نقش سبک زندگی ارتقا‌‌ دهنده سلامت و جهت‌گیری مذهبی در پیش‌بینی کیفیت زندگی و اضطراب مرگ در سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 کارشناس ارشد روانشناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردبیل، اردبیل، ایران

چکیده

با توجه به روند افزایش جمعیت سالمندان و اهمیت کیفیت زندگی و اضطراب مرگ در آنان، بررسی متغیرهای مختلف در این زمینه امری ضروری به نظر می‌رسد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سبک زندگی ارتقا‌‌ دهنده سلامت و جهت‌گیری مذهبی در پیش‌بینی کیفیت زندگی و اضطراب مرگ در سالمندان بود. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعة آماری شامل کلیه سالمندان شهر اردبیل در سال 1397 بودند که از بین آنها 100 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های سبک زندگی ارتقا‌‌ دهنده سلامت والکر، جهت‌گیری مذهبی آلپورت، کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت و اضطراب مرگ تمپلر استفاده گردید. داده‌های پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام­به­گام در نرم‌افزار SPSS نسخه 24 مورد تجزیه و ﺗﺤﻠﯿﻞ قرار گرفت.نتایج نشان داد که مؤلفه‌های سبک زندگی ارتقا‌‌دهنده سلامت با کیفیت زندگی رابطه مثبت و با اضطراب مرگ رابطه منفی دارد. جهت‌گیری مذهبی درونی با کیفیت زندگی رابطه مثبت و با اضطراب مرگ رابطه منفی دارد. همچنین نتایج رگرسیون گام­به­گام نشان داد که 42 درصد از واریانس کیفیت زندگی سالمندان از طریق جهت‌گیری مذهبی درونی، خودشکوفایی و مسئولیت‌پذیری سلامت قابل پیش‌بینی است. جهت‌گیری مذهبی درونی، مسئولیت‌پذیری سلامت و فعالیت بدنی نیز پیش‌بین‌های معنی‌داری برای اضطراب مرگ در سالمندان بودند. به منظور بهبود کیفیت زندگی و کاهش اضطراب مرگ در افراد سالمند، شایسته است که متخصصان، تقویت سبک ارتقا‌‌ دهنده سلامت و جهت‌گیری مذهبی درونی را مورد توجه قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Health Promoting Lifestyle and Religious Orientation in Predicting Quality of Life and Death Anxiety in Elders

نویسندگان [English]

  • Akbar Atadokht 1
  • Saeid Rahimi 2
  • Somaye Valinejad 3
1 Associate Professor of Psychology, Faculty of Education and Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
2 Master of Psychology, Faculty of Education and Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
3 MSc of Psychology, Department of psychology , Faculty of Educational Sciences and Psychology, Islamic Azad University, Ardebil, I.R.
چکیده [English]

Considering the increase in the elderly population and the importance of quality of life and death anxiety among them, it seems necessary to investigate the influential variables in this field. Therefore, the present study aimed to investigate the role of health-promoting lifestyle and religious orientation to predict the quality of life and death anxiety in the elderly. Samples included all elders in Ardebil in 2018 among whom 100 people were selected through the availability sampling process. The following questionnaires were used to collect the required data: health-promoting lifestyle by Walker, religious orientation by Alport, life quality from world health organization and death anxiety by Templer. Data were analyzed using the Pearson correlation coefficient and stepwise regression analysis in SPSS (version 24). Results from the present study reported that the health promotion lifestyle component had a positive relationship with life quality but a negative relation with death anxiety. Personal religious orientation showed positive and negative relations to life quality and death anxiety, respectively. Furthermore, results from stepwise regression showed that %42 of elders’ life quality variance could be predicted by personal religious orientation, self-improvement and taking the responsibility of health. Personal religious orientation, health responsibility, and physical activity also were known as meaningful predictors to death anxiety among the elderly. To improve life quality and reduce death anxiety among elders, it seems helpful to experts to focus on enhancing health promotion lifestyle and personal religious orientation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • health promotion life style
  • religion orientation
  • life quality
  • death anxiety
  • elderly

