رابطه احساس تنهایی و منبع کنترل با ادراک تبعیض مرتبط با سن در سالمندان

فرح بیجاری, اعظم; ملکی مجد, مهسا; جلالی, یوسف

رابطه احساس تنهایی و منبع کنترل با ادراک تبعیض مرتبط با سن در سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری تخصصی روان‌شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

³ دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

به دلیل نقش مهم عوامل روانشناختی مختلفی که تجربه ادراک تبعیض مرتبط با سالمندی را تحت تأثیر قرار میدهند، پژوهش حاضر به بررسی رابطه احساس تنهایی و منبع کنترل با ادراک تبعیض مرتبط با سن در افراد سالمند پرداخت. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه افرادسالمند ساکن شهر تهران بود. از میان مناطق شهر تهران منطقه ۳، ۱۱ و ۱۸ به صورت تصادفی انتخاب و از طریق نمونه گیری داوطلبانه و طبق معیارهای ورود به پژوهش 180 نفر از سالمندان این مناطق انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. جهت جمع آوری اطلاعات از مقیاس استاندارد احساس تنهایی راسل، پیلوا و کورتونا، مقیاس منبع کنترل راتر و پرسشنامه ادراک تبعیض مرتبط با سن باناس استفاده شد.برای بررسی ارتباط بین متغیرها تحلیل رگرسیون یکراهه گام به گام مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد احساس تنهایی و منبع کنترل هر دو پیشبینی کننده ادراک تبعیض مرتبط با سن هستند و نقش احساس تنهایی در پیش بینی ادراک تبعیض مرتبط با سن، بیشتر از منبع کنترل است. همچنین، یافته ها نشان داد که احساس تنهایی و منبع کنترل با ادراک تبعیض مرتبط با سن رابطه مثبت و معناداری دارند، یعنی با افزایش احساس تنهایی و جهتگیری بیرونی منبع کنترل، ادراک تبعیض مرتبط با سن افزایش مییابد. احساس تنهایی و منبع کنترل بیرونی، ادراک تبعیض مرتبط با سن بیشتری را پیش بینی میکنند. بر این اساس به روانشناسان و مشاوران توصیه میشود در کار با سالمندان نقش متغیرهای مذکور را در نظر داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the relationship between feeling of loneliness and locus of control with perceived age discrimination in elderly people

نویسندگان [English]

Azam Farah bijari ¹
Mahsa Maleki majd ²
yousef jalali ³

¹ associate professor in psychology, Alzahra University, Tehran,Iran

² PhD candidate in psychology, Alzahra University, Tehran, iran

³ Ph.D Candidate in psychology, Allameh Tabatabaei University, Tehran, iran

چکیده [English]

Considering the important role of various psychological factors that influence the perceived age discrimination, the present study investigated the relationship between the feeling of loneliness, locus of control and perceived age discrimination in the elderly. The research method was descriptive-correlational. The statistical population was all elderly people living in Tehran city. Districts 3, 11, and 18 were randomly selected among all districts of Tehran city and through voluntary sampling, 180 elderly people from these districts were selected and studied. Data were collected using a standard loneliness scale (Russell, Pilau and Cortona), locus of control scale (Rutter) and perceived age discrimination questionnaire (Banas). Pearson correlation and stepwise regression analysis were used to examine the relationship between the variables. Results indicated that perceived age discrimination had a positive significant relationship with the feeling of loneliness and external locus of control and a negative significant relationship with an internal locus of control. Results also indicated that feelings of loneliness, external locus of control and internal locus of control are significant predictors of perceived age discrimination, respectively. A feeling of loneliness and external locus of control predict more perceived age discrimination, and accordingly, psychologists and counselors are advised to consider the role of these variables in dealing with the elderly.

کلیدواژه‌ها [English]

Loneliness
internal locus of control
external locus of control
perceived age discrimination
elderly

مراجع

بایبوردی، ع. ر. (1387). رابطهبینمنبعکنترلوسلامتروانیدانشجویانمراجعهکنندهبهمرکزمشاورهدانشگاهتبریز (پایا نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده). دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.

برونر، ل.، و سودارث، د. (1376). پرستاری داخلی- جراحی، مراقبت بهداشتی سالمندان (ترجمه ا. قربانی). تهران: نشر و تبلیغ بشری. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1996).

پناهی، ب. (1386). مقایسهرابطهمنبعکنترلوسلامتروانیدانشجویاندختروپسر مراکزتربیتمعلم (پایاننامه کارشناسی ارشد چاپ نشده). دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.

داود آبادی فراهانی، ف. (1394). رابطه جو سازمانی نو آورانه و منبع کنترل با عملکرد شغلی کارکنان شهرداری کرج. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.

ﺳﻬﺮاﺑﻲ، ف.، و ﺟﻬﺎﻧﺒﺨﺶ، ع. (1388). اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ ﺗﻘﻮﻳﺖ مهارتﻫﺎی ﻣﺜﺒﺖاﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﺮ ﻣﻨﺒﻊ ﻛﻨﺘﺮل داﻧﺶ آﻣﻮزان دﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻲ ﺷﻬﺮ ﮔﺮﮔﺎن. ﻣﺠﻠﻪ روانﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ و ﺷﺨﺼﻴﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﺎﻫﺪ، 37 (1)، 68-59.

