children of socioeconomically vulnerable areas. Porto Biomedical Journal, ‏ 2(6), 164-260.

zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G. & Farley, G. k. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 52(1), 30-41.