مراجع

جان‌بزرگی، م. (1378). بررسی اثر‌بخشی روان‌درمانگری کوتاه‌مدت با و بدون جهت‌گیری مذهبی بر مهار اضطراب و تنیدگی (پایان‌نامه چاپ­نشده دکتری). دانشگاه تربیت مدرس. تهران.
جدیدی، ع،. فراهانی‌نیا، م،. جان محمدی، س،. و حقانی، ح. (1390). بررسی ارتباط بین سلامت معنوی و کیفیت زندگی سالمندان مقیم آسایشگاه کهریزک. نشریه مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهران (نشریه پرستاری ایران)، 24(72)، 56-48.
حسینی، ا.، مجدی ع. ا.، و حسنی‌درمیان، غ. ر. (1395). بررسی نقش حمایت اجتماعی بر روی کیفیت زندگی سالمندان شهر مشهد در سال ۱۳۹۳. سالمندشناسی، 1(۲)، 18-10.
حسینی، م.، یغمایی، ف.، حسین‌زاده، ص.، علوی‌مجد، ح.، سربخش، پ.، و طاووسی، م. (1391). روانسنجی نیمرخ ۲ ارتقا سلامت در شیوه زندگی در مراجعین به مرکز بهداشتی درمانی شهری، پایش، 11(۶)، 856-849.
رجبی، غ.، و بحرانی، م. (1380). تحلیل عاملی سؤال‌های مقیاس اضطراب مرگ. مجله روان‌شناسی، 20(2)، 344-331.
رضایی، ش. ا.، و اسماعیلی، م. (1396). تأثیر فعّالیت‌های جسمانی بر کیفیت زندگی، امید و رضایت از زندگی سالمندان شهر ایلام. سالمندشناسی، ۲(۱)، 40-29.
سوری، ا.، شعبانی‌مقدم، ک.، و سوری، ر. ‌ا. (1395). رابطه بین فعالیت بدنی و کیفیت زندگی زنان سالمند استان کرمانشاه. فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 4(16)، 84-75.
صابر، م.، و نصرت‌آبادی، م. (1393). حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در سالمندان تحت پوشش بهزیستی شهرستان کرمان. مجله بهداشت و توسعه، 3(۳)، 199-189.
عطائی، ز.، اله‌وردی، ا.، دهنوعلیان، ع.، و اروجی،ا. (1397). ارتباط سبک زندگی و سلامت عمومی در سالمندان شهرستان نیشابور. نشریه پرستاری ایران، 31(۱۱۱)، 19-10.
علی‌اکبری دهکردی، م.، اورکی، م.، و برقی‌ ایرانی، زیبا. (1390). بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی با اضطراب مرگ و از خودبیگانگی در سالمندان استان تهران. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 1(2)، 159-140.
فیلی،س.، و ترابی، ز. (1396). عوامل مؤثر در افزایش کیفیت زندگی در مراکز روزانۀ سالمندان. مجله مطالعات ناتوانی، 7، 8-1.
قادری، د.، و مصطفایی، ع. (1393). بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی و کیفیت زندگی در سالمندان مرد ساکن در خانه و ساکن در خانه سالمندان شهرستان تبریز. مجله سالمندی ایران، 9(۱)، 21-14.
قدم‌پور، ع. ا.، رادمهر، پ.، و یوسف‌وند، ل. (1396). تأثیر درمان شناختی مبتنی بر حضور ذهن در کاهش میزان اضطراب مرگ زنان مبتلا به بیماری کرونر. مجله علوم پزشکی دانشگاه شهرکرد، 19(16)، 47-38.
گروسی، س.، صافی‌زاده، ح.، و صمدیان، ف. (1391) سالمندان و حمایت‌های اجتماعی و کیفیت زندگی: مطالعه موردی در کرمان. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 11(3)، 315-303.
لچیانی، ف.، محمدی‌آریا، ع.، رباط جزئی، ع. س.، طباطبایی، س. ا.، هدایتی، م.، روستایی، ا. (1392). اثر بخشی آموزش مصون‌‌سازی در برابر استرس بر میزان شادکامی و کیفیت زندگی سالمندان. مجله علمی - پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 2(20)، 193-184.
مجیدی، ع.، و مرادی، ا. (1397). بررسی تأثیر آموزش مؤلفه‌های هوش معنوی بر میزان اضطراب مرگ در سالمندان. مجله سالمندی ایران، 13(۱)، 123-110.
محمدی‌زیدی، ع،. پاکپور حاجی‌آقا،. و محمدی‌زیدی، ب. (1390). روایی و پایایی نسخه فارسی پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقا‌‌ دهنده سلامت. مجلهدانشگاهعلومپزشکیمازندران، 29(1)، 113 -103.
محمودی، ق.، نیاز‌آذری، ک،. و صنعتی، ط. (1391). ارزیابی سبک زندگی در سالمندان. فصلنامه نسیم تندرستی، 1(3)، 45-50.
مختاری، ع.، الهیاری، ع.، و رسول‌زاده طباطبایی، ک. (1380). رابطه جهت‌گیری مذهبی با میزان تنیدگی. فصلنامهروان‌شناسی، 5(1)، 76- 65.
مقصودی، ا.، محمدی باوریانی، ف.، سلیم، س.، نژاد حقیقی، ا.، عربی، ح.، و فروزان‌فر، ز. (1395). بررسی ارتباط بین رفتارهای ارتقا‌‌ دهنده سلامت با کیفیت زندگی در سالمندان شهر اوز در سال 1393. نوید نو، 19(62)، 23-16.
مهری‌نژاد، س.ا.، رمضان‌ساعتچی، ل.، و پایدار، س. (1395). بررسی رابطه بین حمایت اجتماعی و پایبندی به مذهب با اضطراب مرگ در سالمندان. سالمند: مجله سالمندی ایران، 11(۴)، 503-494.
میرزاوندی، ج.، حکیم‌نیا، ن.، زرین‌فر، ن.، و زرین‌فر، س. (1394). بررسی رابطه باورهای مذهبی و سلامت روان با اضطراب مرگ در سالمندان سال 1393. کنفرانس ملی چارسوی علوم انسانی، شیراز، مرکز توسعه آموزش‌های نوین ایران.
میری، م ر.، صالحی‌نیا، ح.، طیوری، ا.، بهلگردی، م.، و تقی‌زاده. ع ا. (1393). بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی و سلامت روان در سالمندان. مجله تاریخ پزشکی، 6(21)، 95-81.
نجات، س. (1387). کیفیت زندگی و اندازه‌گیری آن، مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، 4(2)، 56-49.
 