شیخ الاسلامی، ف.، رضاماسوله، ش.، خدادادی، ن.، و یزدانی، م. ع. (1390). احساس تنهایی و سلامت عمومی سالمندان. مجله پرستاری و مامایی جامع نگر، 66، 34-28.

علی پور، ف.، سجادی، ح.، فروزان، آ.، بیگلریان، ا.، و جلیلیان، ع. (۱۳۸۷). کیفیت زندگی سالمندان منطقه ۲ تهران. سالمند: مجله سالمندی ایران، ۳(۳ و ۴)، 83-75.

کوچکی، گ.، حجتی، ح.، و ثناگو، ا. (1391). ارتباط احساس تنهایی با رضایت از زندگی در سالمندان (شهرهای گنبد و گرگان). مجله توسعه پژوهش در پرستاری و مامایی، 9(1)، 68-61.

معتمدی، ع.، قادری بگه جان، ک.، مظاهری نژاد فرد، گ.، و سلطانی، ش. (1396). بررسی مقایسه‌ای احساس تنهایی در میان مردان سالمند بازنشسته و کارگر. فصلنامه مددکاری اجتماعی، ۶ (۲)، 50-43.

نادری، ف.، حق شناس، ف. (1388). رابطه تکانشگری و احساس تنهایی با میزان استفاده از تلفن همراه در دانشجویان. مجله روانشناسی اجتماعی، 4(12)، 121-111.

نجفی، م.، دبیری، س.، دهشیری، غ.، و جعفری، نصرت. (1392). نقش امید، احساس تنهایی و مؤلفههای آن در پیش بینی رضایت از زندگی سالمندان. پژوهشهای مشاوره، 12(47)، 113-99.

هاشمی رزینی، ه.، باحشمت جویباری، ش.، و رامشینی، م. (1396). بررسی ارتباط راهبردهای مقابله و منبع کنترل با اضطراب مرگ در سالمندان. سالمند: مجله سالمندی ایران، ۱۲(۲)، 241-232.

هومن، ح. (1380). تحلیل داده‌های چندمتغیری در پژوهش رفتاری. تهران: انتشارات پیک فرهنگ.

یوسلیانی، غ؛ حبیبی، م؛ و سلیمانی، ا. (1391). رابطه رفتار مطلوب انضباطی با عملکرد خانواده، منبع کنترل و عزت نفس دانش آموزان. فصلنامه روانشناسی مدرسه، 1(2)، 134-114.

Aboh, J. U., Nwankwo, B. E., Agu, S. A., Chikwendu, C. E., & Obi, T. C. (2015). Locus of control, death anxiety and length of service of electricity workers in Nigeria. IFE Psychologia: An International Journal, 23(1), 197-203.

Ajzen, I. (2002). Perceived behavioral control, self-efficacy, locus of control, and the theory of planned behavior. Journal of Applied Social Psychology, 32(4), 665–683.

Banas, K. (2007). An investigation of the relationships between perceived age discrimination, personality and quality of life: Validation and implementation of the Perceived Age Discrimination scale (master dissertation). The University of Edinburgh.

Bettio, L. E., Rajendran, L., & Gil-Mohapel, J. (2017). The effects of aging in the hippocampus and cognitive decline. Neuroscience & Bio-behavioral Reviews, 79, 66-86.

Boraxbekk, C. J., Lundquist, A., Nordin, A., Nyberg, L., Nilsson, L. G., & Adolfsson, R. (2015). Free recall episodic memory performance predicts dementia ten years prior to clinical diagnosis: findings from the Betula longitudinal study. Dementia and Geriatric Cognitive Disorders Extra, 5(1), 191-202.

Brown, A. J., Sun, C. C., Urbauer, D. L., Bodurka, D. C., Thaker, P. H., & Ramondetta, L. M. (2015). Feeling powerless: Locus of control as a potential target for supportive care interventions to increase quality of life and decrease anxiety in ovarian cancer patients. Gynecologic Oncology, 138(2), 388-393.

Caspi, A., Harrington, H., Moffitt, T. E., Milne, B. J., & Poulton, R. (2006). Socially isolated children 20 years later: Risk of cardiovascular disease. Archive of Pediatric Adolescent Medicine, 160 (8), 805–811.

Easley, C., & Schaller, J. (2003). The experience of being old: life after 85. Geriatric Nurse, 24(5), 273-277.

Hawkley, L. C., & Cacioppo, J. T. (2007). Aging and loneliness: Downhill quickly? Current Directions in Psychological Science, 16(4), 187-191.

Hawkley, L.C. & Cacioppo, J. T. (2010) Loneliness Matters: A Theoretical and Empirical Review of Consequences and Mechanisms. Annals of Behavioral Medicine, 40, 218-227.

Henrich, L. M., & Gullone, E. (2006). The clinical significance of Loneliness: a literature review. Clinical Psychology Review, 26 (6), 695- 718.

National Centre for the Protection of Older People (NCPOP). (2009). Public Perceptions of Older People and Ageing: A literature review. November 2009, Prepared by Imogen Lyons.

Russell, D., Peplau, L. A., & Cutrona, C. E. (1980). The revised UCLA Loneliness Scale: Concurrent and discriminant validity evidence. Journal of Personality and Social Psychology, 39(3), 472-480.

Rippon, I., Kneale, D., de Oliveira, C., Demakakos, P., & Steptoe, A. (2014). Perceived age discrimination in older adults. Age and Ageing, 43 (3), 379–386.