Abdel-Khalek, A., & Lester, D. (2009). Religiosity and death anxiety: No association in Kuwait. Psychological reports, 104(3), 770-772.
Allport, G. W. (1968). The person in psychology: Selected essays. Boston, MA: Beacon Press.
Allport, G. W., & Ross, J. M. (1967). Personal religious orientation and prejudice. Journal of personality and social psychology, 5(4), 432-443.
Burke, E., McCarron, M., Carroll, R., McGlinchey, E., & McCallion, P. (2014). What it's like to grow older: the aging perceptions of people with an intellectual disability in Ireland. Mental Retardation, 52(3), 205-219.
Baheiraei, A., Mirghafourvand, M., Charandabi, S. M.-A., & Mohammadi, E. (2013). Facilitators and inhibitors of health-promoting behaviors: the experience of Iranian women of reproductive age. International journal of preventive medicine, 4(8), 929-939.
Chan, L. C., & Yap, C. C. (2009). Age, gender, and religiosity as related to death anxiety. Sunway Academic Journal, 6, 1-16.
Cybulski, M., Krajewska-Kulak, E., & Jamiolkowski, J. (2015). Preferred health behaviors and quality of life of the elderly people in Poland. Clinical interventions in aging, 10, 1555-1564.
Feagin, J. R. (1964). Prejudice and relegious types: A focused study of Southern fundamentalists. Journal for the Scientific Study of Religion, 4(1), 3-13.
Fortner, B. V., Neimeyer, R. A., & Rybarczyk, B. (2000). Correlates of death anxiety in older adults: A comprehensive review. In A. Tomer (Ed.), Series in death, dying, and bereavement. Death attitudes and the older adult: Theories, concepts, and applications (pp. 95-108). New York, NY: Brunner-Routledge.
Ghorbani, N., Watson, P., Omidbeiki, M., & Chen, Z. J. (2016). Muslim attachments to God and the “perfect man”(Ensān-e Kāmel): Relationships with religious orientation and psychological adjustment in Iran. Psychology of Religion and Spirituality, 8(4), 318- 329.
Goldzweig, G., Baider, L., Andritsch, E., & Rottenberg, Y. (2016). Hope and social support in elderly patients with cancer and their partners: an actor–partner interdependence model. Future Oncology, 12(24), 2801-2809.
Hajizadeh‐Sharafabad, F., & Alizadeh, M. (2016). Predictors of health‐promoting behaviors in patients with coronary artery disease in the Iranian population. International journal of nursing practice, 22(5), 486-492.
Hofer, J., Busch, H., Šolcová, I. P., & Tavel, P. (2017). Relationship Between Subjectively Evaluated Health and Fear of Death Among Elderly in Three Cultural Contexts: Effects of Internal and External Resources. The International Journal of Aging and Human Development, 84(4), 343-365.
Hoppmann, C. A., & Gerstorf, D. (2016). Social interrelations in aging: The sample case of married couples. In K. W. Schaie & S. L. Willis (Eds.), Handbook of the psychology of aging (8th ed., pp. 263–277). San Diego, CA: Elsevier.
Khunti, K., Stone, M., Paul, S., Baines, J., Gisbourne, L., Farooqi, A., . . . Squire, I. (2007). Disease management programme for secondary prevention of coronary heart disease and heart failure in primary care: a cluster randomised controlled trial. BMJ Journal Heart, 93, 1398-1405.
Kim, S., & Park, K. S. (2016). A Meta-Analysis on Variables related to Death Anxiety of Elderly in Korea. Korean Journal of Adult Nursing, 28(2), 156-168.
Kurtulan, M. & Karaırmak, O. (2016). Examination of the Relationship among Death Anxiety, Spirituality, Religious Orientation and Existential Anxiety. Spiritual psychology and counseling, 1)2(, 176-217.
Lewis, V. A., MacGregor, C. A., & Putnam, R. D. (2013). Religion, networks, and neighborliness: The impact of religious social networks on civic engagement. Social Science Research, 42(2), 331-346.
Lee, T. W., Ko, I. S., Lee, K. J. (2006). Health promotion behaviors and quality of life among community-dwelling elderly in Korea: A cross-sectional survey. International Journal of Nursing Studies, 43(3), 293-300.
McKenzie, E. L., Brown, P. M., Mak, A. S., & Chamberlain, P. (2017). ‘Old and ill’: Death anxiety and coping strategies influencing health professionals' well-being and dementia care. Aging & Mental Health, 21(6), 634-641.
Myers, R. E. (2010). Promoting healthy behaviors: how do we get the message across? International journal of nursing studies, 47(4), 500-512.
Park, J., Roh, S., & Yeo, Y. (2011). Religiosity, social support, and life satisfaction among elderly Korean immigrants. The Gerontologist, 52(5), 641-649.
Roger J. S. Michele, Y. W., Sue, R., Gail, J., & Josephine, M. C. (2016(. Knowing, planning for and fearing death: Do adults with intellectual disability and disability Staff differ? Journal of Research in Developmental Disabilities, 49)12(, 47-59.
Sherman, S. M., Cheng, Y. P., Fingerman, K. L., & Schnyer, D. M. (2016). Social support, stress and the aging brain. Social cognitive and affective neuroscience, 11(7), 1050-1058.
Şenol, V., Ünalan, D., Soyuer, F., & Argün, M. (2014). The relationship between health promoting behaviors and quality of life in nursing home residents in Kayseri. Journal of Geriatrics, Article ID 839685. doi.org/10.1155/2014/839685.
Sloan, E. (2005). Effects Of religiosity on Mental Health. Journal of psychology and theology, 16(2), 14-18.
Smither, J. W., & Walker, A. G. (2015). The relationship between core self-evaluations, views of God, and intrinsic/extrinsic religious motivation. Psychological reports, 116(2), 647-662.
Sehhatie, F., Mirghafourvand, M., & Momeni, K. (2015). Health promoting behaviors among postmenopausal women in langroud city, iran. International Journal of Women’s Health and Reproduction Science, 3(3), 158-162.
Sulmasy, D. P. (2013). The varieties of human dignity: a logical and conceptual analysis. Medicine, Health Care and Philosophy, 16(4),937-944.
Saini, P., Patidar, A. B., Kaur, R., Kaur, M., & Kaur, J. (2016). Death Anxiety and Its Associated Factors among Elderly Population of Ludhiana City Punjab. Indian Journal of Gerontology, 30)1(, 101-110.
Tel, H., Tel, H., & Sabancıogulları, S. (2006). Status of maintenance of activities of daily living and experience of loneliness infielder than 60 years old living at home and in institutions. Türk Geriatri Derg, 9, 34-40.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics(5th ed.). Boston, MA: Allyn & Bacon/Pearson Education.
Templer, D. I. (1970). The construction and validation of a death anxiety scale. Journal of General Psychology, 82, 165–177.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 مهر 1397
  • تاریخ بازنگری: 29 آذر 1397
  • تاریخ پذیرش: 02 بهمن 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار